Της Νίκης Αγγελοπούλου,
Με την πρόταση για το νέο νομοσχέδιο για την παιδεία να συζητιέται τις προηγούμενες ημέρες και να ψηφίζεται τελικά την Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου, φοιτητές, μαθητές και καθηγητές είχαν αρχίσει εδώ και εβδομάδες να κατεβαίνουν σε μαζικά συλλαλητήρια στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Τα άγχη και οι αντιρρήσεις τους εκφράστηκαν ξεκάθαρα, όπως και ένας ηχηρός αντίλογος: χρήματα για την παιδεία, όχι για την αστυνομία. Γιατί, όμως, ο κόσμος δεν ακούει;
Αρχικά, είναι σημαντικό να αναφερθούμε στο περιεχόμενο των προαναφερθέντων νομοθετικών ρυθμίσεων. Γενικά, το νομοσχέδιο περιλαμβάνει ρυθμίσεις για δύο βασικές θεματικές. Πρώτα πρώτα, ρυθμίζει την εισαγωγή και την φοίτηση στα ΑΕΙ. Συγκεκριμένα προβλέπει ελάχιστη βάση εισαγωγής, συγκεκριμένο αριθμός επιλογών στο μηχανογραφικό και χρονικό όριο φοίτησης-τέλος στους «αιώνιους φοιτητές». Επίσης, ρυθμίζει και «την προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας και την αναβάθμιση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος», όπως αναγράφεται στην επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας. Οι διατάξεις αυτές αναφέρονται σε ελεγχόμενη είσοδο στα ΑΕΙ, ίδρυση Μονάδας και Επιτροπής ασφαλείας και προστασίας στα ΑΕΙ, θεσμοθέτηση Ομάδας Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων που θα υπάγεται στην Ελληνική Αστυνομία και πρόβλεψη ολοκληρωμένου πλαισίου πειθαρχικού δικαίου στα ΑΕΙ.
Με αυτά τα δεδομένα δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κάνεις γιατί φοιτητές και καθηγητές διαφωνούν από κοινού με την ψήφιση αυτού του σχεδίου. Εξ αποστάσεως το νέο νομοσχέδιο μοιάζει σαν μια ακόμα πρόσκληση για μαζικές διαμαρτυρίες, ένα ακόμα σύμβολο μιας δημοκρατίας που συνεχώς περιορίζεται μπροστά σε ένα κράτος αστυνόμευσης. Με αυτήν την λογική δεν θα περίμενε κανείς να είναι δύσκολο να ακουστεί μια συλλογική απάντηση από τους φοιτητικούς συλλόγους. Αυτή, όμως, δεν είναι η πραγματικότητα.
Ιστορικά το φοιτητικό κίνημα έχει εκφράσει και έχει κατακτήσει πολλά αιτήματά του. Στην δεκαετία του ’60 στάθηκε δίπλα στο αντιπολεμικό κίνημα και ενάντια στις φυλετικές διακρίσεις, το ’73 αντιτάχθηκε στην Χούντα προασπιζόμενο τη δημοκρατία, και από τότε συνεχίζει με μειωμένη δυναμικότητα να προάγει τα ιδανικά του, έχοντας σε κάποιον βαθμό καταφέρει. Κι όμως στην συγκεκριμένη περίπτωση φαίνεται πως όχι μόνο η κυβέρνηση, αλλά και η ελληνική κοινωνία δεν ακούν πραγματικά τους φοιτητές.
Ένας βασικός λόγος είναι ότι λόγω της πανδημίας η μαζικότητα στις διαδηλώσεις είναι περιορισμένη, καθώς ο κίνδυνος είναι υψηλός. Παρόλο που γίνεται σημαντική προσπάθεια με δωρεάν διανομή από μάσκες και γάντια είναι πρακτικά αδύνατον να κρατηθούν αποστάσεις σε τόσο πολυάριθμες συγκεντρώσεις. Πέρα από τους ποσοτικούς περιορισμούς, αυτή η συνθήκη επηρεάζει και την εικόνα που προβάλλεται. Τα ΜΜΕ προτιμούν να υπερτονίσουν την αδιαφορία και εριστικότητα των φοιτητών που, παρόλο της καταστάσεως, διαδηλώνουν, παρά την αγωνιστικότητα τους και την επιτακτικότατα του ζητήματος που τους οδηγούν στους δρόμους.
Δεύτερο εμπόδιο θέτει η κοινή διαστρεβλωμένη και συχνά προκατειλημμένη εικόνα που υπάρχει για τους νέους, ιδιαίτερα τους φοιτητές, ότι είναι τεμπέληδες, δεν θέλουν να προσπαθούν και αντιστέκονται σε όλα. Συνδυαστικά με αυτήν την άποψη λειτουργεί και η πεποίθηση ότι με την αύξηση της πίεσης θα αυξηθεί η αριστεία και κατά επέκταση το επίπεδο των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων της χώρας θα πλησιάσει τα ευρωπαϊκά και διεθνή στάνταρ. Αξιοσημείωτο, βέβαια, το γεγονός ότι η κριτική της ίδρυσης αστυνομικών σωμάτων στα ΑΕΙ από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης δεν τους προβληματίζει.
Οι διαμαρτυρίες, βέβαια, συνεχίστηκαν, όπως συνεχίστηκε και η ευρύτερη «απολιτίκ»-αδιάφορη στάση πολλών φοιτητών, καθηγητών ή και ανθρώπων απομακρυσμένων από το πανεπιστήμιο. Δεδομένης της πλειοψηφίας του κυβερνόντος κόμματος το νομοσχέδιο πέρασε στηριζόμενο, μάλιστα, και από τους βουλευτές της Ελληνικής Λύσης. Η παιδεία, βέβαια, δεν θα βελτιωθεί ούτε με αστυνομικά σώματα, ούτε με πειθαρχικά συμβούλια. Χρειάζεται βαθιά συστημική αλλαγή του τρόπου που αντιλαμβανόμαστε τα ακαδημαϊκά ιδρύματα όλων των βαθμίδων και όχι αυτές οι πρόχειρες αλλαγές. Αυτά όλα, βέβαια, θα φανούν σε βάθος χρόνου και, όπως η νομοτέλεια μας υπαγορεύει, θα φανούν όταν θα είναι πια πολύ αργά.
Πηγές:
- 13-01-21 15 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ σχετικά με τις νέες ρυθμίσεις του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας και του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος, minedu.gov.gr, διαθέσιμο εδώ
- Το Αμφιθέατρο του Παραλόγου, διαθέσιμο εδώ
