Της Γιώτας Κοσκινά,
Από το 2015 έως και το 2019 το προσφυγικό/μεταναστευτικό μονοπώλησε την κεντρική πολιτική σκηνή αλλά και την κοινή γνώμη. Η ροή των μεταναστών από τα παράλια της Τουρκίας, αρχικά προς τα ελληνικά νησιά και δευτερευόντως προς την ενδοχώρα, ήταν διαρκής. Οι τοπικές κοινωνίες βυθίζονταν στην καθημερινή τους ανασφάλεια, με τα κέντρα κράτησης και τις δομές να βράζουν. Εικόνες από βάρκες γεμάτες ανθρώπινες ψυχές εν μέσω του πελάγους, που προσπαθούν να περάσουν από την Τουρκία στην Ελλάδα για ένα καλύτερο μέλλον και για την ασφάλειά τους, έκαναν τον γύρο του κόσμου. Η κρισιμότητα της κατάστασης είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας ειδικής ατζέντας για το μεταναστευτικό στην Ελλάδα.
Μία ατζέντα που στην πράξη αποδείχθηκε πολύ δύσκολα εφαρμόσιμη. Δημιουργήθηκαν δομές και Κέντρα Υποδοχής Μεταναστών, τα οποία πολύ γρήγορα γέμισαν δίπλα σε μία ήδη επιφυλακτική κοινωνία για την προέλευση και το νομικό πλαίσιο των μεταναστών αιτούντων άσυλο. Αυτά λίγο-πολύ χαρακτήρισαν την περίοδο της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Από το 2019, με τα κέντρα υποδοχής να είναι ασφυκτικά γεμάτα, τέθηκε στόχος να αλλάξει η κατάσταση. Τα κέντρα και οι υφιστάμενες δομές αναβαθμίζονται, με κύρια προτεραιότητα την ασφάλεια της τοπικής κοινωνίας και την ικανοποίηση του πάγιου αιτήματος των προσφύγων και των μεταναστών για τη μεταφορά τους. Το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου έχει ως βασικό του μέλημα την εντατικοποίηση των ταυτοποιήσεων, των ελέγχων και την αυστηροποίηση του κανονιστικού πλαισίου επιστροφών και απελάσεων όσων δεν δικαιούνται άσυλο. Απόδειξη αυτού, το νέο νομοσχέδιο, το οποίο φέρνει σε διαβούλευση τις επόμενες ημέρες το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, όπου προτείνεται πλέον να συγκεντρώνεται η αρμοδιότητα για την έκδοση απόφασης επιστροφής, ώστε να γίνεται πιο αποτελεσματική η διαδικασία. Το νομικό κενό, που άφησε η κατάργηση της δικαστικής απέλασης από τη χώρα (νόμο που είχε προτείνει και ψηφίσει η προηγούμενη Κυβέρνηση), έρχεται να καλύψει ο νέος νόμος του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.
Παράλληλα, η διαρκής πίεση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και η κατάθεση σχετικού αιτήματος προς τη Frontex και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την επιστροφή 1.455 μεταναστών, φαίνεται να τελεσφορεί. Πριν από λίγες ημέρες πραγματοποιήθηκε η πρώτη απευθείας αναχώρηση 116 αναγνωρισμένων προσφύγων από το νησί της Λέσβου με προορισμό το Αννόβερο της Γερμανίας, στο πλαίσιο του προγράμματος μετεγκατάστασης, το οποίο υλοποιείται από το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, σε συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, υπό τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η αποσυμφόρηση των ελληνικών νησιών φαίνεται να αποτελεί μια από τις κυριότερες προτεραιότητες της Κυβέρνησης με τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, να συμφωνεί με την Γερμανίδα ομόλογο του, Άνγκελα Μέρκελ για την άμεση μετεγκατάσταση 1553 προσφύγων στην Γερμανία μετά την καταστροφική πυρκαγιά στη Μόρια της Λέσβου.
Με αυτό τον τρόπο, έχοντας σύμμαχο αυτή τη φορά την Ευρωπαϊκή Ένωση και με ένα οργανωμένο σχέδιο για την αποσυμφόρηση των μεταναστευτικών ροών, η Ελληνική Κυβέρνηση προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις υπέρογκες μεταναστευτικές ροές και τις μετεγκαταστάσεις ή επαναπροωθήσεις προσφύγων ή μεταναστών και μη δικαιούχων άσυλο αντίστοιχα, παρουσιάζοντας για πρώτη φορά θετικό ισοζύγιο επιστροφών και αφίξεων στη χώρα.
