Της Αλεξάνδρας Ιωάννου,
Ένα έτος έχει συμπληρωθεί από την επίσημη έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ) από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο διάστημα της post-Brexit εποχής, το ΗΒ έχει συνάψει εμπορικές συμφωνίες που καθορίζουν τις εμπορικές σχέσεις του με την Ε.Ε., αλλά και με περίπου 60 χώρες με τις οποίες βρισκόταν σε εμπορική συμφωνία στην διάρκεια της συμμετοχής του στην Ε.Ε. Η διαδικασία επαναπροσδιορισμού των εμπορικών σχέσεων του ΗΒ ως κράτος ανεξάρτητο από τις εμπορικές συμφωνίες της Ε.Ε. με τρίτες χώρες θα συνεχιστεί μέχρι τα τέλη του 2021. Παράλληλα, το ΗΒ βρίσκεται προς αναζήτηση νέας εμπορικής οικογένειας, με το βλέμμα στραμμένο προς την Συνολική και Προοδευτική Συμφωνία για την Εταιρική Σχέση των Χωρών του Ειρηνικού (Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership – CPTPP).
«Αγαπητέ Υπουργέ O’Connor,
Όντας Υπουργός Εμπορίου της Νέας Ζηλανδίας, της χώρας που τελεί χρέη θεματοφύλακα της Συνολικής και Προοδευτικής Συμφωνίας για την Εταιρική Σχέση των Χωρών του Ειρηνικού (CPTPP), και παραπέμποντας στο Άρθρο 5: «Προσχώρηση» του κειμένου της Συνθήκης CPTPP, σας γράφω εκ μέρους του Ηνωμένου Βασιλείου για να σας ζητήσω επισήμως την έναρξη των διαπραγματεύσεων για την ένταξη του Ηνωμένου Βασιλείου στην CPTPP».
Τα λόγια αυτά αποτελούν μέρος της επιστολής προθέσεων, την οποία υπέβαλε η βρετανίδα Υπουργός Διεθνούς Εμπορίου, Elizabeth Truss, την Δευτέρα 1η Φεβρουαρίου 2021, προκειμένου να δοθεί η εκκίνηση της διαδικασίας προσχώρησης του ΗΒ στην ζώνη ελεύθερων συναλλαγών των χωρών του Ειρηνικού.
Τι είναι η CPTPP, ποια είναι τα οφέλη για το Ηνωμένο Βασίλειο και ποιες είναι οι προοπτικές για το μέλλον;
Η CPTPP είναι μια εμπορική συμφωνία, η οποία υπεγράφη τον Μάρτιο του 2018. Τα 11 ιδρυτικά μέλη αποτελούν χώρες του Ειρηνικού και είναι: η Αυστραλία, το Μπρουνέι, ο Καναδάς, η Χιλή, η Ιαπωνία, η Μαλαισία, το Μεξικό, η Νέα Ζηλανδία, το Περού, η Σιγκαπούρη και το Βιετνάμ. Η συμφωνία καλύπτει μια αγορά 500 εκατομμυρίων ανθρώπων, η οποία παράγει το 14% του παγκόσμιου GDP. Οι κυριότερες διευκολύνσεις που περιλαμβάνει η συμφωνία είναι η καλύτερη πρόσβαση στις αγορές μεταξύ των εταίρων και η δέσμευση για την εξάλειψη ή μείωση του 98% των εισαγωγικών τελών ή δασμών. Ιδιαίτερη μέριμνα παρέχεται στους «ευαίσθητους» εγχώριους κλάδους, όπως είναι η καλλιέργεια ρυζιού στην Ιαπωνία ή η καναδέζικη παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων για την προστασία των οποίων διατηρούνται οι υπάρχουσες χρεώσεις. Επίσης, ευνοϊκότεροι δασμοί προβλέπονται για προϊόντα που πληρούν τους «κανόνες καταγωγής».
Οι παραπάνω διευκολύνσεις συνοδεύονται από μια σειρά κανονισμών, τους οποίους τα κράτη-μέλη είναι υποχρεωμένα να τηρούν, όπως είναι αυτός της τήρησης συγκεκριμένων προδιαγραφών για τα τρόφιμα. Ωστόσο, η συμφωνία CPTPP έχει δημιουργήσει μια ζώνη ελεύθερων συναλλαγών, η οποία διαφέρει κατά πολύ από το αυστηρό πλαίσιο μιας ενιαίας αγοράς και τελωνειακής ένωσης όπως αυτή της Ε.Ε.
Όσον αφορά τις ωφέλειες από μια μελλοντική ένταξη του ΗΒ, τα άμεσα κέρδη για τις βρετανικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά θα είναι περιορισμένα. Οι χώρες-μέλη της CPTPP αναλογούν στο 9% των εξαγωγών του ΗΒ, ποσοστό μικρότερο από αυτό των βρετανικών εξαγωγών στην Γερμανία. Ακόμη, με τις περισσότερες χώρες-μέλη της CPTPP, το ΗΒ έχει ήδη συνάψει συμφωνίες ή βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις.
Αν και η βρετανική κυβέρνηση δεν έχει δημοσιεύσει το προβλεπόμενο οικονομικό κέρδος από την ένταξη του ΗΒ στη CPTPP, η Υπουργός Διεθνούς Εμπορίου, Elizabeth Truss, υπογραμμίζει ότι «η κυβέρνηση χαράσσει στρατηγικές που θα φέρουν αποτελέσματα για την Μεγάλη Βρετανία την περίοδο 2030-2050» και προσθέτει ότι «στο μέλλον οι μεγάλες αγορές θα βρίσκονται στις χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού». Πιο συγκεκριμένα, ισχυρίζεται ότι θα γνωρίσουν άνοδο οι εξαγωγές του ΗΒ εφόσον κέρδος από μειωμένους δασμούς θα αποκομίσουν «οι εξαγωγές σε τρόφιμα, ποτά, αυτοκίνητα και οι τομείς υπηρεσιών, ρομποτικής και ψηφιακής βιομηχανίας». Η συνεργασία αυτή θα οδηγήσει και σε αύξηση των θέσεων εργασίας στο ΗΒ.
Επίσης, οι παραγωγοί μηχανημάτων ή φαρμάκων (οι οποίοι αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό των βρετανικών εξαγωγών στις χώρες της CPTPP) θα επωφεληθούν από τους «κανόνες καταγωγής», μειώνοντας το κόστος των εξαγωγών τους και επεκτείνοντας τις αλυσίδες εφοδιασμού τους σε αυτές τις χώρες. Για παράδειγμα, το ΗΒ, με την δυνητική συμμετοχή του σε αυτό το εμπορικό μπλοκ, θα προτιμήσει να προσαρτήσει ιαπωνικά εξαρτήματα στα αυτοκίνητα που κατασκευάζει, όπως μπαταρίες, ώστε να επωφεληθεί από τους «κανόνες καταγωγής».
Αναφορικά με τον τομέα των επενδύσεων, η συμμετοχή του ΗΒ στη CPTPP θα εξασφαλίσει στις βρετανικές επιχειρήσεις την ίδια μεταχείριση με τις εγχώριες εταιρίες κάθε κράτους-μέλους. Ακόμη, θα υπάρχουν διευκολύνσεις ως προς την μετακίνηση των επιχειρηματιών στις χώρες-μέλη με την άμεση έκδοση μιας πιο φθηνής βίζας. Τέλος, σε αντίθεση με το μοντέλο της Ε.Ε., οι χώρες στην ελεύθερη ζώνη συναλλαγών της CPTPP δεν είναι υποχρεωμένες να έχουν πανομοιότυπους κανονισμούς και πρότυπα όπως και δύνανται να συνάψουν εμπορικές συμφωνίες με τρίτες χώρες.
Αξίζει να παρατηρηθεί, εντούτοις, ότι η χώρα-κλειδί για την αύξηση των κερδών του ΗΒ μέσα από την συμφωνία CPTPP είναι οι Η.Π.Α., καθώς συμμετείχαν στις αρχικές συζητήσεις για την δημιουργία του εμπορικού μπλοκ Trans-Pacific Partnership (TPP). Ο πρώην πρόεδρος Donald Trump, όμως, εγκατέλειψε αυτό το εγχείρημα, με αποτέλεσμα τα εναπομένοντα 11 κράτη να συμφωνήσουν στην υπογραφή της συμφωνίας CPTPP. Ο υπαινιγμός του νυν Αμερικανού Προέδρου Joe Biden για διάθεση επαναπροσέγγισης της συμφωνίας CPTPP δίνει ελπίδες στο ΗΒ για σύναψη εμπορικής συμφωνίας με τις Η.Π.Α., εντός ενός εμπορικού μπλοκ με σημαντική οικονομική δύναμη στην διεθνή σκηνή. Σε περίπτωση συμμετοχής των Η.Π.Α. σε αυτήν την συμφωνία, το CPTPP θα παράγει το 40% του παγκόσμιου GDP.
Συμπερασματικά, το CPTPP αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές ζώνες ελεύθερων συναλλαγών παγκοσμίως. Το ΗΒ είναι η πρώτη μη ιδρυτική χώρα που υποβάλλει αίτηση ένταξης και με την πιθανή προσχώρησή της θα αποτελέσει την δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία μεταξύ των κρατών-μελών (στην πρώτη θέση βρίσκεται η Ιαπωνία). Η ένταξη του ΗΒ θα σηματοδοτήσει, επίσης, την επέκταση του σύγχρονου και δυναμικού εμπορικού δικτύου πέρα από την αμερικανική ήπειρο και την περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού. Από πλευράς του Ηνωμένου Βασιλείου, διαγράφεται μια δυναμική βρετανική στρατηγική με στόχο την αύξηση της ισχύος και της επιρροής του ανεξάρτητου βρετανικού κράτους στο διεθνές σύστημα, αποδεσμευμένο πια από τον υπερεθνικό χαρακτήρα των θεσμών της Ε.Ε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- UK applies to join huge Pacific free trade area CPTPP, GOV.UK, διαθέσιμο εδώ
- Formal Request to Commence UK Accession Negotiations to CPTPP, GOV.UK, διαθέσιμο εδώ
- UK wants to join the club – but what is the CPTPP?, BBC NEWS, διαθέσιμο εδώ
- UK applying to join Asia-Pacific free trade pact CPTPP, BBC NEWS, διαθέσιμο εδώ
