Της Κωνσταντίνας Στούκα,
Ανάμεσα στα εύθραυστα κράτη του κόσμου, μεταξύ άλλων, συγκαταλέγεται και η Σομαλία, της οποίας η κοινωνική και πολιτική ζωή δεν διαγράφεται ιδιαίτερα φυσιολογική, ενώ κάποιοι θα τη χαρακτήριζαν ταραχώδη. Παρά το γεγονός ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έλαβε διεθνή έπαινο για τις προγραμματισμένες οικονομικές της μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένου του εθνικού της αναπτυξιακού της σχεδίου, σημείωσε μικρή πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ασφάλειας. Συγκεκριμένα, οι καταχρήσεις, η ανασφάλεια και η ανθρωπιστική κρίση, που σχετίζονται με εγχώριες και μη συγκρούσεις, έπληξαν σοβαρά τους πολίτες.
Μείζονος σημασία πρόβλημα, που ταλανίζει το κράτος της Σομαλίας, αποτελεί η μαχητική ομάδα al-Shabab. Εν τοις πράγμασι πρόκειται για μία ισλαμιστική οργάνωση, η οποία διέπραξε παραβιάσεις του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου, με κάποιες από αυτές, να ισοδυναμούν με εγκλήματα πολέμου. Ειδικότερα, η εν λόγω εξτρεμιστική οργάνωση πολεμά την κυβέρνηση που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ και από αρκετές δυτικές χώρες. Μάλιστα, δημιούργησε μία «συμμαχία» με την al-Qaeda και διεξήγαγε αντάρτικο πόλεμο εναντίον των αρχών, καταφέρνοντας να προκαλέσει αιματηρούς θανάτους τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό της χώρας. Στρατολόγησε δε παιδιά και αμάχους και ευτυχώς εκδιώχθηκε από τις περισσότερες κύριες πόλεις. Ωστόσο, παραμένει μία ισχυρή απειλή μέχρι σήμερα.
Η al-Shabab κέρδισε την υποστήριξη του λαού, υποσχόμενη την ασφάλεια των γηγενών, αλλά η αξιοπιστία της κλονίστηκε όταν απέρριψε τη δυτική επισιτιστική βοήθεια για την καταπολέμηση της ξηρασίας και του λιμού του 2011. Δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος της νότιας Σομαλίας αποτελεί ένα κενό διακυβέρνησης, η al-Shabab έχει ελεύθερο έλεγχο να ελίσσεται εκεί. Δυσάρεστο είναι το γεγονός ότι η κυβέρνηση της Σομαλίας απέτυχε να εξουδετερώσει την ισλαμική εξέγερση. Δηλαδή, δεν ίδρυσε μια εθνική επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων κι έτσι η έξαρση της βίας διαιωνίστηκε. Η χώρα δεν είχε μία αποτελεσματική εθνική κυβέρνηση για περισσότερα από 20 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων μεγάλο μέρος της αποτελούσε εμπόλεμη ζώνη.
Ενδεικτικό της σοβαρότητας του προβλήματος και άμεσα επίκαιρο είναι ότι τα σχέδια για τη διεξαγωγή των γενικών εκλογών του 2021 έχουν καταστραφεί, καθώς οι διαιρέσεις μεταξύ πολιτικών ηγετών απειλούν να οδηγήσουν τη χώρα σε μια παρατεταμένη πολιτική κρίση. Ο Πρόεδρος Mohamed Abdullahi Mohamed κατηγόρησε τον Ahmed Madobe, κυβερνήτη του ομοσπονδιακού κράτους Jubaland, ότι δεν κατάφερε να συμβιβαστεί και συνεπώς να οδηγηθεί σε διεξαγωγή έμμεσων κοινοβουλευτικών και προεδρικών εκλογών στα τέλη του 2020 και στις αρχές του 2021. Από την άλλη πλευρά, ο Ahmed δήλωσε ότι η ευθύνη για την αποτυχία διεξαγωγής έγκαιρων εκλογών καταλογίζεται αποκλειστικά στον Mohamed. Η προθεσμία της Σομαλίας για διεξαγωγή εκλογών έως τις 8 Φεβρουαρίου έληξε, διότι η κεντρική κυβέρνηση και τα ομοσπονδιακά κράτη δεν μπόρεσαν να οργανώσουν τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας. Τουλάχιστον 12 πράκτορες ασφαλείας σκοτώθηκαν από βόμβα κοντά στην πόλη Dhusamareb, στις 7 Φεβρουαρίου, όπου οι ηγέτες είχαν συγκεντρωθεί επιδιώκοντας να επιλύσουν τα αναδυόμενα εκλογικά προβλήματα. Ως εκ τούτου, η κριτική στο εκλογικό σύστημα του αφρικανικού κράτους έγινε ακόμη πιο έντονη.
Η εκλογική και πολιτική κρίση, λοιπόν, της χώρας αναδύεται και από τη σκιά ορισμένων ακόμα προβλημάτων, όπως οι προσβολές από ακρίδες και η έξαρση της πανδημίας Covid-19. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα έντονα καιρικά φαινόμενα, η εισβολή ακρίδων και ο ιός επιδείνωσαν την ανθρωπιστική κρίση, προκαλώντας πάνω από 620.000 εκτοπισμούς. Το μόνο θετικό στοιχείο που μπορεί να διακριθεί είναι ότι σημειώθηκαν κάποιες βελτιώσεις σε διάφορα μέτωπα, από οικονομικής άποψης. Όπως χαρακτηριστικά λέει ο Σομαλός οικονομολόγος Mohamud Ibahim: «Υπήρξαν οικονομικές βελτιώσεις της ασφάλειας σε πολλά μέρη της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας Mogadishu».
Συμπερασματικά, ο συνδυασμός όλων αυτών των περιστατικών εγκυμονεί κινδύνους για το μέλλον και δύναται να υπονομεύσει την πρόοδο σε άλλους τομείς. Αν λοιπόν δε ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα και οι σωστές πολιτικές, η Σομαλία θα παραμείνει ένα εύθραυστο κράτος, αδυνατώντας να ανελιχθεί πολιτικά και κοινωνικά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Who are Somalia’s al-Shabab?, BBC, διαθέσιμο εδώ
-
Somalia Events of 2020, Human Rights Watch, διαθέσιμο εδώ
-
Somalia leaders fail to reach deal on elections, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Somalia’s clan system: undermining democracy?, Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
