Της Βάλιας Πλακουδάκη,
«Δεν θα έπρεπε να πάμε στην Αγγλία μια φορά και να ρίξουμε μια ματιά στον τόπο και τους ανθρώπους;» – αυτά ήταν τα λόγια ενός Γάλλου ιππότη, καθώς ο ίδιος και οι σύντροφοί του μαζεύτηκαν στο λιμάνι του Σλούς, το 1385. Το στρατό διοικούσε ο Βουργουνδός δούκας Φίλιππος ο Τολμηρός, ενώ ετοίμαζε την εισβολή του στην Αγγλία. Ενώ πολλοί ιστορικοί έχουν παραμελήσει τα γεγονότα της περιόδου 1385-1386, πρόσφατες ιστορικές έρευνες αποκαλύπτουν πόσο πιθανή ήταν η γαλλική επικράτηση στην Αγγλία.
Ο Φίλιππος Β΄ της Βουργουνδίας είχε αποκτήσει το ψευδώνυμο «Τολμηρός» για την επιτυχία του στη Μάχη του Πουατιέ το 1356. Στα μέσα του 1380, είχε συγκεντρώσει σημαντική δύναμη στη Γαλλία, συμπεριλαμβανομένου του Δουκάτου της Βουργουνδίας και των πλούσιων κομητειών της Φλάνδρας και του Αρτουά. Ο Φίλιππος, όντας αρκετά φιλόδοξος και έχοντας συγκεντρώσει τον έλεγχο της Γαλλίας, κατανόησε τις προκλήσεις της συνθηκολόγησης στον Εκατονταετή Πόλεμο, και συνέλαβε ένα φιλόδοξο σχέδιο για να επικρατήσει στην Αγγλία και ταυτόχρονα να απομακρύνει την αγγλική επιρροή από τα εδάφη του.
Ο Φίλιππος ο Τολμηρός μπόρεσε να δημιουργήσει συμμαχίες με τη Βρετάνη και τη Σκωτία, και το Μάιο του 1385 έθεσε σε δράση το πρώτο μέρος του σχεδίου του: μια δύναμη 2000 οπλιτών και 400 τοξοβόλων στάλθηκε στο Εδιμβούργο, όπου οργανώθηκε μια κοινή επίθεση με τους Σκωτσέζους στη βόρεια Αγγλία, στοχεύοντας να μετακινήσουν περισσότερες αγγλικές δυνάμεις μακριά από τη νότια ακτή. Ο στρατός που συγκέντρωσε ο Φίλιππος ήταν ισάξιος με τη στρατιωτική δύναμη του Ριχάρδου της Αγγλίας. Ο Φίλιππος είχε καταβάλει μεγάλη προσπάθεια, ώστε να στρατολογήσει πολεμιστές από τα εδάφη του και από πόλεις της βόρειας Γαλλίας. Πολλές πόλεις έστειλαν τους σκοπευτές τους, καθώς και οικονομική ενίσχυση, εξοπλισμό και προμήθειες στο δούκα της Βουργουνδίας.
Παρά την προετοιμασία του Φιλίππου, η προγραμματισμένη εισβολή δε συνέβη, καθώς τον Ιούλιο του ίδιου έτους η πόλη της Γάνδης, η οποία ήταν σύμμαχος της αγγλικής μοναρχίας, κατέλαβε μια πόλη κοντά στο λιμάνι του Σλούς, διακόπτοντας τον κεντρικό εφοδιασμό του Φιλίππου από τη Μπριζ. Οι χρονογράφοι υποστηρίζουν ότι αυτή η επίθεση ήταν μια σκόπιμη απόπειρα αποφυγής της εισβολής στην Αγγλία, η οποία λειτούργησε, καθώς ο Φίλιππος σταμάτησε την εκστρατεία του για να αντιμετωπίσει την επίθεση της Γάνδης. Πέρασαν μήνες μέχρι να συνθηκολογήσει με τη γαλλική πόλη και να επιστρέψει στα σχέδιά του για την εκστρατεία.
Από το Μάρτιο του 1386, ο Φίλιππος άρχισε να εισπράττει ενισχύσεις από τις επικράτειές του για να χρηματοδοτήσει την επιδρομή στη γειτονική χώρα. Η πόλη της Λιλ έστειλε τις πολιτοφυλακές της και τοξοβόλους στο Φίλιππο, «στο βασιλιά και τον κύριό μας, το δούκα, που τον υπηρετεί στο ταξίδι που σκοπεύει να κάνει στην Αγγλία». Το Παρίσι έστειλε στο βασιλιά μια βοήθεια 12.000£ και το Σεπτέμβριο η βασιλική ντουλάπα κατέγραψε τεράστια έξοδα για την αγορά πανοπλίας και υφάσματος για το βασιλιά και άλλους πρίγκιπες «για το πέρασμα που θα κάνει ο βασιλιάς στην Αγγλία».
Ωστόσο, για μια ακόμη φορά, ο Φίλιππος ο Τολμηρός δεν ολοκλήρωσε το μεγαλεπήβολο σχέδιό του. Οι κακές καιρικές συνθήκες εμπόδισαν το στόλο να αποπλεύσει και σύντομα αγωνίζονταν να φέρουν αρκετές προμήθειες για να συντηρήσουν τους στρατιώτες. Τα στρατεύματα άρχισαν να λεηλατούν την τοπική ύπαιθρο και οι Γάλλοι ευγενείς άρχισαν να έχουν αμφιβολίες για την επικείμενη εισβολή. Όταν δέχθηκε επίθεση άλλη μια πόλη -σύμμαχος του Φιλίππου-, ο δούκας δεν είχε άλλη επιλογή παρά να εγκαταλείψει το σχέδιο του.
Οι αποτυχημένες εκστρατείες του 1385 και του 1386 δείχνουν ότι ο Φίλιππος επιχείρησε να εξισορροπήσει τις πολιτικές και στρατιωτικές δυνάμεις της βόρειας Ευρώπης γύρω από την επικράτεια επιρροής του στις Κάτω Χώρες. Τα σχέδιά του θα μπορούσαν να έχουν απομακρύνει την αγγλική επιρροή στη Γαλλία, καθώς και να ενισχύσουν το βασίλειο που ο ανιψιός του σύντομα θα κυβερνούσε μόνος. Με την υποστήριξη της Βρετάνης και της Σκωτίας, καθώς και την ενότητα που παρουσίασαν οι επικράτειες στη Γαλλία, ο καιρός φάνηκε κατάλληλος να αναδειχθεί η Γαλλία ως η μεγαλύτερη δύναμη στην Ευρώπη.
Κανείς δε μπορεί να γνωρίζει την πιθανή έκβαση αυτής της εκστρατείας, αλλά τα σχέδια του Φιλίππου επισημαίνουν την περίπλοκη διπλωματική κατάσταση που επικρατούσε στα τέλη του 14ου αιώνα και την αβεβαιότητα για το μέλλον του Εκατονταετή Πολέμου. Μετά την αποτυχία των σχεδίων του, ο Φίλιππος έστρεψε την προσοχή του πρώτα στην ενίσχυση και επέκταση της κυριαρχίας του στις Κάτω Χώρες και, από το 1392, έγινε το στήριγμα πίσω από το θρόνο του ψυχολογικά ασταθούς ανιψιού του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Vaughan, Richard, Philip the Bold: The Formation of the Burgundian state. The Boydell Press (2009).
- Dan Spencer, Royal Castles and Coastal Defence in the Late Fourteenth Century, Nottingham Medieval Studies, 61, (147-170), (2017).
- De Winter, Patrick M. “Castles and Town Residences of Philip the Bold, Duke of Burgundy (1364-1404).” Artibus Et Historiae 4, no. 8 (1983): 95-118.
