της Ιωάννας Μπινιάρη,
Ένα χιλιοειπωμένο ερώτημα που ταλανίζει όχι μόνο τους ειδικούς αλλά και τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά είναι αν τα χρήματα φέρνουν τελικά την ευτυχία. Παρά το γεγονός ότι σαν ζήτημα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «κλισέ», θεωρώ πως ειδικά στις εποχές που ζούμε αξίζει τον κόπο να το ξανασκεφτούμε και να προβληματιστούμε, πόσο μάλλον όταν η σχέση χρήματος και ευτυχίας απασχολεί για πολλά χρόνια τους ερευνητές και ακόμα δεν έχει διατυπωθεί μια απόλυτη άποψη.
Συνήθως, η απευθείας απάντηση που δίνει κάποιος σε αυτό το ερώτημα είναι πως: «Όχι, τα χρήματα δεν φέρνουν την ευτυχία». Πριν φτάσουμε όμως σε αυτό το συμπέρασμα, ας εξετάσουμε αντικειμενικά ποια είναι τα πλεονεκτήματα που μπορεί να κατέχει ο οικονομικός πλούτος. Αρχικά, τα χρήματα μπορούν να βοηθήσουν στην απόκτηση ενός πιο πολυτελούς τρόπου ζωής, κατά τη διάρκεια του οποίου θα μπορεί κάποιος να ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, να έχει πρόσβαση στα καλύτερα σχολεία και πανεπιστήμια, να κατοικεί σε πολυτελή σπίτια και να έχει την καλύτερη ιατρική βοήθεια. Επιπλέον, άτομα που έχουν μεγάλη οικονομική άνεση μπορούν να βοηθήσουν όσους βρίσκονται σε χαμηλή οικονομική κατάσταση ή ακόμη και να δώσουν ζωή σε φιλανθρωπικά και ανθρωπιστικά προγράμματα. Σε κάθε περίπτωση, οι άνθρωποι με οικονομική επιφάνεια είναι πιο προνομιούχοι, αφού μπορούν να ικανοποιήσουν κάθε τους ανάγκη και επιθυμία χωρίς άγχος και πίεση.
Οι παροχές αυτές όμως σημαίνουν απευθείας ότι έχει κατακτήσει κάποιος την ευτυχία; Η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα προφανώς και είναι αρνητική, δεδομένου ότι υπάρχουν αξίες σε αυτή τη ζωή που δεν μπορούν να αντικατασταθούν από τα χαρτονομίσματα ή έναν «γεμάτο» τραπεζικό λογαριασμό. Η πολυπόθητη ευτυχία δεν προσφέρεται από την αφθονία χρημάτων, αλλά από άλλα πράγματα που λογίζονται ως κοινωνικός πλούτος και αυτά είναι η οικογένεια, η υγεία, η αγάπη, η εργασία, η φιλία και εν γένει οι κοινωνικές σχέσεις. Οι συγκεκριμένες αξίες δεν είναι εξαγοράσιμες και μπορούν να προσφέρουν πολύ μεγαλύτερη ικανοποίηση και πιο έντονο αίσθημα ολοκλήρωσης σε έναν άνθρωπο. Άλλωστε, έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 44 χώρες από το «Pew Research Center» έδειξε ότι η μεγαλύτερη πηγή ευτυχίας σε έναν άνθρωπο είναι η οικογένεια, διότι αυξάνει τα αισθήματα ικανοποίησης και διότι όσο περισσότερο χρόνο ξοδεύει κάποιος με την οικογένειά του τόσο θετικότερα αυτό επενεργεί στην ψυχική υγεία και την ευτυχία του.
Αντιλαμβάνεται, λοιπόν, κανείς ότι ακόμα και κάποιος που είναι φτωχός μπορεί να είναι ευτυχισμένος, εάν έχει εξασφαλίσει άλλα πιο σημαντικά πράγματα που δεν μπορεί κανείς να τα αγοράσει, όπως είναι οι βαθιές και ουσιαστικές σχέσεις με άλλους ανθρώπους. Αν σε κάποιον λείπουν αυτές οι σχέσεις, είναι σαφέστατο ότι ο πλούτος δεν μπορεί να τον βοηθήσει, αφού πολύ απλά αυτές οι σχέσεις δεν αγοράζονται. Μην ξεχνάμε κιόλας ότι τα πολλά χρήματα ενέχουν τον κίνδυνο να μας απομακρύνουν από τους φίλους και την οικογένεια, αφού μπορούν να αλλάξουν τις προτεραιότητες ενός ανθρώπου ή ακόμα και να του δημιουργήσουν την εντύπωση ότι μόνο τα υλικά αγαθά είναι αυτά που αξίζουν στη ζωή. Βέβαια, η συγκεκριμένη αντίληψη φαίνεται ότι δυστυχώς χαρακτηρίζει πολλά άτομα, καθώς βλέπουμε ότι στη σύγχρονη κοινωνία στον βωμό των χρημάτων και της δημοσιότητας πολλοί είναι πρόθυμοι να εξευτελίσουν τους εαυτούς τους και να απωλέσουν κάθε ηθική αξία και κάθε στοιχείο ευγένειας και αλληλεγγύης (π.χ. συμμετοχή σε ριάλιτι που προσβάλλουν το γυναικείο φύλο ή υποβαθμίζουν τις αληθινές ανθρώπινες σχέσεις). Σε αυτές τις περιπτώσεις βλέπουμε σε πόσο μεγάλο βαθμό τα χρήματα μπορούν να χειραγωγήσουν τον ανθρώπινο νου και να του μεταφέρουν την ψευδή και λανθασμένη πεποίθηση ότι είναι ο συνδετικός κρίκος για την επίτευξη της επιτυχίας και συνακόλουθα της ευτυχίας.
Πρέπει όμως να συνειδητοποιήσει κανείς ότι περισσότερα χρήματα δεν φέρνουν περισσότερη ευτυχία. Σίγουρα χρειάζεται ένα επίπεδο οικονομικής δύναμης για την εκπλήρωση των βασικών αναγκών, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η ζωή είναι μια συνεχής αναζήτηση των πραγμάτων που επιθυμούμε. Συνεπώς, θα λέγαμε ότι η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Τα χρήματα πράγματι συμβάλλουν στην ευτυχία και μπορούν να προσφέρουν πολλές διευκολύνσεις σε αυτόν που τα κατέχει, σε καμία περίπτωση όμως δεν θα έπρεπε να θεωρηθούν το κλειδί για την ευτυχία, γιατί στο τέλος η μόνη άποψη και νοοτροπία που θα επικρατήσει είναι ότι το χρήμα κινεί το νήμα της ζωής και όχι ο αγώνας για την κατάκτηση της απόλαυσης και της ευτυχίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το κλειδί για την ευτυχία δεν είναι τα χρήματα αλλά η οικογένεια και οι σχέσεις, medlook.net, διαθέσιμο εδώ
- Φέρνουν τα λεφτά την ευτυχία;, dw.com, διαθέσιμο εδώ
