Του Νικόλαου Τσελέντη,
Κορωνοϊός. Η συγκεκριμένη λέξη έχει χρησιμοποιηθεί και αναφερθεί σε αμέτρητες συζητήσεις ανά τον κόσμο μετά την έξαρση της πανδημίας. Οι επιπτώσεις του είναι πασιφανείς, ξεκινώντας από το υγειονομικό και καταλήγοντας στο πολιτικό και συστημικό επίπεδο. Ο τομέας της υγείας βρέθηκε προ εκπλήξεως στο άκουσμα των πρώτων κρουσμάτων και η ταχεία μετάδοση του ιού οδήγησε σε παράλυση ολόκληρου του μηχανισμού∙ οι μονάδες εντατικής θεραπείας δεν αρκούν καν για τους νοσούντες από τον κορωνοϊό, πολλώ δε μάλλον για τους υπόλοιπους ασθενείς των κρατών. Σε επίπεδο ηγεσίας η κατάσταση υπήρξε εξαρχής προβληματική, εφόσον ορισμένοι υψηλά ιστάμενοι αμφισβήτησαν το μέγεθος του κινδύνου και εφάρμοσαν παρορμητικά μέτρα, μη ακολουθώντας την ενδεδειγμένη από τους εμπειρογνώμονες πολιτική. Τέλος, το σύστημα καθαυτό υπέστη ορισμένους τριγμούς, καθώς το καθεστώς της παγκοσμιοποίησης επωμίζεται ένα μεγάλο μερίδιο των ευθυνών από τους πολίτες, προτάσσοντας οι χώρες με τη σειρά τους μεθόδους απομονωτισμού.
Τα πρώτα κρούσματα του κορωνοϊού εντοπίστηκαν στην κινεζική πόλη Wuhan, η οποία κείται στην Κεντρική Ασία και έχει πληθυσμό της τάξεως των 11 εκατομμυρίων. Αυτομάτως, το όνομα της εν λόγω πόλης ταυτίστηκε με την έξαρση της πανδημίας, δίχως να έχει αποδειχθεί ποτέ ότι αυτή ήταν η πραγματική πηγή της. Προκειμένου να αποκατασταθεί η τάξη και να εξαχθούν ορισμένα συμπεράσματα για τη θανατηφόρα νόσο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας διεξήγαγε μία έρευνα διάρκειας ενός μήνα από το μέρος που ξεκίνησαν όλα: το Εργαστήριο Ιολογίας της Wuhan. Οι μελέτες ολοκληρώθηκαν πριν από μία εβδομάδα και ο επικεφαλής του επιστημονικού κλιμακίου του ΠΟΥ, Peter Ben Embarek, ανακοίνωσε ότι αποκλείεται πλέον το ενδεχόμενο να διέφυγε ο ιός από το κινεζικό εργαστήριο. Ωστόσο, δεν ανέκυψαν αρκετά νέα δεδομένα, ικανά να κατευθύνουν τους ειδικούς σε περαιτέρω αναζητήσεις.
Τα κινεζικά κρατικά μέσα μαζικής ενημέρωσης εκμεταλλεύτηκαν τα ευρήματα των επιστημόνων προς ίδιον όφελος, προπαγανδίζοντας και υποδεικνύοντας ότι ο ιός θα μπορούσε να προέρχεται έξω από την Κίνα. Μάλιστα, η China Daily, μία εφημερίδα που απευθύνεται σε ευρύ κοινό, δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Η ομάδα του ΠΟΥ: Η ανίχνευση της προέλευσης του ιού δεν πρέπει να είναι γεωγραφικά δεσμευμένη», ενώ κατά την Global Times ως πιθανή εστία του κορωνοϊού αναφέρεται ολόκληρη η περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας. Η Εθνική Επιτροπή Υγείας της Κίνας (National Health Commission-NHC) άδραξε την ευκαιρία και έθεσε ξανά επί τάπητος μία άλλη θεωρία, η οποία χρήζει άμεσης διερεύνησης. Δεδομένου ότι τα αρχικά κρούσματα εντοπίστηκαν στην αγορά θαλασσινών της Huanan, που αρχικά είχε χαρακτηριστεί ως ο τόπος της πρώτης επιδημίας, υποστηρίζεται ότι είναι αρκετά πιθανό ο ιός να εισήχθη μέσω των κατεψυγμένων τροφίμων.
Πράγματι, εδώ και μήνες οι Κινέζοι εμπειρογνώμονες προωθούν τη θεωρία ότι η παγωμένη αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων μετέφερε τον ιό στη Wuhan από μία άλλη χώρα. Τόσο ο ΠΟΥ όσο και τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Centers for Disease Control and Prevention-CDC) των Ηνωμένων Πολιτειών, όμως, έχουν δηλώσει επανειλημμένα ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις για μετάδοσή του από τις συσκευασίες των τροφίμων ή ακόμη και από τα ίδια τα τρόφιμα. Η επικρατέστερη άποψη θέτει τα ζώα στο στόχαστρο, και ειδικότερα τις νυχτερίδες, αφού είναι επιρρεπείς σε κορωνοϊούς και μεταδίδονται κατ’ επέκταση σε ανθρώπους, ενδεχομένως διαμέσου ενός τρίτου είδους. «Τα αρχικά ευρήματα υποδηλώνουν ότι η εξάπλωση από ένα είδος ξενιστή είναι και η πιο λελογισμένη οδός και γι’ αυτό θα ακολουθήσει εκτενής έρευνα», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου του ΠΟΥ ο Ben Embarek.
Ενόσω τα μέλη της αποστολής του ΠΟΥ βρίσκονται υπό τεράστια πίεση από τους Κινέζους που ζητούν δικαίωση για τις κατηγορίες της έξαρσης του ιού και από τον κόσμο που απεγνωσμένα προσπαθεί να καταλάβει από πού ξεκίνησε η πανδημία, διάφορα στελέχη του κινεζικού κράτους προκαλούν αντιδράσεις με τις συνεντεύξεις τους. Ο Zeng Guang, επικεφαλής των Κέντρων Ελέγχων Νοσημάτων της χώρας, εκπόνησε μία ακόμη αβάσιμη θεώρηση, η οποία εξαπολύει μύδρους εναντίον των Η.Π.Α. Σύμφωνα με τον Guang, τα αμερικανικά εργαστήρια βιολογίας βρίσκονται σε όλον τον κόσμο, δίχως να αιτιολογείται κάπως ο σκοπός τους. Επιπλέον, ενώ οι Η.Π.Α. απαιτούν από τους υπόλοιπους διεθνείς δρώντες να λειτουργούν με διαφάνεια, εντούτοις η πλανητική υπερδύναμη καταφεύγει σε τέτοιες μεθόδους μυστικότητας. Στον αντίποδα, οι εικασίες σχετικά με την πανδημία αυτοτροφοδοτούνταν σε μεγάλο βαθμό από τον τέως Αμερικανό Πρόεδρο, Donald Trump. Ο Trump υποστήριζε και εξακολουθεί να υποστηρίζει ότι ο ιός κατασκευάστηκε ή διέρρευσε από το Ινστιτούτο Ιολογίας της Wuhan, επονομάζοντάς τον ως «ιό της Κίνας». Η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση, όμως, υπό τον Joe Biden χαράζει προς το παρόν μία πιο μετριοπαθή πολιτική γραμμή. Για του λόγου το αληθές, ο εκπρόσωπος του State Department, Ned Price, τόνισε ότι η διοίκηση δεν θα επιρρίψει ευθύνες, αν δεν αποδειχθεί από τους ειδικούς η ενοχή της Κίνας.
Στις δύο αντικρουόμενες πλευρές, την κινεζική και την αμερικανική, ενυπάρχει μία δόση αλήθειας, αλλά σίγουρα οι ακραίες πεποιθήσεις ξεπερνούν τα πραγματικά δεδομένα. Αρχικά, αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι οι αρμόδιες αρχές της Wuhan είχαν ενημερωθεί για τη μεταδοτικότητα του ιού από άτομο σε άτομο και αγνόησαν τις σαφείς ενδείξεις. Αυτό τεκμαίρεται από την απόφαση να διοργανωθεί ένα μαζικό συμπόσιο, ούτως ώστε να καταρριφθεί ένα παγκόσμιο ρεκόρ, παρόλο που είχαν αρχίσει να παρουσιάζονται τα πρώτα κρούσματα. Επίσης, ενώ οι περιπτώσεις του κορωνοϊού έκαναν την εμφάνισή τους στο διάστημα μεταξύ 12 και 29 Δεκεμβρίου 2019, το ολικό lockdown της κινεζικής περιοχής επιβλήθηκε στις 23 Ιανουαρίου του 2020, αφότου δηλαδή η κατάσταση είχε βρεθεί εκτός ελέγχου. Σε αυτό το σημείο, βέβαια, σταματούν οι ευθύνες της κινεζικής ηγεσίας, επειδή η εμφάνιση του «φονικού» αυτού ιού δεν ξάφνιασε μόνο το ασιατικό κράτος, αλλά και τις υπόλοιπες χώρες που έμειναν αδρανείς μπροστά στα τεκταινόμενα. Αν αναλογιστεί κανείς και το χρονικό περιθώριο που είχαν για να εφαρμόσουν τις πολιτικές τους, η έξαρση της πανδημίας φαίνεται πως βαραίνει τις κυβερνήσεις.
Εν κατακλείδι, ανεξάρτητα από την προέλευση του κορωνοϊού και το μυστήριο που έχει δημιουργηθεί γύρω του, το φλέγον ζήτημα είναι το πώς θα καταφέρει η διεθνής κοινότητα να ανταποκριθεί σε έναν βαρύνουσας σημασίας σκόπελο. Οι πολιτικές σκοπιμότητες οφείλουν να παραμεριστούν για λίγο. Προτεραιότητα έχει η υγεία και η ανθρώπινη υπόσταση. Τώρα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, πρέπει να θυμηθούμε πως τα κράτη είμαστε εμείς οι ίδιοι και δίχως εμάς καμία εξουσία και κανένα κράτος δεν μπορεί να υπάρξει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Unlikely that Covid came from Wuhan lab, WHO says, NBC News, διαθέσιμο εδώ
- WHO rejects lab theory for virus origin, saying animals are likely source, The Japan Times, διαθέσιμο εδώ
-
China seizes on lack of WHO breakthrough in Wuhan to claim coronavirus vindication, CNN, διαθέσιμο εδώ
-
WHO Mission Finds COVID-19 Is ‘Extremely Unlikely’ to Have Originated from Wuhan Lab, Time, διαθέσιμο εδώ
