Της Γωγούς Θεοδωρακοπούλου,
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί σοβαρό υγειονομικό και περιβαλλοντικό πρόβλημα. Τα αέρια που ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα, όπως για παράδειγμα το διοξείδιο του άνθρακα, έχουν έντονες συνέπειες τόσο στον πλανήτη όσο και στην υγεία μας. Είναι γνωστό, άλλωστε, πως o τομέας των μεταφορών αποτελεί έναν από τους κυριότερους ρυπαντές της ατμόσφαιρας, αφού πάνω από το 50% της μόλυνσης οφείλεται αποκλειστικά σε αυτόν. Καθώς τα αυτοκίνητα αποτελούν το 72% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στον συγκεκριμένο τομέα (ακολουθούμενα από αεροπλάνα, με 10%), η αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων έχει αναπτυχθεί και φαίνεται να είναι μια καλή λύση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Ή μήπως όχι;
Ο όρος «ηλεκτρικό όχημα» αναφέρεται σε οποιοδήποτε όχημα χρησιμοποιεί ηλεκτροκινητήρες ως μέσο προώθησης, ενώ ο όρος «ηλεκτρικό αυτοκίνητο» αναφέρεται, εν γένει, σε αυτοκίνητα που έχουν τη δυνατότητα ανάπτυξης υψηλών ταχυτήτων, οι οποίες τροφοδοτούνται από ηλεκτρική ισχύ, προστατεύοντας έτσι και το περιβάλλον. Σύμφωνα με τους κατασκευαστές αυτοκινήτων, η θεμελιώδης διαφορά μεταξύ συμβατικών/θερμικών και ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων έγκειται στη διαδικασία μετατροπής της πιθανής αποθηκευμένης ενέργειας σε κινητική. Στα θερμικά αυτοκίνητα, η ενέργεια αυτή συσσωρεύεται με χημική μορφή η οποία απελευθερώνεται μέσω χημικής καύσης. Αντίθετα, οι ηλεκτροκινητήρες καθίστανται πιο αποδοτικοί, καθώς, παρά το γεγονός ότι έχουν επίσης χημικά αποθηκευμένη ενέργεια, την απελευθερώνουν ηλεκτροχημικά, χωρίς καύση δηλαδή, χάρη στις μπαταρίες ιόντων λιθίου που διαθέτουν. Συνεπώς, το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς τους διοχετεύεται στην μπαταρία, η οποία καταλήγει να χρησιμοποιείται στην κίνηση του οχήματος.
Το κύριο πλεονέκτημά τους, ωστόσο, είναι το γεγονός ότι τα καθαρά ηλεκτρικά αυτοκίνητα δεν αποτελούνται από σωλήνωση εξαγωγής. Αυτό υπονοεί ότι παράγουν μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά την οδήγηση. Άλλωστε, έρευνες αποδεικνύουν ότι, αν για έναν χρόνο κυκλοφορεί στους δρόμους μόνο ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο, αυτό θα είναι ικανό να εξοικονομήσει κατά μέσο όρο 1,5 εκατομμύρια γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα, το οποίο ισοδυναμεί με 4 πτήσεις από το Λονδίνο προς τη Βαρκελώνη! Επιπλέον, αφού δεν παράγονται ατμοσφαιρικοί ρύποι από τις εκπομπές εξάτμισης, όπως οξείδια του αζώτου και άλλα βλαβερά για το περιβάλλον σωματίδια, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα αναμένεται να έχουν εξαιρετικά θετική επίδραση στην ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε. Η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων είναι εξίσου σημαντική, για τον λόγο ότι προσδίδει ιδιαίτερα οφέλη στα αστικά κέντρα. Αυτό συμβαίνει, διότι μέσα στις πόλεις, όπου δεν επικρατούν υψηλές ταχύτητες, τα οχήματα αυτά σπαταλούν σημαντικά λιγότερη ενέργεια από τα συμβατικά αυτοκίνητα, ενώ παράλληλα συμβάλλουν αισθητά στη μείωση των επιπέδων θορύβων και ηχορύπανσης. Καθώς τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι σαφώς πιο αθόρυβα, η οδήγησή τους διασφαλίζει ένα ήσυχο περιβάλλον για όλους μας.
Ωστόσο, η πεποίθηση που θέλει τη χρήση ηλεκτρικών αυτοκινήτων να φαντάζει ως «από μηχανής θεός» για την εξάλειψη των περιβαλλοντικών προβλημάτων που ταλανίζουν τον πλανήτη μας αποτελεί ένα ουτοπικό σενάριο. Τα μειονεκτήματα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων ίσως να μην είναι εύκολα αντιληπτά, μιας και τα οφέλη τους φαίνονται εξαιρετικά.
Ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο μπορεί να μην εκπέμπει καθόλου διοξείδιο του άνθρακα κατά την οδήγησή του, όμως το εκπέμπει σε άλλα πρώιμα στάδια. Για την παραγωγή της μπαταρίας ενός ηλεκτροκίνητου οχήματος απαιτούνται στοιχεία τα οποία βρίσκονται σε σπανιότητα, όπως λίθιο, νικέλιο, κοβάλτιο και γραφίτης, τα οποία υπάρχουν μόνο κάτω από την επιφάνεια της Γης και, επομένως, εξαρτώνται από δραστηριότητες εξόρυξης με πολύ ρυπογόνες διαδικασίες. Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Φράουνχοφερ, κατά τη διαδικασία παραγωγής ενός ηλεκτροκίνητου, εκπέμπονται διπλάσιες ποσότητες επιβλαβών αερίων από ό,τι ενός συμβατικού. Συνεπώς, παρατηρούμε ότι η περιβαλλοντική ρύπανση απλώς μετατέθηκε από τον δρόμο στο εργοστάσιο. Αν, για παράδειγμα, η ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιείται για τη φόρτιση των αυτοκινήτων προέρχεται από την καύση ορυκτών καυσίμων, δεν έχει σημασία αν το αυτοκίνητο δεν ρυπαίνει, ενώ οδηγείται, καθώς η ρύπανση είχε ήδη απελευθερωθεί σε κάποια μακρινή μονάδα παραγωγής ενέργειας. Παράλληλα, το Ινστιτούτο Ενέργειας και Περιβαλλοντικών Ερευνών της Χαϊδελβέργης προειδοποιεί πως μέχρι στιγμής τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα επιβαρύνουν το κλίμα εξίσου με τα συμβατικά, ενώ το Ινστιτούτο Περιβάλλοντος και Προγνώσεων (UPI) υπογραμμίζει ότι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα ενδεχομένως να οδηγήσουν στην όξυνση της κυκλοφοριακής συμφόρησης. Πράγματι, στη Νορβηγία, συγκριτικά με τον πληθυσμό της, κυκλοφορούν περισσότερα αυτοκίνητα.
Εξίσου επιβλαβής για το περιβάλλον είναι και η υψηλή ενεργειακή ένταση που χαρακτηρίζει τέτοιου είδους αυτοκίνητα. Εάν δεν διασφαλιστεί ότι η πηγή ενέργειας για την τροφοδοσία τους δεν προέρχεται από ηλιακούς συλλέκτες, ανεμογεννήτριες ή ακόμη και πυρηνικά ή υδροηλεκτρικά εργοστάσια, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα όχι μόνο δεν θα παραμείνουν στάσιμες, αλλά ενδέχεται και να αυξηθούν. Ως εκ τούτου, πρέπει να εξασφαλιστεί ότι η ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιείται τόσο για την κατασκευή όσο και για τη λειτουργία τους προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Μέχρι στιγμής, η ανακύκλωση των ηλεκτροκίνητων χρήζει βελτίωσης, διότι ο απώτερος σκοπός είναι να υπάρχει η δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης των εξαρτημάτων τους, ώστε να μειωθεί η παραγωγή τους και κατ’ επέκταση οι επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Κανένα αυτοκίνητο δεν είναι 100% «καθαρό». Είτε τα συμβατικά είτε τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο συμβάλλουν εξίσου στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Η αντικατάσταση ενός τύπου αυτοκινήτου με έναν άλλο δεν θα λύσει τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα που μας ταλανίζουν. Όμως, η τεχνολογική πρόοδος, η αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η έμφαση στην προοπτική μίας κυκλικής οικονομίας κατά την οποία δίνεται προσοχή στην επαναχρησιμοποίηση, την ανακατασκευή και την ανακύκλωση μπορούν να αποτελέσουν το εφαλτήριο για την προάσπιση του πλανήτη μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΈΣ ΠΗΓΕΣ
- Are Electric Cars Really Greener?, youmatter.world, Διαθέσιμο εδώ
- Benefits of electric cars on the environment, edfenergy.com, Διαθέσιμο εδώ
- Electric cars, transportenvironment.org, Διαθέσιμο εδώ
- Are electric vehicles really better for the environment?, newseu.cgtn.com, Διαθέσιμο εδώ
- The unsustainability of the electric car, theecologist.org, Διαθέσιμο εδώ
