Της Βάσιας Ζέρβα,
Το Ουγγρικό κόμμα Fidesz καθώς και ο αμφιλεγόμενος πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Viktor Orbán, απασχολούν συχνά την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη με τις πολιτικές τους επιλογές. Η ταραγμένη σχέση του κόμματος με το κόμμα του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου “European People’s Party” (EPP) του οποίου ήταν μέλος, φτάνει στο τέλος της μετά από σχετική ανακοίνωση για την παραίτηση από τον Viktor Orbán την Τετάρτη. Τι εξώθησε όμως μια τέτοια απόφαση σε μια τέτοια κρίσιμη περίοδο κατά την οποία οι περισσότεροι είναι στραμμένοι στην επίλυση του κοινού υγειονομικού προβλήματος;
Γενικότερα, το κόμμα αυτό και ιδιαίτερα η ηγετική του φιγούρα έχουν απασχολήσει πολύ την κοινή γνώμη, συχνά εξαιτίας των ακραίων απόψεων που εκφράζουν και τον ακροδεξιό αυταρχικό χρωματισμό τους. Το κόμμα αυτό για πολλά έτη έβρισκε πολιτικό καταφύγιο στους κόλπους του EPP, ενός ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος του ευρωκοινοβουλίου το οποίο εκφράζει χριστιανοδημοκρατικές, συντηρητικές και κεντροδεξιές απόψεις. Στην αρχή, η νέα και επιτυχημένη παρουσία του κόμματος του Viktor Orbán προσέφερε στο EPP την πολυπόθητη αναγνωρισιμότητα καθώς και τους απαραίτητους ψήφους για την στήριξη των πολιτικών του στο κοινοβούλιο. Η σχέση αυτή όμως άρχισε να φθίνει, όταν αυτά που προσέφερε το Fidesz άρχιζαν να αντισταθμίζονται με την ακραία και προκλητική συμπεριφορά του, κάνοντας την σχέση τους όλο και λιγότερο ελκυστική και περισσότερο κοστοβόρα. Έτσι, η διάθεση παραχώρησης μιας προστατευτικής ασπίδας στο κόμμα, για την αναπόφευκτη ποινικοποίηση από την Ένωση των κατά καιρούς ακραίων πρακτικών και απόψεων του, εξαντλήθηκε.
Με την συνεχή στάση του Fidesz να εναντιώνεται στη πολιτική της Ε.Ε. για το μεταναστευτικό, με αντιευρωπαϊκές καμπάνιες σε συνδυασμό με την αυταρχική και συχνά ξενοφοβική-ρατσιστική ρητορική του, γινόταν όλο και πιο ριψοκίνδυνο για το EPP να ταυτιστεί με αυτά που εκφράζει το κόμμα, καθώς θα του κόστιζε και την δική του νομιμοποίηση στο Ευρωκοινοβούλιο. Μάλιστα, η εκτράχυνση ξεκίνησε με έναν ιδιαίτερο τρόπο, πριν περίπου 2 χρόνια, όταν το Fidesz, πέρα από τις αντιευρωπαϊκές του απόψεις, άρχισε να επιτίθεται και σε κύρια μέλη του EPP. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας επίθεσης αποτελεί ο Jean-Claude Juncker, για τον οποίο είχε εκδοθεί στην Ουγγαρία μια άκρως προκλητική αφίσα. Αυτή η διαρκής αποδημοκρατικοποίησή του ενέτεινε την πίεση και οδήγησε στην απόφαση να τεθεί σε αναστολή η ιδιότητα του Fidesz να είναι μέλος του ΕPP, ήδη από το 2019.
Έτσι, φτάνοντας στο σήμερα, η ήδη ταραγμένη αυτή σχέση φαίνεται να φτάνει στο τέλος της. Στις 3 Μαρτίου 2021, υπερψηφίστηκε μια αλλαγή των εσωτερικών του κανόνων από τα μέλη του EPP η οποία θα τους επέτρεπε να αναστείλουν ή να αποβάλλουν ολόκληρα εθνικά κόμματα από το EPP. Μάλιστα, την απόφαση αυτή την στήριξαν 148 έναντι 28 μελών του κόμματος. Έχοντας γίνει ξεκάθαρο το γεγονός ότι η απόφαση σηματοδοτούσε τον λιγοστό χρόνο παραμονής του Fidesz στο κόμμα, ο πρόεδρος του Viktor Orbán έσπευσε να δημοσιεύσει στο Twitter ένα γράμμα με το οποίο δηλώνει την παραίτηση του κόμματος από το EPP. Την απόφαση αυτή σχολίασε δεικτικά ως «εχθρική κίνηση εναντίον του Fidesz και των ψηφοφόρων μας».
«Αυτό είναι αντιδημοκρατικό, άδικο και απαράδεκτο», συνέχισε ο Ούγγρος ηγέτης, προσθέτοντας ότι τα 12 μέλη του Fidesz θα αποχωρήσουν αμέσως από το EPP. Με την σειρά του ο πρόεδρος του EPP, Manfred Weber, σχολίασε το γεγονός της αποχώρησης σε συνέντευξη τύπου, λέγοντας πως λυπάται και πως είναι: «μια θλιβερή μέρα γιατί δεν μπορούσαμε πλέον να το διαχειριστούμε». Επίσης, δήλωσε ανοιχτά πως η συμπεριφορά του κυβερνώντος κόμματος της Ουγγαρίας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν ο κύριος λόγος για τη διάσπαση: «Πρόκειται για το κράτος δικαίου. Πρόκειται για τα πράγματα που συμβαίνουν στην Ουγγαρία. Αυτή είναι η ουσία του προβλήματος. Υπάρχει μία προκλητική προσέγγιση κατά της Ευρώπης σε ορισμένες από τις δηλώσεις του Viktor Orbán».
Η αποχώρηση αυτή όμως φαίνεται ότι θα κοστίσει πολύ περισσότερο στην Ουγγαρία από ότι στο EPP το οποίο παραμένει το μεγαλύτερο κόμμα στο ευρωκοινοβούλιο. Η παρουσία του Fidesz αποτελούσε βάρος στις τάξεις αυτού του σημαντικού κόμματος, γεγονός που έκανε την αποβολή του να μοιάζει μονόδρομος. Η Ουγγαρία, βρισκόμενη σε δύσκολη κατάσταση λόγω της πανδημίας, έχει ανάγκη την χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και αυτή η συμβολική κίνηση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά αυτήν την προοπτική. Η αποχώρηση του Fidesz, βέβαια, φαίνεται πως έγινε σε μία χρονική στιγμή κατά την οποία η παραμονή του στο κόμμα δε του εξασφάλιζε τους παραδοσιακούς συμμάχους του, οι οποίοι όλο και μειώνονται. Αναλυτές αναφέρουν πως η διαδοχή της Angela Merkel θα στερήσει από τον Orbán έναν από τους σημαντικότερους εταίρους του σε ενωσιακό επίπεδο, γεγονός που του προσέφερε μέχρι και τώρα νομιμοποίηση και πολιτική προστασία, με αντάλλαγμα την στήριξη της ατζέντας της καγκελάριου στο κοινοβούλιο. Κάτι τέτοιο θεωρείται απίθανο να συνεχιστεί με όποιον διαδεχθεί την καγκελάριο και συνεπώς η παραμονή στο κόμμα παύει να είναι το ίδιο χρήσιμη και για τον Orbán.
Ο εξοστρακισμός του από το κόμμα δείχνει πως το Fidesz, πλέον αποστερημένο της νομιμότητας που του προσέφερε η πολιτική ασπίδα του EPP, θα βυθιστεί σε ένα συνεχόμενο σπιράλ αποδημοκρατικοποίησης, της οποίας οι συνέπειες θα είναι πλέον αναπόφευκτες. Η εικόνα της χώρας ως ένας αντιευρωπαϊστής αποστάτης θα δυσκολέψει τόσο την σχέση του κόμματος με τα υπόλοιπα στο Κοινοβούλιο όσο και γενικότερα τη θέση της Ουγγαρίας στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Μένει να δούμε την τροπή των πραγμάτων μετά από αυτό το συμβολικό γεγονός, αν και μέχρι τώρα δεν είναι σαφές εάν ο Orbán και οι ευρωβουλευτές του θα επιδιώξουν να βρουν πολιτικό καταφύγιο σε άλλο κόμμα του Κοινοβουλίου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Hungary PM Orban’s party quits the largest group in European Parliament, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Hungary: Viktor Orban’s Fidesz to quit Europe’s centre-right EPP, BBC News, διαθέσιμο εδώ
- Hungary′s Orban pulls Fidesz from center-right EU alliance, DW, διαθέσιμο εδώ
- Viktor Orban Pulls Hungary’s Ruling Party From Conservative E.U. Alliance, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
