Της Άννας-Μαρίας Μακρή,
Το εμβόλιο για την πανδημία του κορωνοϊού σηματοδοτεί τη «σωτηρία» του κόσμου, τερματίζοντας μιας ιστορική και θανατηφόρα περίοδο για την ανθρωπότητα που την σημάδεψε και την σημαδεύει ακόμη. Η έγκριση, όμως, των εμβολίων, δηλαδή το πράσινο φως για την έναρξη της παραγωγής τους και κατ’ επέκταση για την τροφοδότηση των χωρών με αυτά, αποτελεί το σημείο εκκίνησης σε ένα τούνελ που το άσπρο φως είναι και το τέλος μιας μαύρης περιόδου.
Τι συμβαίνει, όμως, όταν οι διαδικασίες έγκρισης καθυστερούν, ειδικότερα σε ορισμένες χώρες, τη στιγμή που άλλες καταφέρνουν να προχωρήσουν πολύ πιο γρήγορα το πρόγραμμα των εμβολιασμών, εκκινώντας έτσι και τον αγώνα στον στίβο της σωτηρίας; Η περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου εγείρει προβληματισμούς σχετικά με το γιατί το ΗΒ χρειάστηκε λιγότερο χρόνο για να προχωρήσει σε έγκριση των εμβολίων, ενώ η Ε.Ε. περισσότερο. Ειδικότερα, το ΗΒ κατάφερε να εγκρίνει το πρώτο εμβόλιο στις 2 Δεκεμβρίου 2020, ενώ το πρώτο εμβόλιο της Ε.Ε. δεν χορηγήθηκε πριν την 21 Δεκεμβρίου.
Υπεύθυνος για την έγκριση των εμβολίων και των φαρμάκων στην Ε.Ε. είναι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων. Ο καθηγητής και πρώην μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων στον ΕΟΦ, Stephen Evans, επιρρίπτει την ευθύνη της καθυστέρησης σε επιστημονικούς και διοικητικούς παράγοντες. Κατ’ αρχάς, οι επιστημονικές διαδικασίες έγκρισης ενός εμβολίου, συμπεριλαμβανομένων όλων των εργαστηριακών μελετών, είναι ίδιες χρονικά, ανεξάρτητα με τον αν γίνονται στη Ευρώπη ή στις ΗΠΑ, επειδή βασίζονται σε ακριβή επιστημονικά μοντέλα και χρονοδιαγράμματα. Αυτό που διαφοροποιεί, καθυστερεί ή επιταχύνει τις διαδικασίες έγκρισης στην Ένωση είναι το γεγονός ότι το κάθε εμβόλιο πρέπει να εγκριθεί από εκπροσώπους του κάθε κράτους-μέλους της Ε.Ε. και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προτού βγει σε γενική κυκλοφορία. Επομένως, οι λόγοι καθυστέρησης είναι διοικητικοί και έχουν να κάνουν με την κωλυσιεργία των επί μέρους κρατών να εγκρίνουν τα εμβόλια, ώστε να περάσουν από την τελική έγκριση του ΕΟΦ. Το γεγονός ότι άλλες χώρες εκτός της Ε.Ε. μπόρεσαν και ενέκριναν τα εμβόλια ταχύτερα δεν μειώνει το επιστημονικό αποτέλεσμα και δεν καθιστά τη διαδικασία περισσότερο ή λιγότερο ισχυρή.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να έχει αποδυναμωμένα αντανακλαστικά όσον αφορά τόσο την έγκριση των εμβολίων όσο και την τροφοδότηση των κρατών-μελών της με αυτά. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι αριθμοί των δόσεων των εμβολίων δεν ανταποκρίνονται στους αισιόδοξους προγραμματισμούς της Ε.Ε. στην αρχή του έτους, με αποτέλεσμα η ανάσχεση του ιού να καθυστερεί και η έναρξη των εμβολιασμών να συμβαίνει ταυτόχρονα με την έξαρση του ιού, η οποία βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα σε αρκετά κράτη-μέλη.
Την ίδια στιγμή μέσα στον Φεβρουάριο, η Ε.Ε. ενδέχεται να εγκρίνει το ρωσικό εμβόλιο Sputnik-V πράγμα που θα βοηθήσει σημαντικά στην αντιμετώπιση της έλλειψης εμβολίων εντός της Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, βέβαια, δεν έχει κάνει λόγο για συλλογική αγορά, με βάση τις 6 συμφωνίες με τις άλλες εταιρείες. Αυτό σημαίνει πως ανοίγει και επίσημα η κουβέντα για ξεχωριστές, διμερείς διαπραγματεύσεις των κρατών-μελών, παραβιάζοντας ρήτρες από τις υπάρχουσες συμφωνίες της Κομισιόν (όπως αναδεικνύει η περίπτωση της Ουγγαρίας), εγείροντας έτσι προβληματισμούς σχετικά με τις διαφορετικές ταχύτητες εμβολιασμών εντός Ε.Ε.
Ο εμβολιασμός τόσο εντός όσο και εκτός του ενωσιακού κύκλου φαίνεται να έχει πάρει μια ενθαρρυντική τροχιά, με αυτό, βέβαια, να μην ισχύει για όλα τα κράτη της Ευρώπης. Το ΗΒ έρχεται πρώτο καθώς σχεδόν 1,30 εκατομμύρια πολίτες του έχουν λάβει την πρώτη δόση του εμβολίου. Έχοντας προβάδισμα τριών εβδομάδων κατάφερε να εμβολιάσει μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού του από τη Γερμανία, η οποία έχει χορηγήσει 476.000 δόσεις από τις 7 Ιανουαρίου, και από τη Γαλλία, στην οποία έχουν εμβολιαστεί μόνο 44.500 πολίτες. Οι τρεις αυτές ευρωπαϊκές δυνάμεις αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα για τη γενικότερη αδυναμία της Ένωσης και των κρατών της να προβάλουν ένα συγκροτημένο μοντέλο εμβολιασμών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Why does the EU take longer than the UK to approve a COVID-19 vaccine?, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- «Στρατηγική εμβολιασμού» υπόσχεται η ΕΕ, Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
- Παραγωγή του ρωσικού εμβολίου Sputnik V στη Γερμανία;, Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
