Της Δανάης Λυπιρίδη,
Στις 30 Ιουνίου 2020, το εργοστάσιο παραγωγής πυρηνικής ενέργειας Fessenheim 2 στη Γαλλία σταμάτησε τη λειτουργία του. Σύμφωνα με τους Sustainability Times, το 2019 οι μονάδες 1 και 2 του Fessenheim παρήγαγαν περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από όλους τους ηλιακούς συλλέκτες στη Γαλλία μαζί. Κλείνοντας τον πυρηνικό σταθμό παραγωγής ενέργειας Fessenheim, η Γαλλία παρακωλύει τον δεσμευτικό της στόχο για το κλίμα για τουλάχιστον μια δεκαετία. Γιατί συμβαίνει αυτό; Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το πυρηνικό εργοστάσιο Fessenheim θεωρήθηκε ότι έπρεπε να κλείσει, επειδή ενείχε κίνδυνο πυρηνικού ατυχήματος. Δεν μπορεί κανείς παρά να αναρωτηθεί κατά πόσο αυτές οι εκτιμήσεις βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα.
Ο σταθμός πυρηνικής ενέργειας Fessenheim τέθηκε σε λειτουργία το 1977, ενώ το 2017 απασχολούνταν περισσότερα από 1.000 άτομα στο εργοστάσιο. Η γαλλική ρυθμιστική αρχή πυρηνικής ενέργειας (Autorité de sûreté nucléaire – ASN) αναφέρει πως «οι εγκαταστάσεις του εργοστασίου παραγωγής πυρηνικής ενέργειας αξιολογήθηκαν με ποσοστά άνω του μέσου όρου σχετικά με την ασφάλεια και τις περιβαλλοντικές επιδόσεις σε σύγκριση με τα υπόλοιπα γαλλικά πυρηνικά εργοστάσια». Επιπλέον, ο πυρηνικός σταθμός Fessenheim είναι μια σχεδόν πιστή αντιγραφή του αμερικανικού εργοστασίου παραγωγής πυρηνικής ενέργειας Beaver Valley 1, το οποίο έχει άδεια λειτουργίας τουλάχιστον μέχρι το 2036, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τον ισχυρισμό ότι η τεχνολογία του εργοστασίου Fessenheim έχει καταστεί παρωχημένη.
Το κλείσιμο του πυρηνικού εργοστασίου Fessenheim φαίνεται να είναι ένα ξεκάθαρα πολιτικό ζήτημα. Το 2012, στον απόηχο της πυρηνικής καταστροφής της Fukushima, ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας, François Hollande, αποσκοπώντας στην υποστήριξη του κόμματος των Πρασίνων (les Verts) στις εκλογές, υποσχέθηκε ότι η Γαλλία θα μείωνε την εξάρτησή της από την πυρηνική ενέργεια στο 50% αντί για το 75% του συνόλου της ηλεκτρικής ενέργειας – υπόσχεση που καλείται τώρα να τηρήσει ο νυν Γάλλος πρόεδρος, Emmanuel Macron. Χωρίς το εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας Fessenheim, η Γαλλία θα εξακολουθεί να έχει 56 αντιδραστήρες πεπιεσμένου ύδατος σε 18 πυρηνικούς σταθμούς, με τις ΗΠΑ να είναι η μοναδική χώρα, η οποία κατέχει περισσότερους αντιδραστήρες τέτοιου τύπου από εκείνη (98 σε αριθμό). Ο Emmanuel Macron έχει δεσμευθεί να αυξήσει το ποσοστό συμμετοχής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της Γαλλίας κλείνοντας άλλους 12 πυρηνικούς αντιδραστήρες έως το 2035. Επίσης, έχει ανακοινώσει ότι η Γαλλία θα κλείσει τους υπολειπόμενους τέσσερις σταθμούς παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα μέχρι το 2022, στο πλαίσιο των προσπαθειών της χώρας για την καταπολέμηση της ρύπανσης.
Ωστόσο, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι σε ομιλία του για την παρουσίαση της ενεργειακής πολιτικής που πρόκειται να εφαρμόσει η χώρα τα επόμενα χρόνια, ο Μακρόν ανέφερε ότι «η μείωση του ρόλου της πυρηνικής ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της Γαλλίας δε σημαίνει και την αποκήρυξη της». Η Γαλλία βασίζεται στην πυρηνική ενέργεια για να καλύψει σήμερα σχεδόν το 72% των εγχώριων αναγκών της σε ηλεκτρική ενέργεια καθιστώντας την ως ο μεγαλύτερος καταναλωτής πυρηνικής ενέργειας παγκοσμίως. Ωστόσο, η γαλλική κυβέρνηση επιθυμεί την μείωση αυτού του ποσοστού στο 50% μέχρι το 2030 ή το 2035, αυξάνοντας το ποσοστό των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας. Ο Μακρόν έχει δηλώσει ότι η Γαλλία θα επιδιώξει να τριπλασιάσει την παραγωγή αιολικής ενέργειας και να πενταπλασιάσει την ηλιακή μέχρι το 2030. Πρόσθεσε ότι θα ζητήσει από τον γαλλικό «κολοσσό» της ηλεκτρικής ενέργειας EDF (Électricité de France) να μελετήσει τη σκοπιμότητα περισσότερων πυρηνικών αντιδραστήρων EPR επόμενης γενιάς (ευρ: European Pressurised Reactor, διεθν: Evolutionary Power Reactor). Η EDF κατασκευάζει τον πρώτο αντιδραστήρα EPR στο Flamanville της Μάγχης, κατά μήκος της ακτής του Ατλαντικού της βορειοδυτικής Γαλλίας. Ο σχεδιασμός του πυρηνικού αντιδραστήρα EPR τρίτης γενιάς στοχεύει στην αυξημένη ασφάλεια από πυρηνικά ατυχήματα, παρέχοντας παράλληλα αυξημένη οικονομική ανταγωνιστικότητα μέσω βελτιώσεων σε προηγούμενα σχέδια αντιδραστήρων πεπιεσμένου ύδατος. Ο πυρηνικός σταθμός Flamanville 3 είχε προγραμματισθεί να τεθεί σε λειτουργία το 2012, ωστόσο το έργο αντιμετώπισε αρκετά τεχνικά προβλήματα και ζητήματα στον προϋπολογισμό – χρηματοδότησή του.
Οι σχέσεις της Γαλλίας με την πυρηνική ενέργεια είναι πολυετείς. Η χώρα διαχειρίζεται 58 πυρηνικούς σταθμούς, οι οποίοι δημιουργήθηκαν σε μεγάλο βαθμό ως απάντηση στις πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970. Τα πρώτα γαλλικά πυρηνικά εργοστάσια χτίστηκαν βάσει της επιτροπής ατομικής ενέργειας CEA (Commissariat à l’énergie atomique et aux énergies alternatives), η οποία ιδρύθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο σε μια προσπάθεια να αποκατασταθεί η εθνική κυριαρχία της οικονομικά κατεστραμμένης Γαλλίας. Επιπλέον, οι τεράστιες επιδοτήσεις που λαμβάνει η πυρηνική ενέργεια από την κυβέρνηση, καθιστούν δύσκολο τον ανταγωνισμό για τις ΑΠΕ. Οι υποστηρικτές των πυρηνικών υποστηρίζουν ότι το κλείσιμο των αντιδραστήρων, οι οποίοι αποτελούν ένα όφελος για τις περιφερειακές οικονομίες, θα οδηγήσει στην απώλεια των υψηλής αμοιβής θέσεων εργασίας και θα εμποδίσει την Γαλλία στις προσπάθειες της να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις της για μείωση του διοξειδίου του άνθρακα.
Η λειτουργία εργοστασίων πυρηνικής ενέργειας προκαλεί αντιδράσεις ΝΙΜΒΥ (“Not In My BackYard”) εκ μέρους των Γάλλων πολιτών, κυρίως, λόγω της διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων και των υπαρκτών φόβων για δυνητικό πυρηνικό ατύχημα. Εντούτοις, σύμφωνα με την World Nuclear Association, η Γαλλία αντλεί περίπου το 75% της ηλεκτρικής της ενέργειας από την πυρηνική ενέργεια χάρη σε μια μακροχρόνια πολιτική που βασίζεται στην ενεργειακή ασφάλεια της. Η Γαλλία είναι ο μεγαλύτερος καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο, λόγω του πολύ χαμηλού κόστους παραγωγής της, κερδίζοντας έτσι πάνω από 3 δισ. ευρώ ετησίως. Τέλος, είναι πολύ απίθανο ένα κράτος με ατομικά όπλα και με εφαρμοσμένη χρήση της πυρηνικής τεχνολογίας σε στρατιωτικά μέσα (όπως στο πυρηνικό αεροπλανοφόρο “Charles De Gaule”) να μην έχει πυρηνικούς αντιδραστήρες ακόμη και για ειρηνική χρήση τους. Επομένως, η ολική κατάργηση της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας και το κλείσιμο των γαλλικών πυρηνικών εργοστασίων στο σύνολό τους, δεν φαίνεται να είναι μια βιώσιμη επιλογή για τα εθνικά συμφέροντα της χώρας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- France shuts down oldest nuclear plant, DW, διαθέσιμο εδώ
- France to close 14 nuclear reactors by 2035: Macron, PHYS.ORG, διαθέσιμο εδώ
- A safe and profitable nuclear plant is closing in France. Why?, Sustainability Times, διαθέσιμο εδώ
- France starts closing its oldest nuclear power plant, shuts reactors, Energyworld.com, διαθέσιμο εδώ
- Macron stresses importance of nuclear energy for France, World Nuclear News, διαθέσιμο εδώ
