Της Κυριακής Μαλλιαρίδου,
Βιώνουμε καθημερινά έναν καταιγισμό πληροφοριών και καταγγελιών. Τα στόματα έχουν «ανοίξει». Ο φόβος έχει μετατραπεί σε δύναμη και κραυγή. Η βία αποτελεί ένα διαχρονικό και πολυπρόσωπο φαινόμενο. Δε γνωρίζει φυλετικές, γλωσσικές ή θρησκευτικές διακρίσεις. Δεν υπάρχει μόνο στον καλλιτεχνικό κόσμο, αλλά βρίσκεται δίπλα μας. Πολλοί, είτε τη δεχόμαστε είτε τη βλέπουμε και την ακούμε καθημερινά, ωστόσο μένουμε απλοί παρατηρητές. Γιατί τώρα; Γιατί τόση «κοινωνική» σιωπή; Είναι ερωτήματα που έχουν τεθεί από πολλούς και μας απασχολούν ιδιαιτέρως. Ίσως οι απαντήσεις έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν. Έχουμε αναρωτηθεί πώς ήταν τα πρότυπα τότε; Πώς ήταν η δομή της οικογένειας; Είχαν και έχουν τα μέλη την ψυχική δύναμη να μαρτυρήσουν τα παθήματά τους;
Ας προβούμε σε μια ιστορική αναδρομή ως προς τη δομή της οικογένειας, με σκοπό να κατανοήσουμε το πως συνδέεται η αποδοχή της βίας μαζί της. Όπως είναι ευρέως γνωστό, για πολλά χρόνια είχε πρωταγωνιστικό ρόλο το μοντέλο της πατριαρχικής οικογένειας στις ζωές των ανθρώπων. Ο πατέρας ακολουθούσε πιστά τον θεσμό της ιδιοκτησίας μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον. Ήταν ο μόνος που είχε λόγο και άποψη. Η γυναίκα όφειλε να υποτάσσεται, να φροντίζει τα παιδιά και ν’ ασχολείται μόνο με τα του οίκου της. Ο άντρας αποτελούσε τη μοναδική πηγή εσόδων, κάτι που του έδινε τη δύναμη όχι μόνο να χειραγωγεί λεκτικά τα υπόλοιπα μέλη, αλλά και να σηκώνει το χέρι άφοβα όποτε κάποιος τολμούσε να διαφωνήσει. Έτσι αισθανόταν ισχυρός. Τα θύματα δεν μπορούσαν να καταγγείλουν αυτές τις συμπεριφορές, διότι τους κατέκλυζε ο φόβος είτε να μη στιγματιστούν είτε να μην αμφισβητηθούν.
Δυστυχώς, αυτό το φαινόμενο επιβιώνει κι εξαπλώνεται ακόμη και στις μέρες μας. Ακόμη και σήμερα, πολλές οικογένειες έχουν κάτω από τη στέγη τους έναν «αρχηγό», τον οποίο πρέπει να υπακούν πιστά, να μην φέρνουν αντιρρήσεις στα πιστεύω και στα θέλω του, αλλά και να τον ευχαριστούν με οποιονδήποτε τρόπο αυτός επιθυμεί. Τι αντίκτυπο έχει αυτή η βάναυση καθημερινότητα στην ψυχοσύνθεση των θυμάτων; Η απάντηση είναι προφανής. Όντας μικρογραφία της κοινωνίας (η οικογένεια), τα παιδιά υιοθετούν κι εφαρμόζουν στη μετέπειτα ζωή τους τα πρότυπα που λαμβάνουν από μικρή ηλικία και θεωρούν ορθά. Πιο συγκεκριμένα, για ένα νέο αγόρι που βλέπει τον πατέρα ν’ ασκεί οποιαδήποτε μορφή βίας στη μητέρα κι αυτή να τη δέχεται, αποτελεί το μέσο που θα χρησιμοποιήσει κι ο ίδιος για να επιβάλλει, μεγαλώνοντας, τη θέλησή του στη δική του σύζυγο. Όσο για το νεαρό κορίτσι που αντικρύζει τη μητέρα να είναι παθητικά δεκτική στη βία, το ίδιο θα εφαρμόσει κι αυτή, εάν της ασκηθεί, πιστεύοντας πως είναι κάτι φυσιολογικό. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα διαιωνίζεται η βία και η αποδοχή της από γενιά σε γενιά.
Κατανοούμε, λοιπόν, πως η πατριαρχική οικογένεια και η βία έχουν ίδιο πρόσημο και λειτουργούν συμπληρωματικά. Είναι χρέος όλων μας να ταυτιστούμε με κάθε ιστορία καταπάτησης του θεμελιώδους δικαιώματος στη ζωή, αλλά και στην ελευθερία, ώστε να εξαλειφθεί οποιαδήποτε μορφή βίας. Τα θύματα δεν πρέπει να φοβούνται να μιλήσουν σκεπτόμενα μήπως κατηγορηθούν πως τα ίδια προκάλεσαν όλη αυτή τη δυσχερή κατάσταση, αλλά να έχουν τη δύναμη να καταδείξουν τον θύτη έτσι ώστε ν’ απελευθερωθούν από τα δεσμά του. Από βουβοί θεατές, ας γίνουμε όλοι μια δυνατή φωνή, στοχεύοντας σ’ ένα μέλλον όπου η βία θα είναι απλά ιστορίες του παρελθόντος προς αποφυγή κι όχι γεγονότα επίκαιρα!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Οικογένεια και Οικογενειακές σχέσεις Ψυχολογία – Συμβουλευτική – Ψυχοθεραπεία, kerentzis.blogspot.com, διαθέσιμο εδώ
- Βάλτε τέλος στην «πατριαρχία», psychologynow.gr, διαθέσιμο εδώ
