Της Μαρίας – Ελένης Καποτά,
Εάν είστε λάτρεις της τέχνης και του Λονδίνου γενικότερα, τότε σίγουρα θα έχετε ακουστά ή θα έχετε επισκεφτεί την Tate Modern. Ωστόσο, ακόμη κι αν δεν έχετε ταξιδέψει στην πρωτεύουσα της Αγγλίας ή εάν δεν έχει τύχει να επισκεφτείτε το προαναφερόμενο κτίριο, το άρθρο αυτό θα σας βοηθήσει στο να γνωρίσετε καλύτερα μια από τις σπουδαιότερες γκαλερί σύγχρονης τέχνης της Ευρώπης – την Tate Modern φυσικά!
Κάποια ιστορικά στοιχεία
Η Tate Modern -ή στα ελληνικά Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης Τέιτ- φιλοξενείται στον σταθμό παραγωγής ενέργειας Bankside (Mπάνκσαϊντ), στη νότια όχθη του ποταμού Τάμεση, στην περιοχή Bankside. Aποτελεί μέρος του Tate group, μαζί με την Tate Britain, την Tate Liverpool, την Tate St. Ives και την Tate Online. Η Tate Modern άνοιξε για το κοινό την άνοιξη του 2000 και αποτελεί πόλο έλξης χιλιάδων επισκεπτών. Ο σταθμός παραγωγής ενέργειας είχε σχεδιαστεί από τον Sir Giles Gilbert Scott και οικοδομήθηκε σε δύο φάσεις ανάμεσα στα τέλη του 1940 και στις αρχές του 1960. Για την γκαλερί, ωστόσο, όλα ξεκίνησαν το 1992, όταν οι Tate Trustees θεώρησαν πως έπρεπε να δημιουργηθεί μια ξεχωριστή γκαλερί στην πρωτεύουσα για την ανάδειξη της σύγχρονης τέχνης και, έτσι, δύο χρόνια αργότερα ο προαναφερόμενος σταθμός επιλέχθηκε ως το καταλληλότερο μέρος για να υπάρξει εκεί η Tate Modern. Oι αρχιτέκτονες Herzog & De Meuron κλήθηκαν, λοιπόν, να μετατρέψουν το κτίριο του Σκοτ σε γκαλερί.
Το κτίριο του προαναφερόμενου αρχιτέκτονα περιλάμβανε μια turbine hall (αίθουσα τουρμπινών) ύψους 35 μέτρων και μήκους 152 μέτρων, μαζί με ένα boiler house και μια κεντρική καμινάδα. Έτσι, το 1996 ο χώρος αγοράστηκε και ξεκίνησε η αναδιαμόρφωσή του, η οποία περιλάμβανε την αφαίρεση του εξοπλισμού του. Ο σταθμός έμεινε στην αρχική του μορφή με υλικά όπως το σίδερο και το τούβλο, η αίθουσα τουρμπινών μετατράπηκε στην είσοδο του κτιρίου και σε χώρο εκθέσεων έργων τέχνης, ενώ το boiler house μεταμορφώθηκε στις γκαλερί. Το 2009, η Tate ανέλαβε την εκπόνηση ενός νέου project για την ανάπτυξη της Πινακοθήκης και αξιοποιήθηκαν, μεταξύ άλλων, και οι μεγάλες δεξαμενές πετρελαίου που υπήρχαν στον σταθμό.
Η περιήγηση
Αρχικά, οι επισκέπτες εισέρχονται στην γκαλερί από την αίθουσα των τουρμπινών. Η αίθουσα αυτή χαρακτηρίζεται από τις χαλύβδινες δοκούς και τα κάθετα παράθυρα που εκτείνονται μέχρι την οροφή σε κάθε άκρο της. Aπό εκεί οδηγείται κανείς στους υπόλοιπους χώρους του κτιρίου και, συγκεκριμένα, μπορείτε να ξεκινήσετε εκεί όπου βρίσκονται τα κυκλικά tanks, oι πρώην δεξαμενές πετρελαίου, στις οποίες λαμβάνουν χώρα performance arts, ομιλίες κι άλλες δραστηριότητες. Mπορείτε, δηλαδή, να ξεκινήσετε είτε από το Blavatnik Building είτε από το Natalie Bell Building, χρησιμοποιώντας τις κυλιόμενες σκάλες.
Οι εκθέσεις της Tate Modern είναι οργανωμένες θεματικά και η περιήγηση εντός της Tate είναι μια μοναδική εμπειρία. Στο Natalie Bell Building υπάρχουν οι εκθέσεις οι οποίες σχετίζονται με το πώς οι καλλιτέχνες προσεγγίζουν την τέχνη από το 1900 έως και σήμερα. Μπορεί κανείς να ξεκινήσει από τη “Start display” στο επίπεδο 2 και να δει έργα όπως το The Snail (1953) του Henri Matisse, με τα έντονα χρώματα σε λευκό φόντο, ή το μονόχρωμο IKB 79 (1959) του Yves Klein, ο οποίος ήταν εκπρόσωπος του γαλλικού νεορεαλισμού. Στο ίδιο επίπεδο υπάρχει και η έκθεση “Artist and Society”, η οποία ασχολείται με το πώς οι καλλιτέχνες προσεγγίζουν τις ιστορικές και κοινωνικές εξελίξεις της εποχής τους. Εκεί, μπορεί να δει κανείς πολλά έργα, όπως το έργο του Joseph Beuys, The End of the Twentieth Century (1983 – 1985), εγκατάσταση η οποία καταλαμβάνει τον χώρο, ενώ υπάρχει και η έκθεση “In the Studio”, η οποία δίνει έμφαση στην αλληλεπίδραση του ατόμου με το έργο. Εκεί θα δείτε έργα, όπως για παράδειγμα το σουρεαλιστικό Lobster Telephone (1938), ένα παλιό τηλέφωνο το οποίο έχει έναν αστακό για ακουστικό, του Salvador Dalí. Εκθέσεις υπάρχουν και σε άλλα επίπεδα, όπως η “Media Networks” στο τέταρτο επίπεδο, που σχετίζεται με την απάντηση των καλλιτεχνών αναφορικά με την τεχνολογία και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Στο ίδιο επίπεδο υπάρχει και η έκθεση “Materials and Objects”. Εκεί μπορείτε να δείτε το Fountain του Marcel Duchamp (μια αντιγραφή του 1964 του έργου) και άλλα έργα διαφόρων καλλιτεχνών. Ανεβαίνετε σε αυτό το επίπεδο, περνάτε τη γέφυρα και οδηγήστε στο Blavatnik Building, στο οποίο παρουσιάζονται εκθέσεις οι οποίες διηγούνται το πώς ενεργοποιήθηκε η τέχνη από το 1960 μέχρι και σήμερα.
Στο τέταρτο επίπεδο του προαναφερόμενου κτιρίου, στην George Economou Gallery, θα δείτε την ενδιαφέρουσα (όπως όλες οι εκθέσεις στο Natalie Bell Building, αλλά και εδώ) έκθεση “Living Cities”, όπου παρουσιάζονται έργα που σχετίζονται με την καθημερινή ζωή από καλλιτέχνες προερχόμενους, μεταξύ άλλων, από το Los Angeles και το Cairo. Στο ίδιο επίπεδο, μπορείτε να επισκεφτείτε το δωμάτιο τέχνης του Ed Ruscha. Ακόμη, στο τρίτο επίπεδο θα δείτε την έκθεση “Performer and Participant”, όπου θα θαυμάσετε έργα της ιαπωνικής ομάδας Gutai και θα γνωρίσετε καλλιτέχνες όπως η Ana Lupas, η οποία δημιουργεί εγκαταστάσεις.
Εκτός από τις μόνιμες συλλoγές, για τις οποίες θα ήθελα να μιλήσω περισσότερο, αλλά πιστεύω πως δεν θα μπορούσα να καλύψω σε ένα μόνο άρθρο ή ίσως δεν θα έπρεπε να καλύψω (άλλωστε, εάν σας τα πω όλα, θα χαθεί η μαγεία της επίσκεψης), μπορείτε να παρακολουθήσετε μια έκθεση η οποία θα βρίσκεται για κάποιο χρονικό διάστημα στην γκαλερί ή να ασχοληθείτε και με άλλες δραστηριότητες. Για παράδειγμα, στο Natalie Bell Building, μπορείτε να δημιουργήσετε το δικό σας έργο στο Drawing Bar του πρώτου επιπέδου. Τέλος, το κλείσιμο της ημέρας στην Tate Modern μπορεί να γίνει με μια επίσκεψη στο Viewing Level Bar στον 10ο όροφο του Blavatnik Building. Διαθέτει υπέροχη θέα και είναι ένα ωραίο μέρος για φαγητό και ποτό. Για να ανεβείτε στον 10ο όροφο, παίρνετε τον ανελκυστήρα από το ισόγειο. Μην ξεχάσετε να επισκεφτείτε και το μαγαζί Terrace στο πρώτο επίπεδο του κτιρίου αυτού για να αγοράσετε κάποιο βιβλίο τέχνης ή κάποιο κόσμημα, αλλά και να ανακαλύψετε και τα υπόλοιπα μαγαζιά, καφέ και τις δραστηριότητες που προσφέρει η Tate Modern.
Σας συστήνω, λοιπόν, να επισκεφτείτε την Tate Modern σε κάποιο μελλοντικό σας ταξίδι στο Λονδίνο. Άλλωστε, η τέχνη είναι μια σχέση αλληλεπίδρασης ανάμεσα στο έργο, τον θεατή, τον καλλιτέχνη και την εποχή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Nicholson L. (2009). National Geographic Traveler Λονδίνο. Εκδ. Alter Ego.
- History of Tate Modern. Tate.org. Διαθέσιμο εδώ.
- Look behind the art at Tate Modern. Tate.org. Διαθέσιμο εδώ.
- “Tate Modern London: Gallery exhibitions, opening hours, how to get there and 2019 highlights” από Jessie Thompson. Tate.org. Διαθέσιμο εδώ.
- Tate Modern map. Tate.org. Διαθέσιμο εδώ.
