Του Άγγελου Σάκουλη,
Θεωρώ αναγκαίο και χρήσιμο να γίνει μία αναφορά στη θέση της γυναίκας στα τέλη του 20ου αιώνα στο Πακιστάν. Με αυτό τον τρόπο, θα καταφέρουμε να εκτιμήσουμε τη σπουδαιότητα του παρακάτω γεγονότος και τους αγώνες που έχουν δοθεί από γυναίκες του παρελθόντος.
Στο Πακιστάν, οι γυναίκες έχουν δικαίωμα ψήφου από το 1947, ωστόσο, ο δρόμος άνοιξε πραγματικά το 1956, μάλιστα, έχουν καταλάβει υψηλές θέσεις στην εξουσία, όπως την προεδρική -η Benazir Bhutto. Όμως, η θέση της γυναίκας διαφέρει, ανάλογα την περιοχή και την κοινωνικο-οικονομική κατάσταση και ο σεξισμός υπάρχει ακόμα σε αυτή την πατριαρχική κοινωνία. Είναι αναγκασμένες να βιώνουν την οικογενειακή βία και, κατ’ επέκτασιν, τη βία στην έγγαμη ζωή, να πέφτουνε θύματα απαγωγής, να βιάζονται και να σκοτώνονται, ακόμα και εν έτει 2021, κατατάσσοντας το Πακιστάν στη 6η θέση, σε έρευνα με θέμα τις χώρες που είναι πιο επικίνδυνες για τις γυναίκες.
Το ημερολόγιο δείχνει 12 Φλεβάρη 1983. Εκείνη την ημέρα, το γυναικείο κίνημα βρέθηκε στο ζενίθ, με την εξουσία της χώρας να είναι στα χέρια δικτάτορα Zia-ul-Haq, του οποίου η πολιτική στόχευε, κυρίως, τις γυναίκες του τόπου. 400 γυναίκες συγκεντρώθηκαν στο Lahore για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στον καινούργιο νόμο, που εξίσωνε την κατάθεση δύο γυναικών με μία ενός άντρα, δίνοντας στις γυναίκες τη μισή αξία των αντρών. Αυτή η ειρηνική διαμαρτυρία έγινε σε μία περίοδο, όπου οι συγκεντρώσεις τέτοιου τύπου απαγορεύονταν.
Το πρωί της ίδιας μέρας, οι γυναίκες μαζεύτηκαν, με πανό, φωνάζοντας, ενάντια αυτού του καταπιεστικού καθεστώτος, βαδίζοντας προς τα Δικαστήρια, και συγκεκριμένα στο Ανώτατο Δικαστήριο. Όμως, η αστυνομία ήταν προετοιμασμένη για αυτό, και πλησιάζοντας τα δικαστήρια, οι γυναίκες ήρθαν αντιμέτωπες με ένα μεγάλο αριθμό αστυνομικών, οι οποίοι είχαν κλείσει το δρόμο.
Η κατάσταση κλιμακώθηκε και ξεκίνησαν οι συγκρούσεις. Η αστυνομία χτύπαγε με γκλοπς, οι γυναίκες αρπάζαν ό,τι έβρισκαν και ανταπέδιδαν στα χτυπήματα. Εκείνη τη μέρα ήταν και η πρώτη φορά, που χρησιμοποιήθηκε νευροπαραλυτικό αέριο για να καταστείλει τις διαδηλώτριες. Το εντυπωσιακό είναι ότι το αστυνομικό σώμα αποτελείτο και από γυναίκες. Και αυτές οι γυναίκες χτύπαγαν γυναίκες, που υπερασπίζονταν το φύλο τους και πάλευαν για ένα καλύτερο αύριο!
Εντυπωσιακή ήταν και η παρουσία του Habib Jalib, έναν από τους γνωστότερους ποιητές της χώρας, που απήγγειλε ένα από τα ποιήματά του για την ισότητα των δύο φύλων και καλούσε όλες τις γυναίκες να σπάσουν τα δεσμά που τις κρατάνε. Ο ίδιος βρέθηκε αντιμέτωπος με αστυνομική βία.
Αποτέλεσμα αυτή της ειρηνικής διαμαρτυρίας ήταν οι συλλήψεις αρκετών συμμετεχόντων, μεταξύ αυτών και η σύλληψη της Benazir Bhutto, τότε ηγέτιδα της αντιπολίτευσης, το θάνατο 4 ανθρώπων και τον τραυματισμό εκατοντάδων. Η Bhutto παρέμεινε στη φυλακή για ένα μήνα, ενώ η ίδια δήλωσε ότι οι αγώνες αυτοί δε θα σταματήσουν μέχρι να αποκατασταθεί η δημοκρατία στη χώρα. Το σπουδαιότερο, όμως, είναι πως κατάφεραν να ανατρέψουν αυτό το νόμο και να φέρουν το Πακιστάν ένα βήμα πιο κοντά στη δημοκρατία.
Μία από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες του φεμινιστικού κινήματος του Πακιστάν, η Bhutto, έγινε πρόεδρος της χώρας το 1988, διαδέχτηκε το στρατηγό Zia-ul-Haq, και κυβέρνησε μέχρι το 1990. Δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια μίας ομιλίας της το 2007.
Μέχρι και σήμερα, 38 χρόνια μετά, οι γυναίκες της χώρας τιμούν εκείνη την ημέρα και τον αγώνα τους. Όμως, τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει τόσο πολύ από τότε. Οι γυναίκες δεν έχουν τόσα πολιτικά δικαιώματα, αν αναλογιστεί κανείς ότι έχουν λιγότερο από το 1/3 των εδρών, είτε σε τοπικό είτε σε εθνικό επίπεδο. Συνεχίζουν να σκοτώνονται στο όνομα της «τιμής», να πωλούνται και να αγοράζονται, σαν πράγματα, και να ελέγχονται, τόσο σωματικά όσο και πνευματικά, από άντρες. Εν έτει 2021, μπορούμε να καταλάβουμε ότι η ανάγκη ύπαρξης φεμινιστικών κινημάτων είναι απαραίτητη, ακόμα περισσότερο σε χώρες όπως το Πακιστάν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Taimoor Ul Hassan, The Performance of Press During Women Movement in Pakistan, Διαθέσιμο εδώ
- Από το The News On Sunday, της Rubina Saigol στο «Remembering February 12, 1983», Διαθέσιμο εδώ
- Από το Dawn, στο «Women remember iconic 1983 demo, vow to fight oppression», Διαθέσιμο εδώ
