Της Άντζελας Γκρέκου,
Πολλές φορές έχουμε αντικρίσει την κούκλα KAWS σε διάφορες αφίσες ή ακόμη έχουμε δει ρούχα με το χαρακτηριστικό των σταυρωτών ματιών, καθώς έχουμε θαυμάσει την παιχνιδιάρικη μορφή διάφορων αντικειμένων. Παρ’ όλα αυτά, έχουμε αναρωτηθεί τι κρύβεται πίσω από αυτό το έργο, ποιο το νόημα πίσω από μια κούκλα που σαρώνει στον χώρο της τέχνης;
Ποιος είναι ο καλλιτέχνης πίσω από την τέχνη του KAWS;
O Brian Donnelly σπούδασε εικονογραφία στη Σχολή Καλών Τεχνών στη Νέα Υόρκη. Προτού κάνει το μεγάλο ντεμπούτο του με το project “The KAWS ALBUM 2005”, δούλευε ως εικονογράφος σε σειρές κινούμενων σχεδίων, όπως τα «101 Σκυλιά της Δαλματίας» της Disney και το αγαπημένο κινούμενο σόου «Daria και Doug».
Από μικρή ηλικία, ο Donnelly ήταν γνωστός για τη σήμανση κτιρίων στο Νιου Τζέρσεϋ και το Μανχάταν με την υπογραφή του “KAWS”, μια ετικέτα που επέλεξε, επειδή του άρεσε ο τρόπος που τα γράμματα κολλούσαν μαζί. Σύντομα προχώρησε από αυτήν την απλή ετικέτα και ανέπτυξε ένα μοναδικό στιλ, που περιλάμβανε την προσθήκη φιγούρων που μοιάζουν με κινούμενα σχέδια σε διαφημίσεις λεωφορείων.
Το ξεκίνημά του στον χώρο του street art προσέγγισε ένα διαφορετικό κοινό, έναν αρκετά πολυποίκιλο κόσμο που δεν ασχολήθηκε ποτέ με την ιστορία της τέχνης. Σε αντίθεση με τους περισσότερους καλλιτέχνες, ο KAWS δεν ξεκίνησε από μια έκθεσή του σε μια διάσημη γκαλερί. Αντιθέτως, γνώρισε πλήρως τα οφέλη από την εμφάνιση των έργων του στον δρόμο και τη μαζική παραγωγή κομματιών, με σκοπό την προβολή μιας νέας «εικόνας». Αυτή η εικόνα έγινε τόσο διάσημη που προσέλκυσε την προσοχή συλλεκτών και κριτικών.
Το 1999, ο KAWS επισκέφθηκε την Ιαπωνία, αφού ήρθε σε επαφή με τη Bounty Hunter, τη streetwear μάρκα, δίνοντάς του την ευκαιρία να δημιουργήσει το πρώτο του παιχνίδι, “COMPANION”. Το 2012, ένα μπαλόνι KAWS COMPANION φάνηκε να αιωρείται στους δρόμους του Μανχάταν ως μέρος της παρέλασης της ημέρας των ευχαριστιών του Macy, με τα μάτια του XX να καλύπτονται από μεγάλα γάντια. Η εμφάνισή του μαζί με χαρακτήρες, όπως ο Mickey Mouse και ο Sonic the Hedgehog, έδωσαν περαιτέρω απόδειξη της ικανότητας του KAWS να μετατρέψει την τέχνη σε θέαμα για μαζική κατανάλωση. Αφού κυκλοφόρησε με επιτυχία τη δική του ετικέτα μόδας, Original Fake, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ο KAWS άρχισε να συνεργάζεται με μια σειρά από αγαπημένες μάρκες, όπως η Bathing Ape και Supreme. Το 2008, σχεδίασε το εξώφυλλο του άλμπουμ Kanye West 808s & Heartbreak και πιο πρόσφατα έχει συνεργαστεί με τη Nike για τη δημιουργία ενός Nike Air Jordans. Το 2019, η Εβδομάδα Μόδας του Παρισιού είδε τον σχεδιαστή Dior Kim Jones να κάνει το ντεμπούτο του στη συλλογή του Άνοιξη/Καλοκαίρι 2019 με μια ερμηνεία του KAWS για τον εμβληματικό σχεδιασμό της μέλισσας με φόντο ένα γλυπτό ροζ λουλούδι ύψους 33 μέτρων του χαρακτήρα «BFF» του KAWS να αναπαράγεται ως εκδοτικό παιχνίδι σε μίνι κοστούμι Dior. Ο KAWS συνεργάστηκε επίσης με τους αδελφούς Campana σε μια σειρά από έπιπλα καλυμμένα με βελούδινα παιχνίδια, τα οποία έκαναν το ντεμπούτο τους στο Art Basel Miami.
Μιλάμε για τέχνη ή για μια έξαρση του καπιταλισμού;
Ωστόσο, πέρα από τη μεγάλη δόξα που γνώρισε ο KAWS, η οποία μας φαίνεται κάπως αδιάφορη, καθώς δεν αποτελεί ένα φλέγον ζήτημα, ερχόμαστε στο ερώτημα εάν η τέχνη του αξίζει να παρομοιάζεται με την τέχνη μεγάλων καλλιτεχνών, όπως ο Andy Warhol. Σε αυτό το σημείο αναρωτιόμαστε εάν αυτό το μεγάλο παιχνίδι με τα σταυρωτά μάτια ΧΧ παρέχει κάτι διαφορετικό στον χώρο της τέχνης εκτός από την πώλησή του ύψους 14 εκατομμυρίων ευρώ. Η Anny Shaw στο άρθρο της “Why KAWS is not a great artist” ομολόγησε ότι της αρέσουν οι πρώτες «διαταραχές της διαφήμισης» του KAWS, όταν έβγαινε έξω στους δρόμους της Νέας Υόρκης το βράδυ, σκαρφαλώνοντας περιβλήματα διαφημιστικών stand και αφαιρούσε τις αφίσες μέσα, ζωγραφίζοντας κινούμενα πρόσωπα πάνω στα μοντέλα με σταυρούς στην περιοχή των ματιών. Η ουσία είναι ότι ποτέ δεν έχει προχωρήσει πραγματικά από αυτό. Ο τεράστιος όγκος του έργου του αποτελείται από φιγούρες κινουμένων σχεδίων με σταυρούς στην περιοχή των ματιών σε έργα του Snoopy, Mickey Mouse, του Cookie Monster. Όλα έχουν υποστεί την ίδια μεταχείριση. Τα συλλεκτικά αντικείμενα του KAWS έχουν ενισχύσει τη λατρεία του από θαυμαστές ασιατικής καταγωγής, αλλά δεν πρέπει να θεωρούνται κι απαραίτητα τέχνη. Η εμφάνισή του έργου KAWS σηματοδοτεί μια νέα εποχή καταναλωτισμού σε μεγαλουπόλεις που υποστηρίζουν παρόμοιες συνήθειες.
Οι Marcel Duchamp, Andy Warhol, Sherrie Levine και Sarah Lucas είναι οι καλλιτέχνες που διεξήγαγαν «πόλεμο» εναντίον των ελιτιστικών τάσεων, των αστικών μοντέλων αισθητικής και της εννοιολογικής αξίας. Ο KAWS δεν ανήκει σε αυτή τη γενεαλογία, παρά τις διαμαρτυρίες της ομάδας δημοσίων σχέσεων του ΚΑWS, όπου ο καλλιτέχνης δηλώνει πως ακόμη είναι street artist αλλά έχει αφήσει πίσω του τη δημόσια εμφάνισή του στους πολυσύχναστους δρόμους της Νέας Υόρκης. Φαίνεται ότι μια άσκηση στο rebranding βρίσκεται σε εξέλιξη.
«Είμαι βέβαιος ότι είναι ένας πολύ καλός τύπος», δήλωσε στο Artnet News ένας σύμβουλος τέχνης με το όνομα Josh Baer, αλλά «αν νομίζετε ότι η Paris Hilton και οι Kardashians είναι σημαντικές πολιτιστικές προσωπικότητες, τότε είναι πιθανό να πιστεύετε ότι ο KAWS είναι σημαντικός καλλιτέχνης». Ο Bill Morrison, ο πρώην εικονογράφος «Simpsons», του οποίου το έργο πήρε o Donnelly, είπε ότι «είχε πέσει θύμα κλοπής». Στους Times, ένας ιδιωτικός έμπορος, σε μια προσπάθεια να εξηγήσει την έκκληση του Ντόνελι, είπε: «Η αγορά είναι τρελή. Η ιστορία δεν σημαίνει τίποτα».
Με αλλά λόγια, μέσα από την παρούσα ανάλυση προσπάθησα να προσεγγίσω έναν από τους πιο σύγχρονους καλλιτέχνες που, παρά τις μεγάλες επιτυχίες που έχει γνωρίσει, αμφισβητείται η ουσία της τέχνης του και πολύ περισσότερο η «χρησιμότητά» της. Μέσα σε μια εποχή κοινωνικών αναδιαρθρώσεων και επανατοποθετήσεων είναι απαραίτητο να αντιληφθούμε το ποιόν της οποιασδήποτε τέχνης αλλά και τη συνεισφορά της σε μια κοινωνία που δεν αναζητά πλέον την απτή κατανάλωση και τον θαυμασμό ενός υλικού αντικειμένου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Surprising Ascent of KAWS, NEW YORK TIMES 2021
- Why KAWS is not a great artist, The Art Newspaper 2019
