Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας: Αναφορά στις γυναίκες με αξιοσημείωτο έργο για την πολιτική και την πατρίδα

Της Μαριάτζελας Δημητροπούλου,

Η 8^η Μαρτίου έχει χαραχθεί στη μνήμη μας ως η Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας, υπενθυμίζοντάς μας τον ιδιαίτερα κομβικό ρόλο της στις προκλήσεις και τα προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας. Γυναίκες στην πολιτική, γυναίκες στον εργασιακό χώρο, γυναίκες στο θέατρο, γυναίκες στην ποίηση. Όλα αυτά πριν από μερικές δεκαετίες φάνταζαν κάτι ξένο και μακρινό, που ερχόταν σε σύγκρουση με την -καλά συντηρούμενη μέχρι και σήμερα σε πολλά επίπεδα- πατριαρχική κοινωνία. Η γυναίκα, πλέον, έχει καταστεί υπέρμαχος των δικαιωμάτων της, εδραιώνοντας την θέση και καταλαμβάνοντας το ρόλο που της αξίζει στο κοινωνικό οικοδόμημα, προνόμιο που έχει κατορθώσει να αποκτήσει μέσα από τη διαρκή πάλη και τον αδιάκοπο αγώνα της για την πολυπόθητη αναγνώριση της προσφοράς και της πολυπραγμοσύνης της. Στο διεθνές στερέωμα, υπήρξαν πολλές γυναικείες προσωπικότητες που αναδείχθηκαν σύμβολα του αγώνα της εξίσωσης των δυο φύλων και της απαγκίστρωσης από την πατριαρχική νοοτροπία, όπως η Lucy Stone, η Mary McLeod Bethune, η Margaret Hamilton, η Marie Curie και φυσικά η γνωστή στους περισσότερους, Simone de Beauvoir.

Ένεκα της ημέρας, όμως, ας εστιάσουμε σε μερικές από τις πιο εμβληματικές γυναικείες προσωπικότητες της χώρας μας, οι οποίες είτε μέσα από την πολιτική είτε μέσα από την κοινωνική τους δράση, προσέφεραν απλόχερα τις υπηρεσίες τους για χάρη της πατρίδας μας.

• Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα: Η Λασκαρίνα γεννήθηκε στις φυλακές της Κωνσταντινούπολης κατά την επίσκεψη της μητέρας της στον φυλακισμένο πατέρα της, στις 11 Μαΐου το 1771. Καταγόταν από την Ύδρα και το πραγματικό της επίθετο ήταν Πινότση. Η προσφορά της στην Ελληνική Επανάσταση ήταν αξιοσημείωτη, αφού έδωσε όλη της την περιουσία για να συντηρήσει και να εξοπλίσει τον ελληνικό στόλο, ενώ ήταν και πλοίαρχος σε ένα από τα καράβια της, τον «Αγαμέμνωνα». Η Μπουμπουλίνα, αφιέρωσε όλη της τη ζωή για την απελευθέρωση του έθνους της. Δυστυχώς, όμως, σκοτώθηκε άδοξα σε μια συμπλοκή.Αποτέλεσε την πρώτη γυναίκα στην Ιστορία που έφερε τον βαθμό του Ναυάρχου, καθώς οι Ρώσοι μετά τον θάνατό της για να τιμήσουν την προσφορά της στην Επανάσταση, της απένειμαν τον τίτλο της «Ναυάρχου», έναν τίτλο με παγκόσμια μοναδικότητα για γυναικεία μορφή.

  

• Κυρά της Ρω: Η κυρά της Ρω, ή κατά κόσμον Δέσποινα Αχλαδιώτη, ύψωνε κάθε μέρα για 34 (κατά άλλους για 40) χρόνια την ελληνική σημαία μια ανάσα από τα τουρκικά παράλια. Το όνομά της έγινε σύμβολο και σημείο αναφοράς γενναιότητας και πατριωτισμού. Μια γυναίκα με πρόσωπο τσαλακωμένο από τις αντιξοότητες, με ένα κορμί ζαρωμένο από τα χρόνια και τη δύσκολη ζωή, αλλά με βλέμμα πεντακάθαρο και καρδιά αγνή, στο μικρό της νησάκι. Η Δέσποινα Αχλαδιώτη βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών το 1975, το Πολεμικό Ναυτικό, τη Βουλή των Ελλήνων, τον Δήμο Ρόδου, την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος και άλλους φορείς. Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, μάλιστα, έστειλε ναυτικό άγημα και αντιπροσωπεία του ΓΕΝ στο Καστελόριζο, στις 23 Νοεμβρίου 1975, το οποίο της απένειμε το μετάλλιο για την πολεμική περίοδο 1941-1944 για τις «προσφερθείσες εθνικές υπηρεσίες της», όπως ανέφερε η απόφαση του υπουργού Άμυνας. Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 92 ετών σε νοσοκομείο της Ρόδου, στις 13 Μαΐου του 1982. Η σορός της μεταφέρθηκε στην Ρω και ετάφη κάτω από τον ιστό όπου ύψωνε τη σημαία.

  

• Μελίνα Μερκούρη: Μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του 20ου αιώνα. Ήταν ηθοποιός, διεθνής σταρ του σινεμά, αγωνίστρια του αντιδικτατορικού αγώνα, Υπουργός Πολιτισμού, ενώ έθεσε τα θεμέλια της ιδέας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. Η Μαρία-Αμαλία (Μελίνα) Μερκούρη γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1920 στην Αθήνα, από πολιτική οικογένεια. Το 1943 αποφάσισε να ακολουθήσει καριέρα ηθοποιού και έγινε δεκτή στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου από την οποία αποφοίτησε το 1946. Από τότε και μέχρι πριν την επιβολή της Χούντας των Συνταγματαρχών, η Μελίνα ανέπτυξε μια θρυλική πορεία στο θέατρο και τον κινηματογράφο, πράγμα που κάποιος θα διαπιστώσει ανακαλύπτοντας τα αρχεία της εποχής. Μετά την επιβολή της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών, η Μελίνα Μερκούρη αυτοεξορίστηκε και με το ταλέντο και τη φήμη της πολέμησε σε ολόκληρο τον κόσμο το καθεστώς, ενημερώνοντας την διεθνή κοινή γνώμη για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα. Ιστορική έμεινε η δήλωση της: «Εγώ γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα, ο κ. Παττακός γεννήθηκε φασίστας και θα πεθάνει φασίστας». Μετά την Μεταπολίτευση (1974), εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ελλάδα και ασχολήθηκε συστηματικότερα με την πολιτική μέσα από το ΠΑΣΟΚ. Από 1977 έως τον θάνατό της το 1994, εκλεγόταν συνεχώς βουλευτής. Τα διαστήματα 1981 έως 1989 και 1993 έως 1994 διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού και λάμπρυνε με την παρουσία και τις πολιτικές της το συγκεκριμένο υπουργείο. Όραμά της ήταν η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο. Στις 6 Μαρτίου 1994, η Μελίνα Μερκούρη έχασε τη μάχη με τον καρκίνο, αφήνοντας την τελευταία της πνοή σε νοσοκομείο της Νέας Υόρκης.

  

• Ελένη Σκούρα: Ήταν μια δυναμική Ελληνίδα, με μεγάλη κοινωνική προσφορά. Συνέδεσε το όνομά της με την ιστορική της εκλογή ως πρώτη γυναίκα στο βουλευτικό αξίωμα το 1953, όταν και κατοχυρώθηκε νομικά το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι για τις γυναίκες. Η Ελένη Παπαχρήστου-Σκούρα γεννήθηκε στον Βόλο το 1896, ενώ τελειώνοντας το Γυμνάσιο εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη μαζί με την οικογένειά της. Ανέπτυξε πλούσια εθνική δράση σε συλλόγους, σωματεία και τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, κατά την διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου. Το 1952, ο νόμος 2159 κατοχυρώνει το δικαίωμα της γυναίκας όχι μόνο να εκλέγει, αλλά και να εκλέγεται στις δημοτικές και τις βουλευτικές εκλογές. Αν και οι γυναίκες δεν ψήφισαν τον Νοέμβρη που έγιναν οι εκλογές, καθώς δεν είχαν ενημερωθεί οι εκλογικοί κατάλογοι. Στις επαναληπτικές μόνο για τη Θεσσαλονίκη, όμως, εκλογές και λόγω εκκένωσης μίας έδρας στις 18 Ιανουαρίου 1953, η Ελένη Σκούρα εξελέγη με την παράταξη «Ελληνικός Συναγερμός» κι έτσι έγινε η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής. Πέθανε σε ηλικία 95 χρόνων, τον Φεβρουάριο του 1991, στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης. Ο Δήμος Βόλου για να τιμήσει την πρώτη γυναίκα βουλευτή της Ελλάδας, έστησε προτομή της στον εξωτερικό χώρο του Δημαρχείου το 2007.

  

• Αικατερίνη Σακελλαροπούλου: Είναι Ελληνίδα δικαστικός και πολιτικός. Στις 15 Ιανουαρίου 2020, όντας Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου προτάθηκε από τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, για το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατία. Αποτελεί την πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1956. Η κυρία Σακελλαροπούλου έχει διατελέσει πρόεδρος της Ένωσης Δικαστικών Λειτουργών του ΣτΕ (1993-1995 και 2000-2001), ενώ υπήρξε μέλος της Κεντρικής Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής (1993-1995). Παράλληλα, υπήρξε και η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας. Δίδαξε Δίκαιο Περιβάλλοντος στην Εθνική Σχολή Δικαστών (2005-2014) και από τον Μάρτιο του 2015 έως την εκλογή της ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπήρξε πρόεδρος και του επιστημονικού σωματείου «Ελληνική Εταιρεία Δικαίου του Περιβάλλοντος». Έχει πλούσιο συγγραφικό έργο, με άρθρα που αναφέρονται σε ζητήματα Συνταγματικού Δικαίου και Δικαίου του περιβάλλοντος, ενώ έχει εισηγηθεί σχετικά θέματα σε επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες.

  

• Σοφία Μπεκατώρου: Από τον κατάλογο αυτόν δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η Σοφία Μπεκατώρου, η οποία αν και δεν αποτελεί αμιγώς πολιτικό πρόσωπο, έφερε στην επιφάνεια και ανέδειξε μία σημαντική κοινωνική παθογένεια. Η χρυσή Ολυμπιονίκης με την ένδοξη καριέρα στην ιστιοπλοΐα, τις ξεχωριστές διακρίσεις και τα 10 μετάλλια, γεννήθηκε το 1977 στην Αθήνα. Η σπουδαία αθλήτρια σπούδασε στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών. Παράλληλα, είναι και αξιωματικός του Στρατού Ξηράς. Εκπροσώπησε την Ελλάδα σε δύο Ολυμπιακές διοργανώσεις, κατακτώντας χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004 και χάλκινο μετάλλιο στο Πεκίνο το 2008. Το 2016 στους Ολυμπιακούς του Ρίο έγινε η πρώτη γυναίκα σημαιοφόρος που εισήλθε σε Ολυμπιακό Στάδιο κατά τη διάρκεια τελετής έναρξης, από καταβολής συγχρόνων Ολυμπιακών Αγώνων. Τον Δεκέμβριο του 2020, κατήγγειλε στο χώρο του αθλητισμού και συγκεκριμένα της ιστιοπλοΐας, τη σεξουαλική παρενόχληση και τον βιασμό που υπέστη. Η δημόσια εξομολόγηση της Σοφίας Μπεκατώρου δημιούργησε το ελληνικό #MeToo, όπως εξήγησε η Γενική Γραμματέας Ισότητας και Οικογενειακής Πολιτικής Μαρία Συρεγγέλα: «Το πιο θετικό από αυτήν την υπόθεση είναι ότι οι γυναίκες άρχισαν να μιλάνε. Και το άλλο θετικό είναι ότι πολλοί άνθρωποι θα πρέπει να φοβούνται πλέον να κάνουν τέτοιες πράξεις σε βάρος της αξιοπρέπειας».

  

Κλείνοντας, δεν θα ήθελα να προσθέσω κάτι περισσότερο. Άλλωστε, ο βίος και τα έργα των προαναφερθέντων αποτελούν την πιο ακλόνητη απόδειξη πως οι γυναίκες, από όποιο πόστο κι αν βρίσκονται, εξακολουθούν να παλεύουν και να αγωνίζονται για τα αυτονόητα, γεγονός που επιβεβαιώνει και η Σούζαν Άντονι, ακτιβίστρια και πρωτοπόρος του Κινήματος για το Δικαίωμα των Γυναικών για Ψήφο στις ΗΠΑ, «Η μέρα θα έρθει όταν οι άνδρες θα αναγνωρίσουν τη γυναίκα ως ομότιμή τους, όχι μόνο στο σπίτι, αλλά και στα συμβούλια του έθνους. Τότε, και όχι έως τότε, θα υπάρχει η τέλεια συντροφικότητα, η ιδανική ένωση μεταξύ των δύο φύλων που θα έχει ως αποτέλεσμα την υψηλότερη ανάπτυξη της φυλής».

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Οι Ήρωες του 1821, hellenic-college.gr, διαθέσιμο εδώ
• Η κυρά της Ρω, η νησιώτισσα που ύψωνε την ελληνική σημαία για 40 χρόνια στο ερημονήσι του Αιγαίου. «Πέρασα κακουχίες, αλλά εδώ νιώθεις πιο πολύ την Ελλάδα, χαμένος στο πέλαγος», mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
• Μελίνα Μερκούρη, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
• Ελένη Σκούρα, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
• Αικατερίνη Σακελλαροπούλου: Ποια είναι η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Δημοκρατίας, iefimerida.gr, διαθέσιμο εδώ