Της Ραφαέλας-Γεωργίας Τσιμτσιλή,
Από το ρήμα «ἐθέλω», παράγεται η σύνθετη λέξη «εθελοντισμός». Ο εθελοντισμός είναι η απόδειξη της κοινωνικής αλληλεγγύης και συμβάλλει στην αντιμετώπιση κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων. Εθελοντής είναι εκείνος που βοηθά ανιδιοτελώς, που προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο και βάζει ένα λιθαράκι στο αύριο, το οποίο φαντάζεται καλύτερο από το σήμερα και προσπαθεί ενεργά για αυτό.
Θα μπορούσαμε να χωρίσουμε τις εθελοντικές πράξεις σε τρεις κατηγορίες, όπως κάνει το φιλανθρωπικό ίδρυμα CAF. Στο ποσοστό των ανθρώπων που βοηθούν έναν ξένο, εκείνων που δωρίζουν χρήματα και εκείνων που προσφέρουν τον χρόνο τους σε εθελοντικές πράξεις. Ο οργανισμός το 2019 προχώρησε σε μία μελέτη, με βάση τα στοιχεία που είχε συγκεντρώσει έπειτα από μία σειρά γκάλοπ που είχαν πραγματοποιηθεί το 2009-2018 σε 128 χώρες του κόσμου, θέλοντας να τις κατατάξει με βάση την γενναιοδωρία τους. Η Ελλάδα μαζί με την Υεμένη και την Παλαιστίνη βρισκόταν ανάμεσα στις 10 χώρες που συγκέντρωσαν το μικρότερο ποσοστό γενναιοδωρίας. Όπως αναφέρει η έρευνα, οι χώρες που συγκέντρωσαν την χαμηλότερη βαθμολογία στον δείκτη, πλήττονταν από πόλεμο ή από σοβαρά οικονομικά προβλήματα.
Ενώ η χώρα βρισκόταν αντιμέτωπη με την σφοδρή οικονομική κρίση, φάνηκε πως αδυνατούσαμε σαν πολίτες να προσφέρουμε μια χείρα βοηθείας στον διπλανό μας. Ίσως να μας είχαν κυριεύσει τα προσωπικά μας προβλήματα, τα οποία φάνταζαν και ήταν από μόνα τους τεράστια και δεν μπορούσαμε να σκεφτούμε τον συνάνθρωπο. Αν αναλογιστούμε όμως το σήμερα, τα τωρινά προβλήματα και την υγειονομική κρίση που μας έχει πλήξει, ποια θα ήταν η θέση μας σε μία παρόμοια έρευνα; Μήπως δεν θα έπρεπε να μας περιορίζουν οι οικονομικές, υγειονομικές και πολιτικές κρίσεις;
Αν «αφήσουμε» στο σπίτι τον ατομικισμό μας και βγούμε έξω στον κόσμο, νομίζω θα αντικρύσουμε μία δυστυχία και μία συνεχή ανάγκη για προσφορά. Για να γίνουμε εθελοντές δεν χρειάζονται εξειδικευμένες γνώσεις, παρά μόνο θέληση. Ένας άνθρωπος γεμάτος θέληση για αλλαγή μπορεί να βοηθήσει σήμερα έναν, αύριο δύο και στο μέλλον περισσότερους συνανθρώπους του μέσα από μία ομάδα, συλλογικά. Ίσως με τις γνώσεις ενός προγραμματιστή, σχεδιαστή σελίδων και αφισών ή έχοντας ταλέντο στα λογοπαίγνια, μπορούμε να φτιάξουμε site και ενημερωτικά φυλλάδια που αφορούν δράσεις και οργανισμούς. Ίσως, από την άλλη, με τις γνώσεις κάποιου τεχνικού επαγγέλματος μπορούμε να συνδράμουμε στην αποκατάσταση βλαβών σε ιδρύματα και κέντρα φροντίδας. Μπορούμε να βοηθήσουμε σημαντικά, χαρίζοντας λίγο από τον χρόνο μας. Μία δοκιμή θα μας πείσει, θα μας κάνει να πιστέψουμε στον εαυτό μας και να καταλάβουμε ότι μπορούμε να αντιστρέψουμε μία ήδη άσχημη κατάσταση.
Εξαιτίας του κορωνοϊού, οι εθελοντικές δράσεις έχουν μειωθεί. Δεν έχει μειωθεί όμως η ανάγκη για τρόφιμα στα κοινωνικά παντοπωλεία και στις κοινωνικές κουζίνες τα οποία βοηθούν εκατοντάδες κόσμο καθημερινά προσφέροντας το ημερήσιο γεύμα τους. Σε συνθήκες πριν τον εγκλεισμό θα είχαμε την ευκαιρία να ζήσουμε από κοντά αυτή την εμπειρία και να λάβουμε χαρά από τα χαμόγελα των ανθρώπων που βοηθήσαμε. Τώρα, μπορούμε να προσφέρουμε με μία δωρεά εξ’ αποστάσεως ή στέλνοντας τρόφιμα στις διευθύνσεις των εθελοντικών παντοπωλείων και κουζινών. Αν και το φαγητό ανήκει στις βασικές ανάγκες του ανθρώπου, δεν είναι για όλους δεδομένο.
Μία ακόμα αστείρευτη ανάγκη, είναι αυτή για αιμοπετάλια και για αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα. Ως εθελοντές αιμοδότες και δότες μυελού των οστών, μπορούμε πραγματικά να σώσουμε την ζωή κάποιου που βιολογικά ταιριάζουμε πολύ. Εκτός από τις 14 Ιουνίου, που έχει κηρυχθεί ως παγκόσμια ημέρα εθελοντή αιμοδότη και πραγματοποιούνται αιμοδοσίες στο κέντρο πολλών περιοχών, μπορούμε να δώσουμε αίμα στα ειδικά τμήματα των νοσοκομείων καθημερινά.
Ακόμα, μπορούμε να στραφούμε στο περιβάλλον και να ψάξουμε τρόπους να προσφέρουμε, συμμετέχοντας σε δράσεις δενδροφύτευσης, αναδάσωσης και καθαρισμού ακτών, οι οποίες πραγματοποιούνται από πληθώρα μη κερδοσκοπικών οργανισμών. Η σκέψη για ένα καλύτερο και ομορφότερο αύριο μπορεί να λάβει πράσινο χρώμα.
Δυστυχώς, έχουν αποκαλυφθεί ανά καιρούς οικονομικά σκάνδαλα σε ΜΚΟ που συγκλόνισαν την κοινωνία και παρατηρούνται φαινόμενα εκμετάλλευσης εθελοντών σε μεγάλες επιχειρήσεις, καθώς τα όρια μεταξύ αφιλοκερδούς προσφοράς και άμισθης εργασίας είναι μικρά. Η αυθάδεια και το θράσος μερικών δεν θα έπρεπε να μας αποθαρρύνει. Οι παθογένειες της κοινωνίας μας μπορούν να αντιμετωπιστούν συλλογικά, με συντονισμένη δράση. Ο εθελοντισμός μπορεί να γίνει μέρος της καθημερινότητας με την εισαγωγή των ατόμων από την παιδική ηλικία στην σημασία της προσφοράς.
Συνοψίζοντας, δεν θα έρθει ποτέ η κατάλληλη μέρα για να προσφέρουμε, καθώς η κάθε στιγμή που μπορούμε να διαθέσουμε μετράει. Η έλλειψη ενός επαρκούς κρατικού μηχανισμού έχει πολλαπλασιάσει την ανάγκη για εθελοντικές δράσεις. Ευκαιρίες για προσφορά υπάρχουν παντού γύρω μας, ένα πιάτο φαγητό στον γείτονα, μία δωρεά υλικών αντικειμένων που δεν χρειαζόμαστε πια κ.α., οι οποίες βοηθούν στην ανάπτυξη του αισθήματος αλληλεγγύης. Ωστόσο, ο εθελοντής χρειάζεται μία ομάδα, έναν συντονιστή και μία κατεύθυνση. Το όφελος που αποκτάμε είναι η ενασχόληση με κάτι το οποίο αγαπάμε που ίσως να σχετίζεται και με τις σπουδές μας. Ερχόμαστε σε επαφή με άλλους ανθρώπους, δημιουργούμε εμπειρίες και αναπτύσσουμε επικοινωνιακές δεξιότητες. Το να είμαστε μέλος μίας ομάδας και η συμμετοχή μας σε ένα κοινωνικό έργο προσδίδει μεγαλύτερη σημασία στην σημερινή εποχή της αλλοτρίωσης των ανθρώπινων σχέσεων και δεσμών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Εθελοντισμός, unric.org, διαθέσιμο εδώ
- Εθελοντική Αιμοδοσία, moh.gov.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σύστημα εθελοντισμού, civilprotection.gr, διαθέσιμο εδώ
