Της Δέσποινας Σκουλαρίγκη,
Αν σταθείς μπροστά στον καθρέφτη μια στιγμή μόνο κάθε μέρα, θα αντικρύσεις τόσα πρόσωπα, τόσα σώματα όσες και οι διαθέσεις σου. Το σίγουρο πάντως είναι πως έστω και μία φορά έχεις έρθει αντιμέτωπος με την απόρριψη της εμφάνισής σου, είτε γιατί το σώμα σου είναι παχύ ή λεπτό, αγύμναστο ή υπερβολικά γυμνασμένο είτε γιατί έχεις σγουρά ή ίσια μαλλιά, καστανά ή γαλάζια μάτια… Γενικά δεν είναι εύκολο να ικανοποιηθείς με αυτό που βλέπεις απέναντί σου. Και αυτό, γιατί θες να αγγίξεις την «τελειότητα». Η τελειότητα, όμως, δεν θα μπορούσε παρά να είναι υποκειμενική, καθώς ένα σώμα δεν είναι τέλειο μόνο αν έχει συγκεκριμένα κιλά και ένα πρόσωπο δεν είναι όμορφο μόνο αν έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Ωστόσο, τα media φαίνεται να έχουν διαφορετική άποψη και για αυτό μέχρι και σήμερα η τελειότητα έχει συγκεκριμένο νούμερο ρούχου και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προσώπου, ίσως μερικές φορές έχει και συγκεκριμένο όνομα. Και αν είσαι διαφορετικός, σύμφωνα με τη σκέψη που σου έχουν καλλιεργήσει, δεν είσαι αρεστός ή ελκυστικός και θα βρεθείς στο περιθώριο με μαθηματική ακρίβεια. Ο ισχυρισμός αυτός δεν φαντάζει παράλογος, αν αναλογιστούμε πως αμέτρητες ταινίες μεταχειρίζονται τους εύσωμους ως αντικείμενο αστεϊσμού.
Πλέον, σε αυτό το bullying δώσαμε όνομα και λέγεται body shaming. Μάλιστα, αυτό έχει αρκετές προεκτάσεις. Δεν αφορά, δηλαδή, αποκλειστικά την κριτική που ασκεί κάποιος είτε μπροστά είτε πίσω από την πλάτη μας, αλλά και την κριτική που ασκούμε εμείς οι ίδιοι στους εαυτούς μας. Επίσης, δεν περιορίζεται στο πάχος και γενικότερα στην κατανομή του σώματος, αλλά εκτείνεται και σε «ατελή» χαρακτηριστικά που είναι εμφανή και σε άλλα σημεία του σώματος. Το body shaming ξεκινάει ακόμη και από την ηλικία των 5 ετών, όταν το παιδί αρχίζει να συγκρίνει τον εαυτό του με τους γύρω του και νιώθει πως δεν έχει το επιθυμητό σώμα. Στην ηλικία των 10 ετών περίπου μεγάλα ποσοστά παιδιών δοκιμάζουν να ακολουθήσουν μια δίαιτα. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την τάση του ανθρώπου να ασκεί κριτική, μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τον καθένα, πόσο μάλλον ένα παιδί. Ακόμη και απλές διαπιστώσεις, όπως: «Έχασες κιλά; Είσαι πολύ όμορφος/η!» ή «Μακάρι να είχα τον μεταβολισμό σου και να έτρωγα όσο τρως!», δεν γνωρίζεις πώς θα επηρεάσουν τον συνομιλητή σου. Οι συνέπειες μιας τέτοιας κριτικής οδηγούν πολλούς στο να μην αποδέχονται τον εαυτό τους και έτσι η αυτοεκτίμηση να φαντάζει άγνωστη λέξη για αυτούς. Η επιθυμία τους να είναι αρεστοί -καθώς αν δεν είσαι «ινσταγκραμικό» μοντέλο ή αν δεν έχεις κοιλιακούς, είσαι καταδικασμένος στη μοναξιά- τους οδηγεί σε μια διαρκή, εξαντλητική τόσο για το σώμα όσο για την ψυχολογία διατροφή και γυμναστική. Συνδυαστικά, μάλιστα, με το άγχος και την καταπίεση αυτή υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες αυτά τα άτομα να οδηγηθούν σε κατάθλιψη ή σε κάποια διατροφική διαταραχή. Η διαταραχή αυτή, γνωστή ως eating disorder, συνεπάγεται είτε την ανορεξία είτε τη βουλιμία, με απότοκο πολλές φορές να νιώθουν άβολα να τρώνε μπροστά σε κόσμο.
Πολλές συμβουλές έχουν εκφραστεί ανά διαστήματα για τη στήριξη όσων έχουν δεχτεί τέτοιου είδους κριτική. Κάποιες από αυτές αναφέρονται στην ανάγκη που υπάρχει να αναγνωρίσει το άτομο τι πραγματικά το ενδιαφέρει, να χάσει δηλαδή κιλά για να νιώσει εκείνο καλά ή για να γίνει αρεστό σε τρίτους. Επίσης, πρέπει να εκφράζει ανοιχτά αν κάποιο σχόλιο το ενοχλεί και του επιβαρύνει τη διάθεση. Ένας ακόμη τρόπος είναι να επικεντρωθεί στα θετικά στοιχεία του εαυτού του ώστε να αποκτήσει τη δύναμη να βελτιώσει και όσα δεν το ικανοποιούν. Βέβαια, ενώ όλο αυτό το άπιαστο όνειρο της τελειότητας το διατηρούσαν πολλές διαφημιστικές καμπάνιες, μόλις το 2004 η Dove για πρώτη φορά παρουσίασε διαφορετικών σωματότυπων και χρωμάτων γυναίκες, προωθώντας έτσι την αποδοχή της πραγματικότητας και της θετικότητας απέναντι στην εικόνα τους. Ακόμη και τα plus size μοντέλα, που τα τελευταία χρόνια εμφανίζονται πιο συχνά στις πασαρέλες, δείχνουν πως ακόμη και ο χώρος της μόδας είναι για όλους και αποτελούν θετικά πρότυπα ώστε να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση ΟΛΟΙ!
Συνεπώς, βλέπουμε τα πρώτα βήματα ενός κινήματος που ονομάζεται body positivity. Όπως φαίνεται και από την ονομασία του, ρόλος του είναι να ενδυναμώσει τη θετικότητα, την αυτοεκτίμηση των ατόμων και την αποδοχή όλων των σωμάτων. Βέβαια, ακόμη και αυτό το κίνημα έχει δεχτεί πλειάδα αντιρρήσεων. Πολλοί ισχυρίζονται πως το να ωθήσεις κάποιον να αγαπήσει το σώμα του όπως είναι μπορεί να τον ωθεί στο να παραβλέπει σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως η παχυσαρκία ή η ανορεξία, και τις παρεπόμενες αυτών ασθένειες. Έχει ειπωθεί, επιπλέον, πως η αυτοεκτίμηση έχει συνδεθεί με την αποδοχή του σώματος σε τέτοιο βαθμό που παραμερίζονται άλλοι παράγοντες πιο σημαντικοί που συμβάλουν στην ενίσχυση αυτής. Πάντως, είτε αποδέχεται κάποιος το κίνημα αυτό είτε όχι, ο στόχος όλων μας είναι ένας και ίδιος, η αποδοχή της εμφάνισής μας. Αυτό που πρέπει να διευκρινισθεί είναι πως πρέπει να αγαπάμε τον εαυτό μας για αυτό που είναι και όχι για αυτό που θα ήθελαν οι άλλοι να είναι, δηλαδή πρέπει η επιβεβαίωση των τρίτων να ακολουθεί την αγάπη του εαυτού μας και όχι το αντίστροφο. Διότι πολλές φορές, όταν έχεις φτάσει στο σημείο να αγαπήσεις τον εαυτό σου, τότε αποπνέεις μια αυτοπεποίθηση, η οποία είναι από μόνη της ελκυστική, ενώ όταν προσπαθείς να γίνεις κάτι που δεν είσαι, τότε διαπνέεσαι από έναν διαρκή φόβο και αυτό είναι που σε κάνει λιγότερο ελκυστικό/ή και όχι η εμφάνισή σου. Πρέπει, λοιπόν, να αποδεχτούμε πως δεν είμαστε τέλειοι και δεν γίνεται κανείς μας να γίνει. Όσο, όμως, καρκινοβατούμε στην ψευδαίσθηση αυτή τόσο η κριτική μας προς τον εαυτό μας γίνεται ακόμα πιο σκληρή.
Ας αρχίσουμε, λοιπόν, από το πιο βασικό αλλά πιο δύσκολο, που είναι η αποδοχή και η αγάπη του εαυτού μας, και ας καθόμαστε λίγο χρόνο κάθε μέρα να λέμε στον εαυτό μας πως έχει πολλά αξιόλογα και αξιοπρόσεχτα στοιχεία. Και στη συνέχεια ας απελευθερωθούμε, ζητώντας μια ειλικρινή συγγνώμη σε όσους ηθελημένα ή όχι κατακρίναμε. Και ας επικεντρωθούμε στην υγεία όχι μόνο του σώματος, αλλά και της ψυχής μας, γιατί μόνο τότε θα είμαστε πραγματικά όμορφοι!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τι είναι το body shaming και πώς μπορούμε να το καταπολεμήσουμε, csii.gr, διαθέσιμο εδώ
- Body Shaming: What Is It & Why Do We Do It?, waldeneatingdisorders.com, διαθέσιμο εδώ
- Body Shaming, en.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- Body Positivity, en.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- Body positive: μία απάτη;, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Teens, Social Media And Body Image, macmh.org, διαθέσιμο εδώ
