Του Ιωάννη Γκατζούνα,
Τα τελευταία έτη, το Κόσοβο έχει επιδοθεί στην ανάπτυξη σχέσεων με κράτη που βρίσκονται εκτός της Βαλκανικής χερσονήσου. Όντας ένα από τα φτωχότερα κράτη της περιοχής και αντιμετωπίζοντας καθημερινά προκλήσεις για να βρεθεί πιο κοντά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πασχίζει να δημιουργήσει συμμαχίες με κράτη εκτός αυτής για την βέλτιστη εδραίωσή της γεωπολιτικής του θέσης παγκοσμίως. Το Κόσοβο καθιέρωσε προσφάτως διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ, συγκεκριμένα την 1η Φεβρουαρίου 2021, μέσω διαδικτυακής συνάντησης, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας που πρότειναν οι ΗΠΑ, η οποία περιλαμβάνει τη δέσμευση δημιουργίας πρεσβείας του Κοσόβου στην Ιερουσαλήμ.
Από την πλευρά του, το Ισραήλ βλέπει την νέα σχέση με τη Βαλκανική χώρα του Κοσόβου ως ένα μέρος της ευρύτερης εξομάλυνσης και δημιουργίας σχέσεων με αραβικές και μουσουλμανικές χώρες, βάσει συμφωνιών που είχαν τεθεί σε εφαρμογή από τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Donald Trump. Οι δεσμοί των δύο χωρών είχαν ανακοινωθεί από το φθινόπωρο του 2020 ως μία δευτερεύουσα συμφωνία, η οποία σκοπεύει να υποστηρίξει μία οικονομική συμφωνία μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας. Η συμφωνία που αφορά τη Σερβία και τους δεσμούς της με το Ισραήλ προέβλεπε την δημιουργία πρεσβείας της Σερβίας στην Ιερουσαλήμ.
Επανερχόμενοι στη συμφωνία της 1ης Φεβρουαρίου, κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης που πραγματοποιήθηκε, ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών, Gabi Ashkenazi, δήλωσε ότι οι νέοι δεσμοί που δημιουργούνται είναι άκρως σημαντικοί και για τις δύο χώρες, αντικατοπτρίζοντας μια αλλαγή στην περιοχή και στη σχέση του μουσουλμανικού κόσμου με το Ισραήλ. Το Κόσοβο, από την μεριά του, έστειλε επίσημο αίτημα στο Ισραήλ για την επικείμενη ίδρυση της πρεσβείας του στην Ιερουσαλήμ, την οποία υπολογίζεται πως θα ανοίξουν μέχρι τα μέσα της άνοιξης του 2021. Αξίζει, εδώ, να σημειωθεί πως μόνο δύο χώρες έχουν πρεσβείες στα Ιεροσόλυμα: οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γουατεμάλα.
Η υπουργός Εξωτερικών του Κοσόβου, Meliza Haradinaj-Stublla, ανέφερε πως το Κόσοβο και το Ισραήλ μοιράζονται την ίδια πορεία στο χώρο του διεθνούς γίγνεσθαι. Συγκεκριμένα, έκανε αναφορά για έναν ιστορικό δεσμό μεταξύ τους, καθώς και οι δύο χώρες είναι παθόντες μίας μακριάς και σκληρής πορείας στην προσπάθειά τους να παγιωθούν ως κράτη. Συνεπώς, οι δεσμοί που αναπτύσσονται μεταξύ τους είναι δυνατοί, χτίζοντας γέφυρες για την επίτευξη σταθερότητας ανάμεσα στα Βαλκάνια και την Μέση Ανατολή.
Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, Joe Biden, έχει δηλώσει ότι θα ήθελε να συνεχίσει τις συμφωνίες ομαλοποίησης που ξεκίνησε ο προκάτοχός του. Πιστεύει το ότι το Ισραήλ, ομαλοποιώντας τις σχέσεις με τους γείτονές του και τις άλλες χώρες στην ευρύτερη περιοχή, συνεισφέρει στην εξομάλυνση των κρίσεων και γι’ αυτό επικροτεί την συμφωνία.
Τα σχέδια του Κοσόβου για την δημιουργία πρεσβείας του στην Ιερουσαλήμ και η αναγνώριση των Ιεροσολύμων από το Κόσοβο ως πρωτεύουσα, προκάλεσε αντιδράσεις από την Τουρκία και την Σερβία. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι η κίνηση αυτή παραβιάζει τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και το διεθνές δίκαιο. Η Άγκυρα υποστηρίζει ότι το βήμα αυτό δεν θα βοηθήσει καθόλου στο παλαιστινιακό ζήτημα καθώς δύναται να λειτουργήσει ανασταλτικά στην λύση του.
Όσον αφορά τη Σερβία, αφενός η ίδια αποδέχεται το γεγονός ότι πρόκειται για μια διμερή συμφωνία, αφετέρου δεν περίμενε την τόσο άμεση υλοποίηση της, δηλώνοντας πως η κίνηση αυτή εκ μέρους του Ισραήλ πιθανότατα να επηρεάσει τις σχέσεις μεταξύ τους. Εντούτοις, και η Σερβία δέχτηκε κριτική, καθώς η απόφαση για αμοιβαία αναγνώριση μεταξύ Κοσόβου και Ισραήλ ήταν μέρος μίας συμφωνίας στην οποία το Βελιγράδι είχε συναινέσει, καθώς και αυτό με την σειρά του θα μετέφερε την πρεσβεία του στο Ισραήλ.
Το Κόσοβο δεν είχε αναγνωρίσει προηγουμένως το Ισραήλ, όχι μόνο επειδή η μουσουλμανική πλειοψηφία του ήταν αντίθετη, αλλά και διότι το Ισραήλ δεν είχε αναγνωρίσει ακόμη το κράτος του Κοσόβου. Ένας λόγος που το Ισραήλ απέφευγε να το κάνει ήταν το γεγονός ότι δεν ήθελε να υποστηρίξει μια μονομερή διακήρυξη κράτους, καθώς φοβόταν ότι θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα επικίνδυνο επεισόδιο διαμαρτυρίας από τους Παλαιστίνιους. Αναμφίβολα, με την συνδρομή των ΗΠΑ, οι σχέσεις Κοσόβου και Ισραήλ τέθηκαν σε νέες βάσεις και η κοσοβάρικη πρεσβεία αναμένεται να μεταφερθεί. Η νέα αυτή συνεργασία αναμένεται να επιφέρει καρπούς μεταξύ των δύο χωρών, με τα Βαλκάνια να ανοίγονται σημαντικά σε νέους εταίρους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Israel and Kosovo establish diplomatic ties, Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
- Israel and Kosovo establish diplomatic relations in virtual ceremony, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Israel-Kosovo diplomatic ties slammed by Serbia, Turkey, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Kosovo establishes Israel ties, to open embassy in Jerusalem, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Serbia ‘not happy’ with Israel’s recognition of Kosovo, says it will impact ties, The Times of Israel, διαθέσιμο εδώ
