Του Άγγελου Σάκουλη,
Η επιχείρηση Λιτάνι αναφέρεται στη σύρραξη μεταξύ Ισραήλ, Συρίας, Λίβανου και της Οργάνωσης Απελευθέρωσης της Παλαιστίνης -σε συντομία ΟΑΠ- αποτελούμενη από μία σειρά πολεμικών συγκρούσεων. Οι συγκεκριμένες εντάσεις έλαβαν χρόνο το διάστημα 14 με 21 Μαρτίου 1978, με την εισβολή του Ισραήλ στο νότιο Λίβανο. Σκοπός της ισραηλινής εισβολής ήταν η απομάκρυνση των στρατευμάτων από τη γραμμή συνόρων Λιβάνου-Ισραήλ.
Τρεις ημέρες πριν από την έναρξη της επιχείρησης, 11 τρομοκράτες, μέλη της ΟΑΠ, εισέβαλαν στο Ισραήλ διά θαλάσσης και πήραν υπό τον έλεγχό τους ένα λεωφορείο. Θύματα αυτής της επίθεσης ήταν 35 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων 13 παιδιών, ενώ 71 τραυματίστηκαν. Η επίθεση, γνωστή ως «Coastal Road Massacre», είχε απώτερο σκοπό τη δημιουργία προβλημάτων μεταξύ της Αιγύπτου και του Ισραήλ, αφού εκείνη την περίοδο γινόντουσαν διαπραγματεύσεις για εκεχειρία μεταξύ των δύο χωρών.
Η παραπάνω επίθεση διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο για τη διεξαγωγή της επιχείρησης Λιτάνι. Τα ισραηλινά στρατεύματα ήθελαν να εξασφαλίσουν την ασφάλεια της χώρας, καταστρέφοντας τις βάσεις της ΟΑΠ στη νότια πλευρά του ποταμού Λιτάνι.
Η επιχείρηση ξεκίνησε με εναέριες και θαλάσσιες επιθέσεις σε συνδυασμό με το στρατό ξηράς. Περίπου 25.000 Ισραηλινοί στρατιώτες εισέβαλαν, περικυκλώνοντας τους τρομοκράτες. Εκτός από τους στρατιώτες ξηράς, υπήρχαν και αλεξιπτωτιστές και κατέλαβαν γέφυρες, κόβοντάς τους τη βασική γραμμή παροχής προμηθειών και αναγκάζοντας τους στρατιώτες της ΟΑΠ να βρουν καταφύγιο στο βόρειο τμήμα του ποταμού.
Παράλληλα, υπήρχε και το ενδεχόμενο να εμπλακεί και η Συρία στον πόλεμο, αν οι στρατιώτες της ΟΑΠ βρισκόντουσαν σε συριακά εδάφη. Η ανάμειξη της Συρίας θα δυσκόλευε την κατάσταση και για αυτό το λόγο, το Ισραήλ μετέδωσε στον εθνικό ραδιοφωνικό σταθμό, ότι τα στρατεύματα της χώρας δε θα εμπλεκόντουσαν σε σύρραξη με τους Σύριους, αν τηρούσαν μία ουδέτερη στάση.
Αρκετοί άμαχοι πολίτες σκοτώθηκαν από τις εναέριες επιθέσεις, περίπου 1.100, και προκλήθηκαν αρκετές ζημιές. 300 τρομοκράτες έπεσαν στο πεδίο της μάχης, ενώ ο ισραηλινός στρατός έχασε 18 στρατιώτες.
Η ΟΑΠ χρησιμοποιούσε πολλά χωριά και πόλεις ως βάσεις. Αρκετοί κάτοικοι αυτών των περιοχών αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, δημιουργώντας ένα κύμα εσωτερικής μετανάστευσης, αποτελούμενο από περίπου 175.000 ανθρώπους. Περίπου 5.000 στρατιώτες του Στρατού του Νότιου Λιβάνου (SLA) έφυγαν από τη χώρα και βρήκαν καταφύγιο στο Ισραήλ.
Την 21η Μαρτίου ο Υπουργός Άμυνα του Ισραήλ, Ezer Weizman, διέταξε την υποχώρηση του στρατού. Με το πέρας της επιχείρησης, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) συνέταξε τη δημιουργία μίας διεθνούς στρατιωτικής δύναμης, τη UNIFIL, με σκοπό να προστατεύει το νότιο κομμάτι του Λίβανου. Οι παραπάνω δυνάμεις έθεσαν την περιοχή υπό τον έλεγχό τους στα μέσα Ιουνίου.
Μάλιστα, δημιουργήθηκε και θέμα μεταξύ του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Η Αμερική είχε παραχωρήσει νάρκες στο Ισραήλ, με σκοπό να προστατευθεί από επιθέσεις των Αράβων. Όμως, το Ισραήλ χρησιμοποίησε αυτές τις νάρκες για να επιτεθεί στην ΟΑΠ, δηλαδή σε λιβανέζικα εδάφη και όχι αραβικά. Επομένως, η εντολή και οπισθοχώρηση των στρατευμάτων επηρεάστηκε και από τις αμερικανικές πιέσεις στο ισραηλινό κράτος.
Το Ισραήλ εισέβαλε, και πάλι, το 1982 εκδιώκοντας ξανά την ΟΑΠ και αποσύρθηκε το 1985, διατηρώντας, όμως, τον έλεγχο μίας νεκρής ζώνης ασφαλείας, μήκους 12 μιλίων, σε συνεργασία με το SLA.
Από το 2015, παρόλο που η κατάσταση παρέμενε ήρεμη, και οι 2 πλευρές είχαν παραβεί τις συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός, με το Ισραήλ να στέλνει μαχητικά αεροπλάνα πάνω από λιβανέζικα εδάφη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Από την ιστοσελίδα Los Angeles Times, στο «Israel Leaves South Lebanon After 22 Years» των M. Miller, J. Daniszewski, T. Wilkinson, Διαθέσιμο εδώ
- Από την ιστοσελίδα The New York Times, στο «Big Israeli Force Invades South Lebanon; Sharp Fighting With Guerrillas Reported» του T. L. Friedman, Διαθέσιμο εδώ
- Από το Keesing’s Record of World Events, στο «Jun 1979 – Israeli Invasion of Southern Lebanon, March 1978 -Deployment of UN Peace-keeping Force -Israeli Withdrawal», Διαθέσιμο εδώ
- P. Najem, από το Economic and Political Weekly, στο «Palestinian-Israeli Conflict and South Lebanon», τόμος 35, 2000, σελ. 4006-4009
