Του Κωνσταντίνου-Ειρηναίου Σταμούλη,
Θα ήθελα να ξεκινήσω με μία παραδοχή, που τουλάχιστον όσοι επιλέγουμε να ανοίξουμε τη συζήτηση για το ευαίσθητο αυτό ζήτημα οφείλουμε να κάνουμε. Η περίπτωση Λιγνάδη δεν δύναται να αποτελεί αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης. Πρόκειται για ένα κρίσιμο θέμα, το οποίο αγγίζει ευαίσθητες κοινωνικές πληγές και υπογραμμίζει τόσο τις μεγάλες ευθύνες του πολιτικού μας συστήματος όσο και τις κοινωνικές παθογένειες που διαχρονικά επιλέγαμε να προσπερνάμε. Κρυβόμασταν πίσω από τα ψέματα που λέγαμε στον εαυτό μας, ότι πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις. Αναγγέλλαμε τις ευήκοες και πολλά υποσχόμενες προθέσεις μας για την καταπολέμηση του φαινομένου της σεξουαλικής παρενόχλησης και επιστρέφαμε στις ζωές μας. Άλλωστε σε εμάς δεν είχε συμβεί.
Που θέλω να φτάσω; Μα φυσικά στο γεγονός ότι εδώ το ζήτημα δεν είναι αν φταίει η Νέα Δημοκρατία ή ο ΣΥΡΙΖΑ, η Μενδώνη και ο Μητσοτάκης ή ο Πρέσβης της Βενεζουέλας, αυτή η κυβέρνηση ή η προηγούμενη. Εδώ έχουμε ξεκάθαρα την εκδήλωση ενός ΥΠΑΡΚΤΟΥ κοινωνικού προβλήματος, το οποίο το πολιτικό σύστημα δεν κατάφερε να αποτρέψει. Όχι μόνο τώρα, αλλά όλα τα χρόνια. Το γεγονός του ότι τώρα έλαβε διαστάσεις είναι κάτι συγκυριακό. Αν δεν μιλούσε η Μπεκατώρου, πόσα θύματα θα φώναζαν πιο δυνατά από τις φωνές όσων θα τα προσπέρναγαν, όσων θα τους έριχναν ευθύνες ρωτώντας «Γιατί τώρα;» και όσων θα υποτιμούσαν το φαινόμενο;
Ένα -δυστυχώς- χαρακτηριστικό της κοινωνίας και της πολιτικής αντιμετώπισης σήμερα, είναι η εκ των υστέρων δράση. Δεν έχουμε μάθει για τη πρόληψη και δεν έχουμε κατανοήσει την ουσία της. Μπορείτε να το αντιληφθείτε αυτό αν ανατρέξετε σε ποικίλες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, στις φυσικές καταστροφές έχουμε μάθει να μετράμε θύματα αντί κονδύλια για τις υποδομές της αυτοδιοίκησης και εμπειρογνώμονες που θα δημιουργήσουν βιώσιμους και ρεαλιστικούς σχεδιασμούς για τον περιορισμό των συνεπειών τέτοιων καταστάσεων. Σε φαινόμενα ρατσισμού, βιασμού, διακρίσεων, έχουμε μάθει να μετράμε θύματα αντί να προσαρμόσουμε και να εκσυγχρονίσουμε την εκπαίδευσή μας, καθώς όλα από εκεί ξεκινάνε. Στο σχολείο του σήμερα καθρεφτίζεται η κοινωνία του μέλλοντος. Και αν θέλουμε μία κοινωνία χωρίς παθογένειες, τότε ας αρχίσουμε από τα σχολεία μας. Ας διδάξουμε στα παιδία μας τον σεβασμό, την αλληλεγγύη, την αλληλοκατανόηση. Ας προνοήσουμε πριν το μοιραίο.
Για όσους θέλουν να διαβάσουν για τα αμιγώς πολιτικά δεδομένα, θεωρώ πως η Υπουργός Πολιτισμού οφείλει να αναλάβει και αυτή τις ευθύνες της. Δεν πρόκειται να ασχοληθώ με μικροπολιτική, ούτε με το αν γνώριζε ή δεν γνώριζε τον Λιγνάδη. Εδώ έχουμε ένα δεδομένο. Διόρισε τον Δημήτρη Λιγνάδη στην Καλλιτεχνική Διεύθυνση του Εθνικού Θεάτρου. Η επιλογή αυτή αποδείχθηκε ατυχέστατη και επικίνδυνη. Για τις πράξεις και τις επιλογές μας κρινόμαστε όλοι στη ζωή αυτή. Συνεπώς μία λάθος επιλογή τέτοιων διαστάσεων, αναγκαστικά οφείλει να έχει συνέπειες εκατέρωθεν.
Το ζήτημα όμως, δεν είναι να αποτελέσουν ο Λιγνάδης ή η Μενδώνη τα εξιλαστήρια θύματα. Ο Λιγνάδης θα κριθεί από τη Δικαιοσύνη, η Μενδώνη κρίνεται από την κοινωνία και είναι σημαντικό να κριθεί και από τον Πρωθυπουργό. Το ζήτημα είναι η πολιτική συζήτηση να μην αναλώνεται σε διαξιφισμούς εντυπώσεων στις πλάτες των θυμάτων. Το ζήτημα είναι να δομήσουμε ένα σύγχρονο σχέδιο για την καταπολέμηση τέτοιου είδους παθογενειών. Και εδώ χρειάζεται πολιτική βούληση, ενότητα και ωριμότητα.
Κάθε ένα #metoo, κάθε ακόμη θύμα, συνιστά μία αποτυχία του πολιτικού μας συστήματος. Σήμερα, ας ευχαριστήσουμε όσους μίλησαν, όσους υπέμειναν στο σώμα και τη ψυχή τους το βάρος αυτό και μας έδειξαν με τον πλέον σαφή τρόπο το πρόβλημα. Σήμερα, ας προτρέψουμε να μιλήσουν όσους δεν το έχουν πράξει ακόμα. Γιατί αν στο χώρο της τέχνης και του θεάτρου, στα φώτα της σκηνής, έχουμε αμέτρητες περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης ή κακοποίησης, αναλογιστείτε την κατάσταση σε άλλα επαγγέλματα, αναλογιστείτε την κατάσταση στο παρασκήνιο.
Ας ακούσουμε αυτή τη φορά τις φωνές, ας τις αξιοποιήσουμε ως ερέθισμα για κοινωνική δράση και πολιτική ενεργοποίηση. Ας κοιτάξουμε κατάματα το πρόβλημα.
