Της Κωνσταντίνας Στούκα,
Τον τελευταίο χρόνο η παγκόσμια σκηνή μαστίζεται από τις θλιβερές επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού. Διάφοροι τομείς όπως ο οικονομικός, ο κοινωνικός και εκείνος της υγείας έχουν πληγεί περισσότερο από ποτέ, γι’ αυτό και παρουσιάζεται ως αδήριτη η ανάγκη εύρεσης και εφαρμογής ενός σχεδίου ανάκαμψης μέσω του οποίου θα επέλθει, μακροπρόθεσμα, η κανονικότητα. Αυτό, λοιπόν, έγινε πραγματικότητα αφού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν σε ένα σχέδιο ανάκαμψης.
Πιο συγκεκριμένα, στις 11 Φεβρουαρίου 2021 το Συμβούλιο ενέκρινε τον κανονισμό για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Ο μηχανισμός των 672,5 δισεκατομμυρίων ευρώ βρίσκεται στον πυρήνα της πρωτοφανούς προσπάθειας ανάκαμψης της ΕΕ, του Next Generation EU: του σχεδίου των 750 δις ευρώ που συμφωνήθηκε από τους ηγέτες της ΕΕ τον Ιούλιο του 2020. Απώτερος στόχος είναι, φυσικά, να μετριαστεί ο αρνητικός αντίκτυπος του κορωνοϊού και οι ευρωπαϊκές οικονομίες να καταστούν πιο βιώσιμες, ανθεκτικές, και κατάλληλα προετοιμασμένες για τις προκλήσεις των πράσινων και ψηφιακών μεταβάσεων. Το Next Generation EU περιλαμβάνει 47,5 δις ευρώ για το REACT–EU (Recovery Assistance for Cohesion and the Territories of Europe). Πρόκειται για ένα νέο οικονομικό πακέτο που αναλαμβάνει την αντιμετώπιση κρίσεων μέσω των πρωτοβουλιών Coronavirus Response Investment Initiative (CRII) και Coronavirus Response Investment Initiative Plus (CRII+). Αξιοσημείωτο είναι ότι τα χρήματα θα διατεθούν στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και στο Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (FEAD).
Προκειμένου οι χώρες να λάβουν υποστήριξη από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, καλούνται να καταρτίσουν ένα σύνολο μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων σε έξι τομείς πολιτικής. Σε αυτούς τους τομείς πρωταρχική θέση καταλαμβάνουν αυτοί της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού. Τουλάχιστον το 37% της κατανομής του κάθε σχεδίου είναι απαραίτητο να υποστηρίζει την πράσινη μετάβαση και τουλάχιστον το 20% την ψηφιακή μετατροπή. Συμπληρωματικά, όλα τα μέτρα που περιλαμβάνονται στα σχέδια των κρατών-μελών θα πρέπει να προωθούν τους περιβαλλοντικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να κινούνται βάσει αυτών σε αρκετές περιπτώσεις. Ο τρίτος τομέας είναι η έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς, ανάπτυξη και απασχόληση. Στη συνέχεια, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να στραφούν στην κοινωνική και εδαφική συνοχή, στην υγεία και την ανθεκτικότητα και τέλος, στις πολιτικές για την επόμενη γενιά συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης και των δεξιοτήτων. Οι χώρες της EE έχουν, κατά κανόνα, προθεσμία έως τις 30 Απριλίου 2021 για να υποβάλουν τα εθνικά τους σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, στα οποία θα καθορίζονται τα μεταρρυθμιστικά και επενδυτικά τους θεματολόγια έως το 2026.
Αναφορικά με την Ελλάδα, το σχέδιο ανάκαμψης στοχεύει στη μόχλευση δημόσιων και ιδιωτικών κεφαλαίων για την ουσιαστική ευθυγράμμιση της ελληνικής οικονομίας προς ένα πιο εξωστρεφές μοντέλο. Η ελληνική κυβέρνηση σκοπεύει να χρησιμοποιήσει δάνεια ύψους 12,5 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη στήριξη επιχειρηματικών πιστώσεων μέσω εμπορικών τραπεζών. Τα έργα αυτά θα ευθυγραμμιστούν με τις προτεραιότητες της EE και τα κονδύλια από το σχέδιο ανάκαμψης για την Ευρώπη. Λέγεται ότι το 30% από το ευρωπαϊκό πακέτο θα μπορούσε να καλύψει το ήμισυ των επενδύσεων. Συγκεκριμένα, θα μπορούσε να καλύψει επενδύσεις ύψους 25 δις ευρώ. Η πλειονότητα των επενδύσεων θα περιλαμβάνει στρατηγικά έργα, όπως αυτοκινητόδρομους, παρεμβάσεις ενεργειακής απόδοσης, πλήρη ψηφιοποίηση της φορολογικής υπηρεσίας και τη μεταρρύθμιση του συστήματος δικαιοσύνης.
Καταληκτικά, η έγκριση της συμφωνίας αυτής για το σχέδιο ανάκαμψης για την Ευρώπη κρίνεται ιδιαίτερα θετική ενώ ταυτόχρονα αφήνει ένα ελπιδοφόρο μήνυμα σχετικά με την βελτίωση της οικονομικοκοινωνικές κατάστασης μετά την πανδημία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Recovery plan for Europe, European Commission (europa.eu), διαθέσιμο εδώ
- A recovery plan for Europe, Consilium (europa.eu), διαθέσιμο εδώ
- EU recovery package: Council adopts Recovery and Resilience Facility, Consilium (europa.eu), διαθέσιμο εδώ
