Της Μαρίας Μαλανδράκη,
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως την τελευταία πενταετία τα ερωτήματα που εγείρονται γύρω από ζητήματα όπως η σεξουαλικότητα, το φύλο και ο φεμινισμός έχουν επανέλθει δυναμικά στο προσκήνιο, επηρεάζοντας όχι μόνο τον τρόπο που αρθρώνεται ο λόγος στην καθημερινότητα -ο οποίος φαίνεται να υπάγεται σε μια νέας μορφής πολιτική ορθότητα- αλλά και την ευρύτερη κουλτούρα των δυτικών κοινωνιών. Σε αυτό το κλίμα, η τέχνη δεν μένει ανεπηρέαστη, αφού φαίνεται τόσο η λογοτεχνία όσο και ο κινηματογράφος και το θέατρο να στρέφουν το βλέμμα τους στα έμφυλα ζητήματα.
Ένα από αυτά τα έργα τέχνης αποτελεί και η ταινία μικρού μήκους με τίτλο “Carne” (που στα ισπανικά σημαίνει κρέας) της Camila Kater. Σε αυτή, πέντε γυναίκες διαφορετικών ηλικιών μοιράζονται την εμπειρία τους στο κοινωνικό πλαίσιο, που σε συγκεκριμένες φάσεις της ζωής τους αισθάνθηκαν τον τρόπο που αντιμετωπίζονταν περισσότερο ως σώματα παρά ως άνθρωποι.
Η ταινία χωρίζεται σε πέντε μέρη, με κάθε μέρος να αποτελεί μια διαφορετική αφήγηση της κάθε γυναίκας και να παίρνει το όνομά του βάσει των διαφορετικών βαθμών ψησίματος του κρέατος (rare, medium rare, medium well, well και well done). Μάλιστα, οι βαθμοί ψησίματος φαίνεται να ευθυγραμμίζονται με την ηλικία που είχε η κάθε γυναίκα όταν βίωσε το περιστατικό της αφήγησης, με τον πιο «ωμό» βαθμό να αποτελεί τη μικρότερη ηλικία και τον μεγαλύτερο να αποτελεί την πιο ώριμη ηλικιακή φάση της αφηγήτριας.
Η κάθε αφήγηση πραγματεύεται διαφορετικά προβλήματα στον τρόπο πρόσληψης του γυναικείου σώματος ανάλογα με την ηλικία και τη σεξουαλικότητα. Η πρώτη αφηγήτρια αναφέρεται στο πρόβλημα παραπανήσιου βάρους στην παιδική της ηλικία καθώς και στον τρόπο που η μητέρα της την επέκρινε λόγω του ότι πάντα ήθελε να έχει μια κόρη που θα μπορούσε να ντύσει όπως ήθελε. Το δεύτερο μέρος επικεντρώνεται στη μεταβατική -για το σώμα- φάση της εφηβείας και στον τρόπο αντιμετώπισης της πρώτης περιόδου της αφηγήτριας, που αποτέλεσε ένα γεγονός που προκάλεσε ενθουσιασμό στη μητέρα της, αλλά και ένα γεγονός που συνήθιζαν να συζητούν οι κοπέλες στο σχολείο ως κάτι αξιοσημείωτο. Εν συνεχεία, προχωρώντας στην τρίτη αφήγηση, παρουσιάζεται ο τρόπος που αντιλαμβάνεται το σώμα της εντός του κοινωνικού συνόλου μια μαύρη τρανς γυναίκα, η οποία εξηγεί το πως η ίδια της η παρουσία ενίοτε μπορεί να προκαλέσει πολλές διαφορετικές και άσχημες αντιδράσεις, γεγονός που την κάνει να πρέπει να είναι πολύ πειθαρχημένη και υπομονετική στον τρόπο που η ίδια συμπεριφέρεται. Κλείνοντας, οι τελευταίες δύο αφηγήσεις αφορούν το γυναικείο σώμα μετά την εμμηνόπαυση, και στον τρόπο που η σεξουαλικότητα μιας γυναίκας συνδέεται με τη γονιμότητά της και την ηλικία της στα «μάτια» της κοινωνίας.
Κεντρικό θέμα της ταινίας φαίνεται να είναι ο τρόπος που το σώμα των γυναικών -η εμφάνισή του, η γονιμότητά του καθώς και η σεξουαλικότητά του- αποτελεί ένα αντικείμενο όχι μόνο κοινωνικού σχολιασμού, με πολλές διαφορετικές αποχρώσεις στον τρόπο πρόσληψής του, αλλά και ένα μέσο προσδιορισμού της προσωπικότητας του ατόμου βάσει αυτού. Μάλιστα, ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στη διαθεματικότητα των περιπτώσεων, η οποία συνδέεται άμεσα με τον τρόπο που οι ίδιες οι αφηγήτριες βιώνουν τη ζωή τους και την κοινωνική τους ταυτότητα. Σε γενικές γραμμές, θα μπορούσε κανείς να πει πως η ταινία δίνει «τροφή για σκέψη» στο επίπεδο της κοινωνικής ζωής γενικότερα και των έμφυλων ζητημάτων ειδικότερα, ενώ η πολύ καλή κινηματογράφησή του (η οποία βασίζεται σε κινούμενα σχέδια) προσδίδει μια ακόμη ιδιαιτερότητα στον ήδη καινοτόμο χαρακτήρα της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Community Course on Intersectionality, feministresearch.org, διαθέσιμο εδώ
- Why Is a Woman’s Body Always in Question?, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
