Του Ιωάννη Φίλιππα,
Άλλο ένα παράδειγμα οικονομικής κρίσης που συντάραξε την παγκόσμια οικονομική σκηνή είναι η κρίση στο Μεξικό το 1994, ή αλλιώς η κρίση της Τεκίλας.
Το Μεξικό βρέχεται από τον Ειρηνικό και τον Ατλαντικό ωκεανό. Καταλαμβάνει το μεγαλύτερο κομμάτι της Μεξικανικής Χερσονήσου που ενώνει τη Βόρεια με τη Νότια Αμερική. Το Μεξικό χρησιμοποιεί ως εθνικό νόμισμα το πέσο (peso) από την ανεξαρτησία του το 1821.
Έως και το 1994, το Μεξικό ήταν μία χώρα που ευημερούσε. Η συμφωνία με τις ΗΠΑ και τον Καναδά για την ελεύθερη ζώνη εμπορίου (NAFTA), η οποία μείωνε τους εμπορικούς δασμούς καθώς και η ύπαρξη πολλών ομολόγων του δημοσίου με μεγάλες δυνατότητες κερδοφορίας σε αντίθεση με τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια των ΗΠΑ δημιουργούσε ένα κλίμα εμπιστοσύνης προς τη χώρα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη μεγάλη ροή επενδυτών προς τις χρηματαγορές και την παραγωγή.
Ωστόσο, την 1η Ιανουαρίου του 1994 το αγροτικό κίνημα των Ζαπατίστας επαναστάτησε, κηρύσσοντας τον πόλεμο στην κυβέρνηση. Βομβιστικές επιθέσεις, απαγωγές, δολοφονίες όπως αυτή του Λουίς Φερνάντο Κολόζιο πυροδότησαν ένα εκρηκτικό κλίμα. Έτσι, κλονίστηκε η εμπιστοσύνη των επενδυτών. Πλέον, οι επενδυτές ζητούσαν μεγαλύτερη απόδοση, διότι αυξήθηκε και ο κίνδυνος απώλειας των χρημάτων τους.
Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση του Μεξικό είχε σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία έναντι του δολαρίου. Η επιλογή του να αφήσει την ισοτιμία να κατρακυλήσει δεν υπήρχε ως επιλογή, καθώς θα κλονιζόταν η αξιοπιστία της. Οπότε, μετά τη φυγή των πρώτων κεφαλαίων, η κυβέρνηση αναγκαζόταν να δαπανά συναλλαγματικά αποθέματα. Αξίζει να τονιστεί ότι καμία χώρα στον κόσμο δεν έχει τη δυνατότητα να καλύπτει εκροές κεφαλαίων από τα συναλλαγματικά αποθέματα της επ’ άπειρον. Κάποια στιγμή θα εξαντληθούν.
Την 20η Δεκεμβρίου του 1994, η μεξικάνικη κεντρική τράπεζα υποτίμησε το πέσο κατά 15%. Μετά από λίγο καιρό, η μεξικάνικη κυβέρνηση άφησε το πέσο να διακυμανθεί ελεύθερα οδηγώντας στη μείωση σε σχεδόν κατά 50% της αξίας του τους μήνες που ακολούθησαν. Παράλληλα, αυξήθηκαν τα εγχώρια επιτόκια, για να αποτραπεί η περαιτέρω εκροή κεφαλαίων.
Τέτοιες επιπτώσεις δεν επηρεάζουν μόνο τις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ-Μεξικό, αλλά και οποιαδήποτε άλλη χώρα η οποία έχει άμεσες ή έμμεσες συναλλαγές με το Μεξικό. Άρα, αντιλαμβανόμαστε ότι η κρίση της Τεκίλας θα μπορούσε πολύ εύκολα να διαχυθεί και σε άλλες αναπτυσσόμενες χώρες προκαλώντας μια παγκόσμια οικονομική χρήση.
Τότε ήταν που η κυβέρνηση των ΗΠΑ επι προεδρία Κλίντον, παρά τις αντιδράσεις από το Κογκρέσο, αποφάσισε να λάβει μέτρα και να εγγυηθεί η ίδια το χρέος του Μεξικό. Πώς; Μαζί με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (IMF) επεξεργάστηκαν ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της μεξικάνικης οικονομίας. Το συνολικό ποσό των εγγυήσεων από τη πλευρά των ΗΠΑ προς το Μεξικό έφτασε τα 50 δις $. Η μεξικάνικη κυβέρνηση αναγκάστηκε να εφαρμόσει συγκεκριμένες νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές.
Ακολούθησε μία περίοδος 4 χρόνων, όπου το Μεξικό αντιμετώπισε ύφεση. Χαρακτηριστικά, μειώθηκε το πραγματικό ΑΕΠ κατά 7% και η βιομηχανική παραγωγή κατά 15%. Χιλιάδες επιχειρήσεις χρεοκόπησαν και εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι έχασαν τις δουλειές τους.
Όλα αυτά συνέβησαν, όπως και στην περίπτωση μας, γιατί οι πολιτικοί υπεύθυνοι δεν είχαν αντιληφθεί το τρόπο που λειτουργούσαν οι διεθνείς αγορές και τις συνθήκες που είχαν εκτεθεί, πιστεύοντας ότι η διεθνής ρευστότητα δεν θα εξαντλούνταν ποτέ.
Αναφορές
- Tequila Crisis, Investopedia.
- Διεθνείς κρίσεις, Human Act.
- Μακροοικονομικές αναλύσεις, The Analyst.
