Του Νίκου Παπάζογλου,
Στα μέσα Ιουλίου του 1096 έχουμε την πρώτη άφιξη των σταυροφόρων στην Πόλη με αρχηγό το Γουολτέρ (Walter) τον Ακτήμονα. Ενώ, μετά από λίγο καταφτάνει ένα δεύτερο στρατιωτικό σώμα που καθοδηγούνταν από τον Πέτρο τον Ερημίτη (Pierre I΄ Ermite) ή όπως τον ονομάζει η Άννα η Κομνηνή, Κουκόπετρο. Το σώμα αυτό αποτελείται από μια απείθαρχη και ανοργάνωτη μάζα που ξεκίνησε από την Ουγγαρία και διέσχισε τα Βαλκάνια για να φτάσει την 1η Αυγούστου στα τείχη της Κωνσταντινούπολης. Ο Πέτρος μέσα από την ευγλωττία του λόγου του κατάφερε να συγκεντρώσει σε σύντομο χρονικό διάστημα ένα σημαντικό αριθμό πιστών, που κατά βάση ήταν χωρικοί και να τους πείσει να τον ακολουθήσουν (γι’ αυτό και η πρώτη σταυροφορία ονομάστηκε Σταυροφορία του λαού).
Η δράση του πάπα Ουρβανού ήταν αρκετά πιο αποτελεσματική και κατόρθωσε να παρακινήσει τους ονομαστούς φεουδάρχες της Ευρώπης. Ο κόμης της Τουλούζης Ραϋμόνδος ο Δ΄ συνοδευόμενος από τον αντιπρόσωπο του Πάπα, Αδεμά της Μοντέιγ προπορευόταν. Από τη Β. Γαλλία τα στρατεύματα ηγούνταν ο δούκας της Νορμανδίας Ροβέρτος ο Β΄. Συμμετείχαν επίσης, ο κόμης της Φλάνδρας Ροβέρτος ο Β΄, ο δούκας της Κάτω Λωρραίνης Γοδεφρείδος του Μπουγιόν, ο Νορμανδός Βοημούνδος κ.ά.
Η αιφνίδια συρροή των σταυροφόρων στην Πόλη εξέπληξε τον αυτοκράτορα Αλέξιο. Ο αυτοκράτορας γνώριζε πως κατά τη διαδρομή τους οι λεηλασίες των βυζαντινών περιοχών και των πληθυσμών ήταν δεδομένες. Παίζοντας έτσι ένα παιχνίδι πιθανοτήτων, πιθανολόγησε πως η διαδρομή που θα ακολουθούσαν θα διέσχιζε την Εγνατία Οδό που ξεκινάει από το Δυρράχιο, θα περνούσαν από τη Μακεδονία και τη Θράκη και θα τερμάτιζαν μπροστά στην Πόλη. Προσπάθησε να ενισχύσει με φρουρές τα σημαντικά περάσματα, ενώ παράλληλα θα έπλεε και ο βυζαντινός στόλος στην Αδριατική μένοντας σε εγρήγορση. Όμως, ο αυτοκράτορας έπεσε έξω. Οι σταυροφόροι πέρασαν από την Εγνατία Οδό, αλλά από το Βελιγράδι. Οι αναμενόμενες λεηλασίες τους, έλαβαν δράση, και ανάγκασαν τον αυτοκράτορα να τους εφοδιάσει με αρκετά τρόφιμα και άλλα μέσα και να τους περάσει γρήγορα στη Νικομήδεια για να αποφευχθούν περαιτέρω καταστροφές. Στις 21 Οκτωβρίου 1096 έγινε και η πρώτη σύγκρουση με τους Σελτζούκους στο χωριό Κιβωτό (βόρεια της Νίκαιας), με τη σφαγή αρκετών Λατίνων και μάλιστα και του Γουολτέρ.
Λίγους μήνες μετά είχαν φτάσει και οι προαναφερόμενοι φεουδάρχες για να ενισχύσουν το κίνημα της σταυροφορίας. Στην αρχή έφτασε ο Γοδεφρείδος με το στρατό του και ακολούθησαν οι υπόλοιποι. Πρώτη επίθεση πραγματοποίησαν στις αρχές του Μαΐου του 1097 με την πολιορκία και τελικά την κατάληψη της Νίκαιας. Την αρχηγία γι’ αυτήν την πολιορκία είχαν οι Γοδεφρείδος, ο Τανκέδρος και ο Ραϋμόνδος. Αφού την κατέλαβαν εμφανίστηκε αμέσως ο Αλέξιος και την παρέλαβε, διότι υπήρξε συμφωνία που υπογράφηκε το 1097 μεταξύ του αυτοκράτορα και των σταυροφόρων και συμφωνήθηκε να επιστραφούν στον πρώτο όσες κτήσεις του ανήκαν πριν καταληφθούν από τους Τούρκους.
Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους πολιόρκησαν την Αντιόχεια μέχρι το καλοκαίρι του 1098 και την ανακατέλαβαν. Ο Αλέξιος δίστασε να παρέμβει αυτή τη φορά, διότι φοβήθηκε για τις αντιδράσεις των Φράγκων εναντίον του.
Επόμενος στόχους τους ήταν η Ιερουσαλήμ που ήταν και ο τελικός. Η ανακατάληψη της Ιερουσαλήμ δεν ήταν απλά μια ακόμη μάχη, αλλά ο σκοπός του όλου σταυροφορικού κινήματος. Όταν βρέθηκαν μπροστά στα τείχη της ιερής πόλης, την κυριαρχία είχαν οι Φατιμίδες για περίπου είκοσι χρόνια. Ο στρατός κατάφερε να εισβάλει στο εσωτερικό από ένα ρήγμα στα τείχη που τους έδωσε την επιθυμητή πρόσβαση (1099). Ακολούθησαν άγριες σφαγές σκοτώνοντας μουσουλμάνους και ιουδαίους κατοίκους και κατέστρεψαν τα ιερά τους. Όταν τελείωσαν το καταστροφικό τους έργο, έκαναν όλοι μαζί προσευχή στον Πανάγιο Τάφο για να ευχαριστήσουν το Θεό που τους βοήθησε να ολοκληρώσουν την αποστολή τους. Βασιλιάς της Ιερουσαλήμ κηρύχθηκε ο Γοδεφρείδος, αλλά ο ίδιος αρνήθηκε τον τίτλο «Βασιλιάς», διότι Βασιλιάς είναι μόνο ο Χριστός που σταυρώθηκε εκεί, και περιορίστηκε στον τίτλο του «Προστάτη του Παναγίου Τάφου».
Οι Λατίνοι με τη συνεχώς αυξανόμενη δύναμη που αποκτούσαν, ίδρυσαν, πέρα από το βασίλειο της Ιερουσαλήμ, άλλα τρία κρατίδια. Έχουμε την κομητεία της Εδέσσης, την πριγκιπάτο της Αντιόχειας και την κομητεία της Τριπόλεως. Από την κυριαρχία που άρχισαν να επιβάλουν σταδιακά στις περιοχές αυτές, όπως ήταν φυσικό επηρεάστηκε και η ορθόδοξη Εκκλησία με κέντρο τα Πατριαρχεία της Αντιόχειας και της Αλεξάνδρειας που αντικατέστησαν τους Ορθοδόξους Πατριάρχες με Καθολικούς.
Έτσι, η πρώτη σταυροφορία έλαβε τέλος, εφόσον η ιερή πόλη επανήλθε στα χέρια των πιστών και αντικαταστάθηκε η τάξη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Σταυρίδης Φώτιος, Βυζάντιο, Εκδόσεις Πελασγός, Αθήνα 2015
- Βαλαής Διονύσιος, Εκκλησιαστική Ιστορία, Εκδόσεις Μπαρμπουνάκης. Θεσσαλονίκη 2017
- Φειδάς Βλάσιος, Εκκλησιαστική Ιστορία Β, Εκδόσεις Διήγηση, Αθήνα 2002
