Της Νάντιας – Ελπίδος Δουρίδα
Γεννηθείς στην πόλη της Κοζάνης το 1793, ο Γεώργιος Λασσάνης, Φιλικός, δάσκαλος, λόγιος, πολεμιστής, υπουργός και δημόσιος λειτουργός, αποτελεί λαμπρό σύμβολο του ελληνισμού, καθώς συνέδεσε τη ζωή του με το όραμα της απελευθέρωσης και της δημιουργίας του νεότερου ελληνικού κράτους. Η ζωή της εν λόγω λαμπρής προσωπικότητας ξεκίνησε σε ένα αρχοντικό παραδοσιακής μακεδονικής αρχιτεκτονικής, το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα. Παρόλο που η ζωή του Λασσάνη θα μπορούσε να ακολουθήσει μια ήρεμη πορεία, ο ίδιος απέδειξε τον πατριωτισμό και το όραμα του καταβάλλοντας σημαντικό αγώνα τόσο για την εθνική απελευθέρωση όσο και για την προσπάθεια ανασύστασης του νέου ελληνικού κράτους.
Ο πατέρας του ονομαζόταν Ιωάννης Λάσκος-Σαπουντζής και ήταν έμπορος σαπουνιών, με κέντρο των εμπορικών του δραστηριοτήτων την Αυστρία. Η μητέρα του, Κατερίνα Χατζηκλήμου καταγόταν από τα Άγραφα της Θεσσαλίας. Ο Λασσάνης όμως, έμεινε σε μικρή ηλικία ορφανός, καθώς Αλβανοί κλέφτες λήστεψαν και σκότωσαν τον πατέρα του κατά την επιστροφή του από τη Βιέννη. Σε ηλικία 20 χρονών, ο Λασσάνης εγκαταλείπει την Κοζάνη και εγκαθίσταται στη Βουδαπέστη, με σκοπό να δουλέψει για το μεγαλέμπορο Νικόλαο Τακιατζή, ο οποίος εκτίμησε την ευφυΐα και τις ικανότητές του και τον προσέλαβε γραμματέα στις επιχειρήσεις του. Σχεδόν απευθείας αρραβωνιάζεται την κόρη του Τακιατζή, η μοίρα όμως, του επιφύλασσε άλλα σχέδια.
Ο αρραβώνας διαλύθηκε όσο γρήγορα δημιουργήθηκε, κι έτσι ο Λασσάνης εγκαταλείπει τη Βουδαπέστη για να ξεκινήσει σπουδές στη φιλοσοφία και την ιατρική, οι οποίες διήρκησαν 4 χρόνια, στη Λειψία της Γερμανίας. Σε αυτό το σημείο, άρχισε να κεντρίζει περισσότερο το ενδιαφέρον του η απελευθέρωση των Ελλήνων. Έρχεται λοιπόν, σε επαφή με Έλληνες εμπόρους και λόγιους της Διασποράς και η επίδραση που δέχτηκε, κατηύθυνε τη σκέψη του προς την ελληνική εθνική υπόθεση. Όταν τελείωσε τις σπουδές του το 1817, αναχώρησε για τη Μολδαβία, και, εν τέλει, μετέβη στη Ρωσία και εγκαταστάθηκε στην Οδησσό το 1818 ως απεσταλμένος της Φιλικής Εταιρείας. Εκεί εργάστηκε ως καθηγητής στην Ελληνική Σχολή της Οδησσού, με στόχο να στρατολογήσει νέους για την ελληνική επανάσταση. Παράλληλα με τη διδασκαλία, συνέγραψε ένα σημαντικό αριθμό θεατρικών έργων, τα οποία ανέβηκαν στο ελληνικό θέατρο της Οδησσού.
Πλέον η ανάμειξη του Λασσάνη στις προεπαναστατικές διαδικασίες ήταν έντονη και αδιαμφισβήτητη. Σύντομα διορίζεται γραμματέας του Αλέξανδρου Υψηλάντη και αφοσιώνεται ολοκληρωτικά στο κοπιώδες λειτούργημα της απελευθέρωσης. Οι ενέργειες του όμως, δεν περιορίστηκαν μόνο στο θεωρητικό επίπεδο, καθώς δεν κινούσε τα νήματα μόνο στο παρασκήνιο και μέσα από τη Φιλική Εταιρεία. Αψηφώντας το θάνατο και τους κινδύνους και ακολουθώντας πιστά το όραμά του αγωνίστηκε σε πολλές μάχες στο όνομα της πατρίδας του.
Στις αρχές Ιανουαρίου του 1821 φθάνει στη Βλαχία, έρχεται σε επαφή με το Μιχαήλ Σούτσο και τον πρωθυπουργό του Ιάκωβο Ρίζο Νερουλό και αποζητά την αρωγή τους, ώστε να διαβεί ο Υψηλάντης τον Προύθο για την κήρυξη της επανάστασης. Καταρρίπτοντας όποιες αντιρρήσεις, εμφανίστηκαν και χρησιμοποιώντας το διπλωματικό του ταλέντο, έπεισε τον ηγεμόνα να δεχθεί και τελικά να διευκολύνει τα σχέδια των Φιλικών, προσφέροντας μάλιστα και την περιουσία του για τον Αγώνα. Μετά τη διπλωματική του επιτυχία, αναχώρησε για το Κισνόβι της Ρωσίας και ασχολήθηκε ενεργά με την κατάρτιση ενός στρατιωτικού ποινικού κώδικα που αφορούσε τις ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις.
21 Φεβρουαρίου 1821. Μερικές ανάσες πριν την έναρξη της επανάστασης, ο Υψηλάντης αποφασίζει να απονέμει στους συνεργάτες του στρατιωτικά αξιώματα. Ο Λασσάνης ανάγεται σε πρώτο υπασπιστή και χιλίαρχο του ελληνικού στρατού. Συνέβαλε επίσης, από κοινού με το Δρακούλη και στην ίδρυση του Ιερού Λόχου, επίλεκτου στρατιωτικού σώματος των Φιλικών. Στις 7 Ιουνίου 1821, στη μάχη του Δραγατσανίου όπου συμμετείχε, σώθηκε (μαζί με το Γεώργιο Γεννάδιο) χάρη στη βοήθεια του Γεωργάκη Ολύμπιου. Μετά τη συνειδητοποίηση του γεγονότος, ότι ήταν αδύνατο να συνεχιστεί ο Αγώνας στις ρουμάνικες χώρες, αφού οι στρατιωτικές τους δυνάμεις γνώρισαν σχεδόν ολοκληρωτική ήττα, ο Υψηλάντης με τους αδελφούς του και το Λασσάνη κατέφυγαν στην Αυστρία.
Παρά τις προσπάθειες για την εύρεση διπλωματικής λύσης για το πέρασμά τους από την Αυστρία, με προορισμό την Αμερική, συνελήφθησαν από τις αυστριακές αρχές και φυλακίστηκαν. Αρχικά, κρατήθηκαν στο φρούριο του Munkats (1821-1823) και στη συνέχεια στο Theresienstadt (1823-1827). Λίγα βήματα πριν το θάνατο, αποφυλακίστηκε μαζί με τους συντρόφους του το Νοέμβριο του 1827 και, έπειτα πήγαν στη Βιέννη στις 10 Δεκεμβρίου.
Εκτός από τις στρατιωτικές και διοικητικές του αρμοδιότητες, ο Λασσάνης ήταν επίσης άνθρωπος του πνεύματος. Δημοσίευσε άρθρα σε εφημερίδες, συνέταξε σχολικά συγγράμματα, μετέφρασε Γερμανούς συγγραφείς, έγραψε και σκηνοθέτησε τραγωδίες, τις οποίες παρουσίασε στο τοπικό θέατρο. Κατείχε επίσης τη γαλλική, τη γερμανική και τη ρωσική γλώσσα και ασχολήθηκε τόσο με την πρωτότυπη συγγραφή όσο και με μεταφράσεις. Μαζί με το φίλο και συνάδελφό του στην ελληνική εμπορική σχολή, Γεώργιο Γεννάδιο, απέδωσαν στην ελληνική γλώσσα διάφορα αποσπάσματα από γερμανικά διδακτικά βιβλία και ταυτόχρονα συνέθεσαν και μια εξάτομη Στοιχειώδη Εγκυκλοπαίδεια, που εκδόθηκε στη Μόσχα το διάστημα 1819-1821. Κατά τον Λασσάνη, η πνευματική αναγέννηση συνδέεται με την εθνική απελευθέρωση.
Σε ηλικία 77 χρονών άφησε την τελευταία του πνοή στην Αθήνα, χωρίς να προλάβει την απελευθέρωση της γενέτειράς του Κοζάνης. Η πόλη της Κοζάνης γενικά έχει να επιδείξει μία σειρά από σημαντικούς ανθρώπους κατά τη διάρκεια της ιστορικής της πορείας τόσο στο χρόνο όσο και στην εξέλιξη του νεότερου ελληνικού κράτους. Μία από αυτές τις προσωπικότητες είναι και ο Γεώργιος Λασσάνης, ο οποίος απέδειξε την ανιδιοτέλεια, τον πατριωτισμό και την αφοσίωση στο όραμα της εθνικής απελευθέρωσης και χειραφέτησης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ε. Τζιάτζιος ‘Η Φιλική Εταιρεία και ο Γεώργιος Λασσάνης’ Σε Συλλογικό Έργο (1940) Μακεδονικά Τόμος 1ος. Θεσσαλονίκη: Εταιρία Μακεδ. Σπουδών
- Γ. Κορδάτος (1957), Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. Τόμος 2. Αθήνα: Εκδ. 20ος αιώνας.
- Λ. Α. Παπαϊωάννου (1973) Γεώργιος Λασσάνης 1793 – 1870 Ο Φιλικός – Ο Πολεμιστής – Ο Λόγιος. Θεσσαλονίκη
- Δ. Μυλωνάς (2020) ‘ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΑΣΣΑΝΗΣ (1793 – 1870): Ο ΚΟΖΑΝΙΤΗΣ HOMO UNIVERSALIS’ Σε Veto News (2021) [Τελ. Προσβ. 12/02] Διαθέσιμο εδώ
