Της Ελληκαίτης Κουρτάκη,
Ο Κυριάκος Ευαγγελάτος, 23 ετών, έθεσε τέλος στη ζωή του το Σάββατο 20/2 στην περιοχή του Αγίου Κωνσταντίνου στην Κεφαλονιά. Το νεαρό παιδί, ο «αγαθός γίγαντας» όπως τον χαρακτηρίζουν, έπεσε με το αυτοκίνητο του στην θάλασσα. Διερχόμενοι οδηγοί που αντίκρισαν το ΙΧ κάλεσαν βοήθεια και αμέσως στήθηκε μεγάλη επιχείρηση του Λιμεναρχείου Κεφαλονιάς. Το άψυχο σώμα του νεαρού αγοριού ανέσυρε μέσα από το βυθισμένο αυτοκίνητο δύτης του Λιμενικού, ενώ, ακολούθως, με πλωτή εξέδρα με γερανό ανέλκυσαν και το όχημα, το οποίο μεταφέρθηκε στο λιμάνι Αργοστολίου.
Ο Κυριάκος παρουσιάστηκε πριν από περίπου 6 μήνες σε μονάδα του Πυροβολικού στον Έβρο. Στις 30 Ιουνίου αποφάσισε να διακόψει την θητεία του παίρνοντας αναβολή επικαλούμενος οικονομικά και οικογενειακά προβλήματα. Επέστρεψε στο στράτευμα στις 24 Ιανουαρίου και εστάλη στο Κέντρο Εκπαίδευσης Τεχνικού στην Πάτρα προκειμένου να βρίσκεται κοντά στην οικογένεια του, η οποία διαμένει στην Κεφαλονιά. Σύμφωνα με δηλώσεις συγγενών και φίλων, ο θάνατός του οφείλεται σε αυτοχειρία λόγω ψυχολογικής βίας που δεχόταν από φαντάρους και αξιωματικούς στο στρατό, όπου και υπηρετούσε, κάνοντας λόγο για χοντροκομμένα καψόνια αντίθετα με το πνεύμα πειθαρχίας και σκληραγώγησης που (θα πρέπει να) προάγει ο στρατός. Ανάμεσα σε αυτά ήταν να του βάζουν στάχτη στον καφέ και ακαθαρσίες από κόπρανα στο κρεβάτι του! Ο πατέρας του Κυριάκου, κ. Μάκης Ευαγγελάτος, μιλώντας στο τοπικό ενημερωτικό μέσο της Κεφαλονιάς inkefalonia καθώς και σύμφωνα με όσα μεταφέρει η τοπική ιστοσελίδα kefaloniapress.gr και το protothema.gr, μετά την κηδεία του νεαρού στο Ληξούρι, ανέφερε τα εξής: «Δεν πέθανε από ατύχημα. Ο γιος μου έβαλε τέλος στη ζωή του. Τον έστειλα να υπηρετήσει την πατρίδα, τον προέτρεπα να υπηρετήσει την πατρίδα γιατί πίστευα ότι αυτό ήταν το σωστό, όπως έκανα κι εγώ. Όμως, εκεί που πήγε τού ασκήθηκε ψυχολογική βία από φαντάρους και υψηλόβαθμούς αξιωματικούς. Όλοι αυτοί θα πληρώσουν γιατί δεν θέλω να θρηνήσουμε άλλα παιδιά όπως εγώ. Γιατί κανένας γονέας δεν αξίζει αυτό το πράγμα.»
Οι καταγγελίες τις οικογένειας έχουν κάνει τον γύρο του διαδικτύου, ενώ στο facebook ιστοσελίδας της Πάτρας ένας χρήστης υποστήριξε ότι υπηρετούσε μαζί με τον Κυριάκο, ο οποίος ήταν ήδη φοβισμένος όταν πήγε εκεί με μετάθεση. Θέση στην υπόθεση πήρε και το Δίκτυο Ελεύθερων Φαντάρων Σπάρτακος, όπου σε ανάρτησή του στην ιστοσελίδα του έκανε λόγο για αυτοκτονία-δολοφονία εξαιτίας της βαρβαρότητας που πηγάζει από τον εθνικισμό, τον μιλιταρισμό και τον σεξισμό, ενώ, παράλληλα, καλεί το ΓΕΣ και το Υπουργείο Άμυνας να διερευνήσουν το δραματικό περιστατικό και να αποδώσουν ευθύνες.
Παρόλο που η υπό κρίση υπόθεση «είδε» το φως της δημοσιότητας προ ολίγων ημερών, θα ήταν συνετό, με κάθε σεβασμό προς την οικογένεια του Κυριάκου, να γίνει μια πρώιμη αναζήτηση των πιθανών ευθυνών με τις οποίες θα έρθουν αντιμέτωποι οι θύτες του εκφοβισμού (ή, αλλιώς, «νταήδες» του στρατεύματος), αν ευδοκιμήσει η διαδικασία αναζήτησής τους. Είναι γνωστό ότι η αυτοχειρία δεν είναι ποινικώς κολάσιμη πράξη. Πρόκειται για μια θέση που άλλοι θεμελιώνουν στα άρθρα 2 παρ.1 και 5 παρ.1 Σ σε μια προσπάθεια ευθυγράμμισης των επιταγών του Συντάγματος με το δικαίωμα αυτοδιάθεσης του ατόμου, ενώ στον αντίλογο υπάρχουν όσοι δεν δέχονται την ύπαρξη δικαίωμα αυτοκαταστροφής (όπως άλλωστε και το ΕΔΔΑ με σειρά αποφάσεων κατά τα τελευταία έτη έχει αποκλείσει την θεμελίωση στην ΕΣΔΑ σχετικού δικαιώματος στο θάνατο) αλλά στηρίζονται στην έννοια της ποινικώς κολάσιμης πράξης, η οποία, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να είναι εξωτερικευμένη, μυικώς αυτοκυβερνούμενη ανθρώπινη ενέργεια, η οποία στρέφεται κατά άλλου ανθρώπου. Η αυτοκτονία, εφόσον δεν θίγει έννομα αγαθά τρίτου, εκλαμβάνεται, βάση δικαίου, ως πράξη αυτοπροσβολής περιοριζόμενη στην άκρως ιδιωτική σφαίρα του αυτόχειρα.
Εντούτοις, δεν θα πρέπει να παραγνωριστεί η πιθανή «επίκληση» του άρθρου 301 ΠΚ σε υποθέσεις εκφοβισμού. Πρόκειται για έγκλημα ιδιώνυμο και υπαλλακτικώς μικτό, το οποίο εστιάζει στο αυτοτελές άδικο της συμμετοχικής πράξης και αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στον όρο «κατάπειση», στην πρόκληση δηλαδή της απόφασης με την άσκηση πειθούς ή, άλλως, στην επιβολή της θέλησης του φυσικού αυτουργού πάνω στον αυτόχειρα μέσω της εκμετάλλευσης της αδύναμης θέσης του. Ωστόσο, οι απόψεις των θεωρητικών διίστανται σχετικά με τον τρόπο τέλεσης. Κοινός τόπος αποτελεί η αποδοχή της λεκτικής επικοινωνίας μεταξύ δράστη-θύματος με τη διαφορά ότι ορισμένοι μιλούν και για ψυχολογική πίεση (ενδιαφέρον παρουσιάζει, εν προκειμένω, η αποδοχή της εν λόγω θέσης από τη νομολογία, η οποία έχει δεχθεί ως «κατάπειση» την συνεχή κακομεταχείριση, με ορισμένους, όμως, να αντιτίθενται στην εν λόγω παραδοχή υποστηρίζοντας ότι μόνη η κακομεταχείριση, όσης έντασης και αν είναι, δεν αρκεί για την υπαγωγή του δράστη στον εν λόγω κυρωτικό κανόνα).
Κατά την προσωπική άποψη της γράφουσας, θα ήταν αρμόζουσα η εξέταση σε περιστατικά αυτοχειρίας της ύπαρξης κατάπεισης με έργο, όπου η αυτοκτονία εμφανίζεται ως προσήκουσα λύση, ευθέως συναγόμενη από την όλη συμπεριφορά του δράστη, εφόσον όμως υπάρχει σε αυτόν δόλος για την δημιουργία της απόφασης, άποψη η οποία στηρίζεται και στην υπ. αρ. 4/1963 απόφαση του Πλημ. Θεσπρωτίας. Το δικαστήριο είχε κάνει δεκτό ότι δημιουργός πειθούς καθίσταται κάποιος, όχι μόνο διά των λόγων αλλά και διά των έργων, πρόκειται μάλιστα περί δύο ουσιαστικά και ποινικά ισότιμων τρόπων τέλεσης, χωρίς να απαιτείται συγκεκριμένο περιεχόμενο των λόγων ή της συμπεριφοράς, αρκεί να είναι τέτοιο, ώστε να προκαλεί στην ψυχή του θύματος «πεισιθάνατο διάθεση και καταλυτικά της ζωής αισθήματα», από τα οποία θα προέλθει η απόφαση και η τέλεση της αυτοκτονίας. Μία άλλη ενδιαφέρουσα απόφαση είναι η υπ. αρ. 20/1971 του Πλημ. Θηβών, κατά την οποία εκρίθη ότι είναι αδιάφορο ποιο μέσο χρησιμοποιήθηκε για την «κατάπειση», αρκεί αυτό να είναι ικανό να σχηματίσει την απόφαση στον αυτόχειρα να αυτοκτονήσει, αφήνοντας, όμως, εκτός της «σφαίρας» των πρόσφορων προς τούτο είδη συμπεριφοράς τις απλές επιπλήξεις, λέξεις ή σωματικές κακώσεις, εφόσον δεν εξικνούνται μέχρι της συστηματικής κακομεταχειρίσεως. Γίνεται σαφές ότι πρόκειται για μια εντόνως «διφορούμενη» και δικαιικώς «ευάλωτη» έννοια, με ποικίλες «αποχρώσεις», η οποία θα ήταν νομικά «ανόητο» να οροθετηθεί μέσα σε λίγες λέξεις και θεωρητικώς αντικρουόμενες απόψεις. Ελπίζουμε στην επιτυχή περάτωση της έρευνας και στην παραπομπή της υπόθεσης στην δικαιοσύνη!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Θρίλερ με τον θάνατο 23χρονου φαντάρου στην Κεφαλονιά, diktiospartakos.blogspot.com, διαθέσιμο εδώ
- Κεφαλονιά: Καψώνια στον στρατό κατά του 23χρονου που αυτοκτόνησε καταγγέλλει το περιβάλλον του, των Βασίλη Γούλα και Λίνας Κεκέση, protothema.gr, διαθέσιμο εδώ
- Συγκλονιστικό! Αυτοκτόνησε ο 23χρονος Κυριάκος εξαιτίας της ψυχολογικής βίας στο στρατό- Καταγγελίες του πατέρα του, kefaloniapress.gr, διαθέσιμο εδώ
- Στεφ.Παύλου-Ι.Μπέκας-Αν.Αποστολίδου, Ποινικό Δίκαιο Ειδικό Μέρος, σελ.676-694
