Της Τάνιας Βράνου,
Ας μιλήσουμε για αδιακρισία. Σε όλους έχει τύχει να τους γίνονται ερωτήσεις που στη πραγματικότητα δεν θα έπρεπε να γίνονται, γιατί είναι προσωπικές και μας φέρνουν σε μια άβολη κατάσταση. Από τη μια, δεν θέλει κανείς να προσβάλλει τον συνομιλητή του, αλλά, από την άλλη, δεν θέλει και να απαντήσει στις αδιάκριτες ερωτήσεις του.
Τις περισσότερες φορές, αυτές οι ερωτήσεις στοχεύουν στο να φέρουν σε δύσκολη θέση κάποιον, ενώ ελάχιστες είναι οι φορές που γίνονται άθελα ή από ενδιαφέρον. Όλοι έχουμε ερωτηθεί για το πόσα μαθήματα χρωστούσαμε, όταν ήμασταν φοιτητές και για το πότε παίρνουμε πτυχίο. Η αμέσως πιο αδιάκριτη ερώτηση μετά από αυτή, φυσικά είναι το: «πότε θα παντρευτείς;» και η κορυφαία, αφού έχει παντρευτεί κάποιος, είναι το: «εσύ πότε θα κάνεις παιδί».
Στη πραγματικότητα, κανείς δεν νοιάζεται ούτε για το αν θα πάρεις πτυχίο, ούτε για το πότε θα παντρευτείς ή θα κάνεις παιδί. Οι περισσότεροι το κάνουν γιατί θέλουν να κάνουν κουβέντα, μεταβιβάζοντας στο συνομιλητή τους το δικό τους άγχος. Άλλωστε, η ερώτηση αυτή φαίνεται να γίνεται πολύ συχνά από άτομα που έχουν ήδη οικογένεια και θεωρούν ότι έχουν πετύχει σ’ αυτό το κομμάτι. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς αν η ερώτηση κρύβει καχυποψία ή πραγματικό ενδιαφέρον. Αρκεί το να δει από ποιο άτομο γίνεται και με τι ύφος. Λένε ότι: «δεν έχει σημασία τι θα πεις, αλλά πως θα το πεις» κι αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό.
Όταν μιλάμε για την ερώτηση «πότε θα κάνεις παιδί», η οποία σχεδόν πάντα γίνεται σε γυναίκες, τότε αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά προσωπικό θέμα, που ο καθένας μπορεί να μην έχει τη διάθεση να το συζητάει. Ακόμη κι αν αυτός που ρωτάει είναι κάποιο στενό πρόσωπο, που ρωτάει καλοπροαίρετα και όχι από κουτσομπολιό. Δεν παύει η ερώτηση αυτή να είναι άκομψη και να μας αποδεικνύει ότι οι άνθρωποι δεν έχουν αποβάλλει τη στερεοτυπική αντίληψη ότι όλοι είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε οικογένεια. Κυρίως είναι οι γυναίκες αυτές στις οποίες προσπαθούν να προκαλέσουν το άγχος για την απόκτηση παιδιού, αφού θεωρούν ότι τις κυνηγάει ο παράγοντας «ηλικία». Κανείς από αυτούς δεν θέλει να αποδεχτεί το γεγονός ότι μπορεί κάποια να μην θέλει ν’ αποκτήσει παιδιά, να μην το έχει στο μυαλό της ή απλώς να το σκέφτεται για πολύ αργότερα.
Ωστόσο, η χειρότερη εκδοχή είναι όταν η ερώτηση γίνεται σε ζευγάρια που είναι ήδη παντρεμένα. Έχει γίνει μπροστά μου τέτοια ερώτηση, σε παντρεμένη φίλη μου, και η απάντηση που ήθελα να δώσω δεν ήταν τίποτα άλλο παρά «σιωπή!», πράγμα που δεν ξεστόμισα ποτέ. Γιατί; Γιατί πολύ απλά αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να παντρεύτηκαν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θέλουν να κάνουν παιδί, καθώς μπορεί να μην έχουν προετοιμαστεί ακόμη ή ότι ήδη προσπαθούν να κάνουν παιδί. Θα έχετε παρατηρήσει ότι την ερώτηση τι κάνουν άτομα που συνήθως έχουν ήδη οικογένεια ή είναι στη φάση που δημιουργούν και νιώθουν καλά μ’ αυτό χωρίς να υπολογίζουν την αμηχανία του άλλου. Δεν ξέρει κανείς πόσες προσπάθειες έχει κάνει ο άλλος, πόσο χρόνο έχει ξοδέψει και πόση αγωνία. Μπορεί να είσαι συγγενής με κάποιον ή φίλος, αλλά αυτό δεν σου δίνει το δικαίωμα να τον μαστιγώνεις.
Η ερώτηση αυτή για όσους έχουν παιδιά μπορεί να είναι μια απλή ερώτηση. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι είναι για όλους έτσι. Οι εποχές έχουν αλλάξει και είναι πλέον λογικό να έχουν αλλάξει και οι προτεραιότητες μιας γυναίκας, η ερώτηση αυτή είναι κατασκευασμένη για να πιέσει, να σε κάνει να βιαστείς, να σε αγχώσει. Πάντα μετά την ερώτηση ακολουθεί η φράση: «τώρα που είσαι νέα, πρόσεξε μην σε πάρουν τα χρόνια». Αυτό, βέβαια, είναι εκτός πραγματικότητας, γιατί δεν είναι δυνατόν όλες να θέλουν και να μπορούν να κάνουν παιδί στα 25 τους. Είναι, όμως, δυνατό και πρέπει να είναι και σεβαστό ότι δεν θέλουν όλες οι γυναίκες να κάνουν παιδί.
Είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε οι άνθρωποι ότι κάποιοι άλλοι άνθρωποι μπορεί να μην θέλουν να κάνουν ή δεν έτυχε να κάνουν παιδί κι αυτό είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό. Δεν είναι δυνατόν να έχουμε όλοι τους ίδιους στόχους στη ζωή και δεν είναι δυνατό να τους εκπληρώνουμε συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Δεν είναι η τεκνοποίηση ο μοναδικός σκοπός του ανθρώπου κι όσο πιο γρήγορα γίνει αυτό αποδεκτό τόσο πιο εύκολα θα κατανοηθεί ότι οι γυναίκες δεν πρέπει να καταπιέζονται για να κάνουν παιδιά.
Είναι μια προσωπική απόφαση και πρέπει να είναι σεβαστή. Είναι κουραστικό να πρέπει να απαντήσεις και να λογοδοτήσεις για ένα τόσο προσωπικό ζήτημα, και πραγματικά δεν αντιλαμβάνομαι για ποιο λόγο πρέπει να «πειστούν» οι γυναίκες για να γίνουν μητέρες. Η ευτυχία και η ολοκλήρωση δεν έρχονται για όλους μέσα από τα ίδια πράγματα. Πιο σημαντικό, όμως, από όλα αυτά είναι να κατανοήσουμε ότι κανένας δεν μας έδωσε το δικαίωμα να μπλεκόμαστε στα πόδια του άλλου και να ανακατευόμαστε στις προσωπικές του υποθέσεις.
