Του Κωνσταντίνου-Ειρηναίου Σταμούλη,
Σήμερα θα κάνουμε ένα διάλλειμα από την επικαιρότητα, προκειμένου να γνωρίσουμε την Geneneration Z ή ελληνιστί την «Γενιά Ζ», καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρά σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο και κατέχει τον δικό της ρόλο στο σύγχρονο πολιτικό πεδίο ανάλυσης και δράσης.
Ποια είναι η Generation Z;
Σύμφωνα με το ερευνητικό κέντρο Pew, στη Γενιά Ζ ανήκουν όλοι όσοι είναι γεννημένοι από το 1998 και μετά. Σήμερα θα ασχοληθούμε με το κομμάτι εκείνο που έχει πλέον ενηλικιωθεί και ανήκει στις ηλικίες 18-22 ετών.
Πρόκειται για τη γενιά της κρίσης, τη γενιά που ματαίωσε τα όνειρά της ή τα μετέθεσε για όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Είναι η γενιά που απογοητεύτηκε από το ελληνικό πολιτικό σύστημα, αλλά, παρόλα αυτά, δεν έχασε την πίστη της σε αυτό. Μέσα από τα δύσκολα αυτά χρόνια, όμως, απέκτησε κοινωνικό κριτήριο, έδωσε έμφαση στα κοινωνικά ζητήματα και αυτά μοιάζει να την απασχολούν και μάλιστα σοβαρά. Στην πλειοψηφία της, η Generation Z νοιάζεται για τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, αγωνιά για την κλιματική αλλαγή, μάχεται για το εκπαιδευτικό σύστημα, εμπνέεται από τον πολιτισμό και τις τέχνες, θλίβεται από τις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες, ακριβώς διότι βίωσε βαθιά μέσα της από πρώτο χέρι αυτά τα ζητήματα και κατανοεί ότι είναι στο χέρι της να τα αλλάξει.
Αν και ο ρεαλισμός χτύπησε νωρίς την πόρτα της γενιάς αυτής, εκείνη έμαθε να προσαρμόζεται. Δίνει βαρύτητα στην επικοινωνία αξιοποιώντας θαυμάσια την τεχνολογική πρόοδο. Είναι η γενιά των social media, με ό,τι θετικά ή αρνητικά αυτά επιφέρουν, άλλωστε η αξία ή η απαξίωση των social media έγκειται στην ορθή ή μη χρήση τους. Η ψηφιακή προσαρμογή της γενιάς αυτής δύναται να αλλάξει άρδην τα δεδομένα στον χώρο της εργασίας, της οικονομίας και της επικοινωνίας, σύμφωνα με Αμερικανούς αναλυτές. Κατανοούμε έτσι, ότι έχει όλα τα εφόδια, ώστε πράγματι να είναι είναι η γενιά που θα φέρει εκείνες τις ρηξικέλευθες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές αλλαγές, που οι γονείς και οι παππούδες μας ανέμεναν.
H Generation Z και η αντίληψή της για την πολιτική
Όπως ανέφερα και παραπάνω, η γενιά μας μεγάλωσε μέσα στα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Έζησε την εφηβεία της κάτω από δύσκολες συνθήκες και αναγκάστηκε να προσαρμόσει τα «θέλω» της, στα κοινωνικοοικονομικά «πρέπει». Παρά την απογοήτευσή της για το πολιτικό σύστημα, δεν έπαψε να πιστεύει σε αυτό. Αποστρέφεται, ωστόσο, την κλασική πολιτική πραγματικότητα. Τα προβλήματά της, οι ανησυχίες και οι σύγχρονες ιδέες της χρήζουν μιας νέας προοδευτικής αντιπροσώπευσης. Εκφράζει, μάλιστα, την επιδίωξη να διευρυνθεί η αντιπροσώπευση, ώστε να ακουστεί η φωνή της και να χωρέσει την εκπροσώπηση περισσότερων κοινωνικών ομάδων όλων των κοινωνικών στρωμάτων. Είναι η γενιά που βίωσε ποικίλους αποκλεισμούς και έτσι έμαθε να μην αποκλείει και η ίδια.
Μια ευρέως διαδεδομένη, μα, συνάμα, λανθασμένη άποψη λέει, ότι η γενιά μας απέχει από τα κοινά, δεν ενημερώνεται, είναι άβουλη και αναζητά ακόμη την ταυτότητά της. Η αναζήτηση ταυτότητας, όμως, δεν μπορεί να συγχέεται με την ενεργή κοινωνική δράση. Πιο συγκεκριμένα, είναι φυσιολογικό, στη συγκεκριμένη ηλικία, πολλοί να μην έχουν κατασταλάξει σε σταθερές απόψεις και πάγιους ισχυρισμούς. Η παρούσα κατάσταση, όμως, ενισχύει την κριτική τους σκέψη, ενδυναμώνει τη βούληση και εντείνει την τάση τους για ποιοτική μάθηση, πολύπλευρη ενημέρωση και ολοκληρωμένη αξιοποίηση πληθώρας ερεθισμάτων.
Το επιχείρημα περί παθητικότητας καταρρίπτεται από δύο παράγοντες: αρχικά, από το γεγονός ότι στις Εθνικές Εκλογές του 2019, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, 762.597 πολίτες, ηλικίας 17-22, προσήλθαν στις κάλπες. Ο αριθμός δεν είναι εντυπωσιακός και υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Ωστόσο, αν συνυπολογίσουμε ότι για την συντριπτική πλειοψηφία της ηλικιακής αυτής ομάδας η πρώτη τους ψήφος συνέπεσε χρονικά με το τέλος της μνημονιακής εποχής, κάτι που συνεπάγεται το γεγονός της βιωματικής γνώσης των μνημονιακών επιπτώσεων, τότε κατανοούμε ότι τα στοιχεία είναι θετικά. Δεύτερον, μέσα από τη χρήση των social media, η γενιά αυτή καταφέρνει να γεννά και να εξαπλώνει κοινωνικά κινήματα. Στο εξωτερικό αυτό έγινε φανερό με τη γιγάντωση κινημάτων, όπως το Black Lives Matter ή το Fridays For Future, που έφτασε και στην Ελλάδα, ενώ στη χώρα μας άξια αναφοράς είναι το #SupportArtWorkers και το πρόσφατο #MeToo, το οποίο μετά το εξωτερικό έλαβε σημαντικές διαστάσεις και εδώ. Φυσικά δεν θα ήθελα να γενικεύσω δημιουργώντας την ψευδαίσθηση πως όλοι οι νέοι μεταξύ 18-22 αποτελούν ενεργούς συμμέτοχους στα κοινωνικοπολιτικά τεκταινόμενα. Είναι προφανές ότι είναι πολλοί εκείνοι οι οποίοι μένουν άπραγοι, παθητικοί δέκτες των εξελίξεων. Πρόκειται όμως για άτομα που δεν είχαν το κατάλληλο ερέθισμα ή που δεν αξιοποίησαν το κατάλληλο ερέθισμα προκειμένου να κατανοήσουν σε βάθος την αξία της ενεργής παρουσίας και το νόημα της κοινωνικής δράσης. Οι προϋποθέσεις όμως υπάρχουν και ποτέ δεν είναι αργά και για κανένα!
Προσωπικά και όντας ηλικιακά εντός αυτής της γενιάς, αντιλαμβάνομαι την πολιτική ως το μέσο για την κοινωνική αλλαγή, την οποία οραματιζόμαστε. Η άσκηση πολιτικής προς όφελος όλων είναι πρώτον κάτι εφικτό και δεύτερον μια επιτακτική ανάγκη για την επίτευξη των στόχων μας για την οικονομία, την κοινωνία, την οικολογία, την ισότητα, τη δικαιοσύνη, την υγεία και την εκπαίδευση. Είναι στο χέρι μας να γίνουμε εκείνη η γενιά που θα ασκήσει υπεύθυνη πολιτική, γιατί βιώσαμε στο πετσί μας τις συνέπειες της ανευθυνότητας. Είναι στο χέρι μας να ασκήσουμε πολιτική για όλους, γιατί βιώσαμε τα στενά όρια του αποκλεισμού. Ο δρόμος λένε ότι είναι δύσκολος γιατί αναφέρονται στον δρόμο που εκείνοι έφτιαξαν για εμάς, τον δικό μας δρόμο όμως τώρα ξεκινάμε να τον φτιάχνουμε!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τι πιστεύουν τα πολιτικά κόμματα για την Gen Z, VICE, Διαθέσιμο εδώ
- Έρχεται η επανάσταση της Generation Z, Η καθημερινή, Διαθέσιμο εδώ
- ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΕΚΛΟΓΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ 7ΗΣ ΙΟΥΛΙΟΥ 2019, Υπουργείο Εσωτερικών, Διαθέσιμο εδώ
