Του Στάθη Μπαμπουκλή,
Αν είσαι λάτρης της μουσικής, της ποίησης, της λογοτεχνίας και της ιστορίας, έχω το κατάλληλο μέρος για σένα. Αν, ακόμα, απολαμβάνεις να μεταφέρεσαι στο σκηνικό μιας ιστορίας μέσα από τις λέξεις και τη φαντασία σου, τότε σίγουρα θα μαγευτείς από αυτό το μνημείο. Αν σου αρέσουν δε και τα ταξίδια, πρέπει οπωσδήποτε να κάνεις μια στάση σε αυτή τη βιβλιοθήκη κατά την επίσκεψή σου στο Λονδίνο.
Η Βρετανική Βιβλιοθήκη είναι η εθνική βιβλιοθήκη του Ηνωμένου Βασιλείου και μία από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες στον κόσμο. Οι συλλογές της περιλαμβάνουν πάνω από 150 εκατομμύρια αντικείμενα σε περισσότερες από 400 γλώσσες, όπως βιβλία, περιοδικά, σπάνια χειρόγραφα, χάρτες, μουσικές, εφημερίδες, βάσεις δεδομένων, μικροφίλμ και ηχογραφήσεις. Oι θησαυροί από τη συλλογή της Βρετανικής Βιβλιοθήκης περιλαμβάνουν χωρίς υπερβολή τα πάντα, από αρχαία κινέζικα μαντικά οστά, τη Magna Carta, τα Lindisfarne Gospels, το σημειωματάριο του Leonardo da Vinci μέχρι και στίχους των Beatles και τα μουσικά κομμάτια των Beethoven, Mozart και Chopin. Οι ειδικές εκθέσεις της περιλαμβάνουν το Oriental and India Office Collection, το National Sound Archive, έντυπη μουσική, βιβλιοθήκη χαρτών και φιλοτελικό υλικό.
Το μουσείο με τη βιβλιοθήκη του ιδρύθηκε το 1753 με βάση τις συλλογές του Sir Hans Sloane και του Sir Robert Cotton. Το 1757, ο Βασιλιάς Γεώργιος Β’ έδωσε στη βιβλιοθήκη ένα σύνολο βιβλίων και χειρογράφων. Η συλλογή είναι τώρα γνωστή ως η Παλιά Βασιλική Βιβλιοθήκη και αποτελείται από συλλογές παλαιότερων Άγγλων βασιλέων, ενώ παράλληλα δόθηκε στη βιβλιοθήκη το δικαίωμα να αποκτήσει ένα δωρεάν αντίγραφο όλων των βιβλίων που δημοσιεύθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η βιβλιοθήκη του μουσείου έγινε μια από τις μεγαλύτερες και καλύτερες στον κόσμο με την προσθήκη της δεύτερης βασιλικής βιβλιοθήκης, εκείνης του Γεωργίου Γ’, η οποία δωρίστηκε από τον Γεώργιο Δ’ το 1823. Ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της βιβλιοθήκης ήταν η τεράστια ανάγλυφη οροφή με στρογγυλό θόλο.
Ο χώρος αυτός σχεδιάστηκε από τον Sydney Smirke σε συνεργασία με τον βιβλιοθηκονόμο Anthony Panizzi και ολοκληρώθηκε το 1857. Ο Karl Marx, η Virginia Wolf και πολλοί άλλοι επιφανείς συγγραφείς και στοχαστές, τόσο Βρετανοί όσο και ξένοι, έκαναν συχνά τις μελέτες τους σε αυτό το μνημείο. Καθώς τα αντικείμενα των συλλογών της βιβλιοθήκης αυξήθηκαν τον 20ό αιώνα, προβλέφθηκε επιπλέον χώρος στο Bloomsbury. Νέα παραρτήματα άνοιξαν στο Bayswater London και σε άλλες τοποθεσίες. Πολλές από τις συλλογές εφημερίδων μεταφέρθηκαν στο Colindale (τον σημερινό δήμο του Barnet στο Βόρειο Λονδίνο), όπου ένα απλό αποθετήριο εφημερίδων μετατράπηκε στη βιβλιοθήκη εφημερίδων του Βρετανικού Μουσείου (1932).
Κατά τη διάρκεια των αεροπορικών επιδρομών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, περίπου 225.000 τόμοι καταστράφηκαν στο Βρετανικό Μουσείο και δεκάδες χιλιάδες εφημερίδες κάηκαν στο Colindale. Μερικοί από τους πιο πολύτιμους θησαυρούς μεταφέρθηκαν σε ένα ασφαλές σπήλαιο στο Aberystwyth. Εντωμεταξύ, η βιβλιοθήκη εφημερίδων στο Colindale υπέστη σημαντικές ζημιές από βομβαρδισμούς και μέρος της συλλογής έπρεπε να μεταφερθεί σε λατομεία στο Wiltshire, κατά τη διάρκεια των επισκευών τη δεκαετία του 1950 και του 1960. Το 1960 οι αρχιτέκτονες Sir Leslie Martin και Colin St. John Wilson αιτήθηκαν τη δημιουργία σχεδίων για ένα κεντρικό συγκρότημα της βιβλιοθήκης, αλλά αυτά τα σχέδια βρέθηκαν αντιμέτωπα με τη σθεναρή αντίσταση κατοίκων και διαφόρων πολιτικών που ενδιαφέρονταν περισσότερο για τη συντήρηση των υπαρχόντων κτιρίων και τη διάθεση δημόσιων πόρων μόνο για το εν λόγω έργο.
Ωστόσο, το 1962 ιδρύθηκε η Εθνική Βιβλιοθήκη για την Επιστήμη και την Τεχνολογία στο Boston Spa και η Βιβλιοθήκη Εφημερίδων έγινε μέρος της Βρετανικής Βιβλιοθήκης στο Colindale το 1973. Το 1976 έγιναν νέες προσπάθειες από τον Wilson για την αναδόμηση του οικοδομήματος της βιβλιοθήκης, σχέδια που εγκρίθηκαν επίσημα δύο χρόνια αργότερα. Μέχρι και το 1982, το έργο μαστιζόταν από κωλυσιεργία λόγω έλλειψης χρηματοδότησης και πολιτικής υποστήριξης. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής του, η αρχιτεκτονική του επικρίθηκε από τον Κάρολο, τον Πρίγκιπα της Ουαλίας, μολονότι άλλοι κριτικοί επικρότησαν το μοντέρνο στυλ και τις ανέσεις του νέου κτιρίου. Το 1997-98, τελικά άνοιξε το νέο συγκρότημα στο Λονδίνο κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό St. Pancras για να ενοποιήσει την τεράστια συλλογή της Βιβλιοθήκης. Τη στιγμή των εγκαινίων του, το 1998, το συγκρότημα βιβλιοθηκών είχε σχεδόν 1.200 θέσεις για αναγνώστες (περίπου το ένα τρίτο του αριθμού που είχε αρχικά προγραμματιστεί).
Το 2013, η βιβλιοθήκη στο Colindale έκλεισε και όλοι οι θησαυροί της μεταφέρθηκαν σε μια νέα υπερσύγχρονη εγκατάσταση αποθήκευσης στο Boston Spa. Τον Απρίλιο του 2014 εγκαινιάστηκε και μια ειδική αίθουσα αναγνωστηρίου, το Newsroom. Ο χώρος αυτός παρείχε πρόσβαση σε μικροφίλμ και ψηφιακές εφημερίδες και ειδήσεις που προέρχονταν από το Διαδίκτυο, καθώς και την ευκαιρία να ζητήσει κανείς τη μεταφορά εντύπων αντιγράφων συγκεκριμένων εφημερίδων και περιοδικών από το Boston Spa.
Τα τελευταία 250 χρόνια η Βρετανική Βιβλιοθήκη θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες στον κόσμο. Οι έντυπες συλλογές αυξάνονται συνεχώς, όπως και οι ψηφιακές, οι οποίες επιδιώκεται να φτάσουν τα 250.000 ψηφιοποιημένα χειρόγραφα και βιβλία. Σε συνεργασία με τη μηχανή αναζήτησης Google, η Βρετανική Βιβλιοθήκη θα προσφερθεί φέτος δωρεάν πρόσβαση σε αρχεία χρονολογημένα μεταξύ του 1700 και του 1870. Ένα από τα πρώτα αρχεία θα είναι ένα φυλλάδιο για τη βασίλισσα της Γαλλίας, Μαρία Αντουανέτα, και τα σχέδια του Ισπανού εφευρέτη Ναρκίσο Μοντουριόλ, που χρονολογούνται από το 1858. Μεταξύ άλλων, οι ψηφιακοί αναγνώστες θα έχουν την ευκαιρία να περιηγηθούν στις αμέτρητες σελίδες 900 ελληνικών χειρογράφων, καθώς και συλλογών από τη Βιβλιοθήκη του Βατικανού και της Λαυρεντιανής Βιβλιοθήκης στη Φλωρεντία.
Είναι αξιοσημείωτο πως η ιστορία χιλιάδων χρόνων μπορεί να φτάσει στα χέρια μας μέσα από μια μόνο επίσκεψη, μερικές αναγνώσεις και λίγη φαντασία. Στο επόμενό σου ταξίδι στο Λονδίνο, μην ξεχάσεις να συμπεριλάβεις στη λίστα επισκέψεών σου και τη Βρετανική Βιβλιοθήκη και ετοιμάσου να διεισδύσεις νοητά σε κομμάτια και στιγμές της παγκόσμιας ιστορίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- British Library. Gov.uk. Διαθέσιμο εδώ.
- The British Library. Arts and Culture. Διαθέσιμο εδώ.
- The British Library. Encyclopaedia Britannica. Διαθέσιμο εδώ.
- Η Βρετανική Βιβλιοθήκη στην ψηφιακή εποχή. Iefimerida.gr. Διαθέσιμο εδώ.
