Της Σοφίας Λιάτη,
Είναι η ιστορία και η γνώση της αναμφισβήτητα σημαντικές και καταλυτικές στη σύγχρονη ζωή; Μπορούν οι άνθρωποι να πράττουν πολιτικά και κοινωνικά χωρίς να έχουν κατανοήσει το παρελθόν τους; Άραγε η ιστορία που ήδη γνωρίζουμε είναι η αληθινή και η αντικειμενική -όσο γίνεται- χωρίς να έχει αλλοιωθεί; Όλα τα παραπάνω ερωτήματα και πολλά άλλα απαντώνται διεξοδικά στο νέο podcast του καθηγητή Γιώργου Θ. Μαυρογορδάτου, «Διορθωτικά μαθήματα ιστορίας».
Ο Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος γεννήθηκε το 1945 στην Αθήνα και είναι πτυχιούχος Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου το 1967 αλλά και της Νομικής Σχολής το 1969. Ως ιστορικός και πολιτικός επιστήμονας, έχει διατελέσει καθηγητής στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΕΚΠΑ και ως επισκέπτης καθηγητής σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Παράλληλα, έχει την ιδιότητα του συγγραφέα, με το διδακτορικό του, που έγινε αργότερα βιβλίο με τίτλο “Stillborn Republic-Social Coalitions and Party Strategies in Greece, 1922-1936”, να κατακτά το 1984 το Woodrow Wilson Foundation Award, διάκριση της Αμερικανικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης. Τα περισσότερα βιβλία του είναι ιστορικά και επικεντρώνονται κυρίως στα νεότερα χρόνια και στον 20ό αιώνα.
Ο ίδιος, ένεκεν των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση του 1821, πήρε την πρωτοβουλία να δημιουργήσει ένα ιστορικό podcast, αναλύοντας ορισμένες φάσεις της ιστορίας, καθώς και γεγονότα και αντιλήψεις σχετικά με αυτά, παραθέτοντας τις πλούσιες γνώσεις και τις απόψεις του. Ιδεολογίες και βαθιά ριζωμένες πεποιθήσεις γίνονται επίσης θέματα ανάλυσης, όπως φαίνεται στο 3ο επεισόδιο «Εθνικισμός και πατριωτισμός». Θίγει ακόμη ζητήματα όπως η ημιμάθεια, η οποία σύμφωνα με τον ίδιο -και κατά κοινή ομολογία- καθίσταται εν τέλει χειρότερη από την αμάθεια. Γιατί στην πρώτη περίπτωση το άτομο, παρόλο που διέπεται από ασάφεια, νομίζει πως έχει την πλήρη γνώση. Ως αποτέλεσμα, πολύ συχνά υποπίπτει σε σφάλματα, που ορισμένες φορές οδηγούν σε ψευδείς αναμεταδόσεις και λανθασμένες πράξεις. Με αυτές τις ολιγόλεπτες εκπομπές, λοιπόν, ο Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος φροντίζει για την ορθή κατάρτισή μας στην ελληνική και διεθνή ιστορία.
Η αλήθεια είναι πως σα λαός πάσχουμε από έλλειψη ιστορικών γνώσεων και πολύ συχνά αντικρίζουμε τα γεγονότα μονόπλευρα και χωρίς ιδιαίτερη εμβάθυνση, με αποτέλεσμα να προβαίνουμε σε ανούσιες και αβάσιμες δηλώσεις ή ακόμα και με το να αγνοούμε συμβάντα και πρόσωπα που σημάδεψαν τη χώρα και τις ιστορικές εξελίξεις. Επειδή, λοιπόν, η ιστορία έχει πάντα την ικανότητα να μας «ξεπερνά», είναι σημαντικό να έχουμε προσλαμβάνουσες, όπως το προαναφερθέν podcast, γιατί πέραν του ότι είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, μας βοηθά στο να κοιτάζουμε τα γεγονότα πίσω από συγκυρίες και τυχόν επηρεασμούς.
Σε αυτό το podcast, ο Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος επιθυμεί να διορθώσει λανθασμένες αντιλήψεις και στερεότυπα, όπως αυτό που θέλει τους Έλληνες σε μια διαρκή διχόνοια, και να τα επαναπροσδιορίσει. Επαναφέρει στη συζήτηση σημαντικές ιστορικές στιγμές, όπως τη Γαλλική Επανάσταση, την οποία δεν εκθειάζει μόνο για τις ριζικές αλλαγές που επέφερε, αλλά τολμά να αναφέρει επίσης και ορισμένες παθογένειες που προκάλεσε, όπως το γερμανικό εθνικισμό. Μέγιστης σημασίας είναι επιπλέον, ότι σε αυτές τις εκπομπές τίθενται σοβαρά και ευαίσθητα πολλές φορές ζητήματα όπως η θρησκεία. Κατά τα λόγια του Μαυρογορδάτου, εκτός του ενωτικού της χαρακτήρα μέσω της πίστης, συχνά, όπως αποδεικνύεται από την ιστορία, ενέχει προκαταλήψεις, οδηγεί σε εμφύλιους πολέμους, συγκρούσεις και «μπερδεύεται» με την εξουσία. Ουσιαστικά ο Μαυρογορδάτος, ξεκινώντας από ένα θέμα ή κάποιο συγκεκριμένο γεγονός, επεκτείνεται στα αποτελέσματα και τις συνέπειες που αυτό μπορεί να είχε και γενικότερα σε άλλα συμβάντα που συνδέονται με αυτό και το αποδεικνύουν.
Ένα podcast λοιπόν γεμάτο αλήθεια, απαλλαγμένο από το φόβο της πραγματικότητας όπως αυτή διαδραματίστηκε με στόχο, όπως αναφέρεται στον τίτλο, να «διορθώσει» λανθασμένες εντυπώσεις. Ο ίδιος στους τίτλους αρχής κάθε επεισοδίου αναπαράγει πολύ εύστοχα τις εξής θέσεις: «Μας χρειάζεται η ιστορία ως γνώση και ως ερμηνεία του παρελθόντος; Αν όχι, ας την ξεχάσουμε. Αν όμως την επικαλούμαστε κάθε τόσο, αν πανηγυρίζουμε για κάθε λογής ιστορικές επετείους, αν αγανακτούμε και ξεσηκωνόμαστε για ζητήματα ιστορικού χαρακτήρα, τότε πρέπει τουλάχιστον να γνωρίζουμε ιστορία. Διαφορετικά, η ψευδής ιστορία είναι κάποτε εξίσου επικίνδυνη με τις ψευδείς ειδήσεις, τα λεγόμενα fake news. Γι’ αυτό και χρειάζεται επειγόντως να διορθωθούν μερικά λανθασμένα ιστορικά στερεότυπα που επικρατούν στη χώρα μας».
Για να ακούσετε το πρωτότυπο και επιμορφωτικό αυτό podcast, επισκεφθείτε την σελίδα pod.gr ή άλλες πλατφόρμες όπως Spotify, Apple podcasts κ.α.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Γιώργος Μαυρογορδάτος, Βικιπαίδεια, διαθέσιμο εδώ
- Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος, Biblionet, διαθέσιμο εδώ
- «Διορθωτικά μαθήματα Ιστορίας, με τον καθηγητή Γιώργο Θ. Μαυρογορδάτο», Pod.gr, διαθέσιμο προς ακρόαση εδώ
