Του Θεοφάνη Φουσέκη,
Πρόσφατα η Ελλάδα «γιόρτασε» έναν χρόνο από το πρώτο κρούσμα του ιού Covid-19 στην επικράτεια της. Σήμερα, η χώρα κλείνει έναν χρόνο από την πρώτη καραντίνα που επιβλήθηκε στις 13 Μαρτίου του 2020. Όλος ο κόσμος, λοιπόν, αδημονεί για τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου θεωρητικά τα κρούσματα θα μειωθούν δραστικά και η καθημερινότητα θα επανέλθει σε φυσιολογικούς ρυθμούς.
Ως εκ τούτου, οι συζητήσεις στρέφονται στο μέλλον του τουρισμού κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών, καθώς το ¼ του ΑΕΠ της χώρας αποτελείται από τα έσοδα της τουριστικής βιομηχανίας. Με τους εμβολιασμούς να προχωράνε με αργούς αλλά σταθερούς ρυθμούς στις περισσότερες χώρες του κόσμου, ενώ άλλες έχουν ήδη επιστρέψει σε μία «κανονικότητα», το κύριο ερώτημα αφορά στον τρόπο διεξαγωγής των ταξιδιών από εδώ και πέρα.
Η κύρια πρόταση στο τραπέζι των διαβουλεύσεων είναι η έκδοση ενός πιστοποιητικού ανοσίας μετά τον εμβολιασμό του ατόμου ή ακόμη και ενός διαβατηρίου ανοσίας, το οποίο θα αποδεικνύει ότι ο κάτοχός του έχει εμβολιαστεί κατά του ιού. Η ιδέα αυτή ήρθε στο προσκήνιο αρχικά ως ένα βοηθητικό εργαλείο για το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, που θα τους επέτρεπε να συνεχίσουν να εργάζονται με ασφάλεια, μειώνοντας το ρίσκο ενός «σκεπάσματος» του ιού στα νοσοκομεία. Ήδη από τον περασμένο Απρίλιο κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος του ιού, η εταιρεία Onfido παρουσίασε τα διαβατήρια ανοσίας στο βρετανικό κοινοβούλιο ως «την επιτομή μιας νέας καθημερινότητας».
Η υιοθέτηση της ιδέας αυτής θα επιτρέπει στον κάθε κάτοχο να δημιουργεί τη δική του ψηφιακή ταυτότητα ανεβάζοντας επίσημα έγγραφα, όπως το αληθινό του διαβατήριο ή την ταυτότητά του, μαζί με μία φωτογραφία. Ύστερα, το προφίλ αυτό θα συνδυάζεται με ένα πιστοποιητικό ανοσίας που θα εκδίδει και θα πιστοποιεί η εκάστοτε εθνική υπηρεσία υγείας. Ο στόχος είναι ότι με τη χρήση αυτού του ψηφιακού εγγράφου και με ένα απλό σκανάρισμα ενός κωδικού στο κινητό, οι πολίτες κάθε χώρας θα έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε χώρους εργασίας, δημόσιες υπηρεσίες και σε αεροδρόμια.
Ένα χρόνο αργότερα, όμως, και η πρόταση αυτή παραμένει στο επίπεδο της θεωρίας. Διάφορες εταιρείες σαν την Onfido, όπως η Yoti, η Nomidio και η IDnow σε συνεννόηση με ακαδημαϊκούς εξετάζουν τη βιωσιμότητα μιας ιδέας, η οποία έχει βασιστεί στην ανοσία. Την ίδια στιγμή, η πρόταση έχει εμφανιστεί και άλλες χώρες της υφηλίου, όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα.
Με την πανδημία του Covid-19 να έχει διαταράξει ολοσχερώς την παγκόσμια οικονομία, οι συζητήσεις για την επαναφορά του τουρισμού αποτελούν προτεραιότητα σχεδόν όλων των χωρών. Το 2019 η συνεισφορά του τουρισμού στο παγκόσμιο ΑΕΠ ήταν περίπου 9 τρισεκατομμύρια, ενώ η προσφορά θέσεων εργασίας κυμάνθηκε στα 330 εκατομμύρια. Αντίθετα, το 2020 η τουριστική βιομηχανία έχασε περισσότερα από 40 δισεκατομμύρια δολάρια μόνο το πρώτο εξάμηνο του έτους. Επομένως, για πολλές επιχειρήσεις η παρουσία ενός αποδεικτικού στοιχείου ανοσίας αποτελεί μία αναγκαία λύση για να μπορούν οι άνθρωποι να επιβιβάζονται στα αεροπλάνα. Ήδη, υψηλά υφιστάμενα άτομα στη βιομηχανία του τουρισμού και της εμπορικής αεροπορίας, όπως ο John Holland-Kayne, CEO του αεροδρομίου Heathrow, και ο Ed Bastian, CEO της αμερικάνικης αεροπορικής εταιρείας Δέλτα, είναι υπέρ οποιαδήποτε αλλαγής του μοντέλου επιχειρήσεων που θα κριθεί απαραίτητη, ώστε να επαναλειτουργήσουν κανονικά.
Ωστόσο, όλες οι τελευταίες μεταλλάξεις του ιού θέτουν την απορία κατά πόσο τα τεστ μπορούν να είναι σωστοί δείκτες ως προς το πόσο διατηρούνται τα αντιβιοτικά στον οργανισμό κάθε ανθρώπου. Αποτελεί κοινή γνώση πως αφού ένας οργανισμός έχει προσβληθεί από έναν ιό, το σώμα του κρατάει τα αντιβιοτικά που παράγει για να αντιμετωπίσει τη λοίμωξη, λειτουργώντας ως ασπίδα εναντίον μελλοντικών παρόμοιων ιώσεων. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, όμως, αμφιβάλλει κατά πόσο είναι εφικτό να εμπιστευτούν τα κράτη αποκλειστικά και μόνο τα αποτελέσματα των τεστ για την έκδοση ενός διαβατηρίου ανοσίας.
Επιπλέον, πολλοί ακτιβιστές και υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων θεωρούν ότι η εισαγωγή πιστοποιητικών ανοσίας θα διευρύνει τη μάστιγα του κοινωνικού ρατσισμού. Με ποιον τρόπο; Δημιουργώντας μια νέα κοινωνική τάξη. Οι άνθρωποι που έχουν περάσει τον ιό ή έχουν εμβολιαστεί θα είναι προτιμότεροι στην αγορά εργασίας από εκείνους που είτε δεν επιθυμούν να εμβολιαστούν είτε δεν θα έχουν πρόσβαση σε εμβολιασμούς στο άμεσο μέλλον.
Με τις συζητήσεις για την εισαγωγή πιστοποιητικών εμβολισμού να είναι έντονες την παρούσα στιγμή ακόμη και στην Ελλάδα, η επιλογή αυτή παρουσιάζει μία πολύ καλή προοπτική, η οποία θα προσφέρει την ευκαιρία προστασίας της δημόσιας υγείας, ενώ επιτρέπει κάθε χώρα να ανοίξει τα σύνορά της και τη βιομηχανία του τουρισμού. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούμε να αρνηθούμε το γεγονός πως τέτοιου είδους πιστοποιητικά μπορούν να διευρύνουν το ήδη μεγάλο κοινωνικό χάσμα που υπάρχει στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το οποίο είναι ολοένα και πιο υπαρκτό στη διεθνή σκηνή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “Immunity passports” in the context of COVID-19, World Health Organization, διαθέσιμο εδώ
-
How to reopen the economy safely? Immunity passports., The Washington Post, διαθέσιμο εδώ
-
Coronavirus: How ‘immunity passports’ could create an antibody elite, BBC, διαθέσιμο εδώ
