Του Νίκου Μελιτσιώτη,
Λίγες μέρες πριν, στις 3 Φεβρουαρίου, συμπληρώθηκαν 209 χρόνια από την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους, το 1830. Βέβαια, η επέτειος αυτή επισκιάζεται από μια άλλη, εξίσου σπουδαία και σχετική, αυτή της έναρξης της Επανάστασης 9 χρόνια νωρίτερα, το 1821. Το Ελληνικό Κράτος, μετά από αγώνες 9 ετών, έτυχε αναγνώρισης από τις Μεγάλες Δυνάμεις, οι οποίες υπέγραψαν το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, το οποίο έμεινε στην ιστορία ως Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας. Παρατηρώντας τα όσα συνέβησαν, τόσο από την έναρξη του Αγώνα στις 22 Φεβρουαρίου 1821 ως το 1830 όσο και τα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι σήμερα, γίνεται κατανοητό πως, αν και με τους αγώνες τους οι Έλληνες αποτίναξαν το ζυγό και κέρδισαν την Ελευθερία και την Ανεξαρτησία τους, εντούτοις δεν μπόρεσαν να επιτύχουν πολλούς από τους στόχους τους, που είχαν στόχο την κοινωνική συνοχή και ευημερία. Παρά τις εξαιρετικά φιλελεύθερες απόψεις του Συντάγματος της Επιδαύρου και τα αιτήματα που εξέφραζαν για δικαιοσύνη, ισονομία, ισότητα και αδελφοσύνη, ιδέες τις οποίες ενστερνίστηκαν από τη Γαλλική Επανάσταση, οι κοινωνικοπολιτικές παθογένειες επιβίωσαν και επιβιώνουν στιγματίζοντας, με τον τρόπο που εξωτερικεύονται, την πορεία του κράτους.
Η Επανάσταση κινδύνευσε, περισσότερο από την αντεπίθεση των Τούρκων, ακόμη και την απόβαση του Ιμπραήμ, κινδύνευσε από τους Εμφύλιους Σπαραγμούς οι οποίοι, κατά τη διετία 1823 – 1825, στέρησαν από την ασθμαίνουσα Επανάσταση πόρους και έμψυχο δυναμικό μέσα από τις πολύνεκρες συγκρούσεις, μα πάνω απ’ όλα στέρησαν την ηρεμία, την ενότητα και την ομόνοια, συστατικά απαραίτητα για την αντιμετώπιση του εξωτερικού εχθρού και για την εύρεση μια λογικής λύσης σε κάθε αντιπαράθεση. Το ίδιο αυτό σαράκι συνέχισε να κατατρώει τον Ελληνισμό. Εθνικός Διχασμός, Εμφύλιος 1944 – 1949, κάθε μορφής πολιτική πόλωση, χωρίζουν το λαό σε στρατόπεδα, τα οποία άγονται και φέρονται με όπλα τις σκοπιμότητες. Οι συνέπειες τραγικές, με το κράτος να ισοπεδώνεται σε πολλά επίπεδα. Η λήξη τους δεν έφερνε τίποτε άλλο από καχυποψία, μίσος, ακόμη και τρομοκρατία.
Η κατοχή της γης από τους κοτζαμπάσηδες, τους μπέηδες και τους μεγαλοκτηματίες, ήταν μία από τις κυριότερες αιτίες φτώχειας των αγροτικών πληθυσμών και των πληθυσμών της υπαίθρου. Κατά τη διάρκεια των αγώνων, οι κοτζαμπάσηδες και οι προύχοντες αποπειράθηκαν να διατηρήσουν τα προνόμια που είχαν επί Τουρκοκρατίας, καταλαμβάνοντας τις θέσεις της πολιτικής ηγεσίας και θέλοντας να παραγκωνίσουν τους αγωνιστές. Τα χρόνια μετά την ίδρυση του κράτους, η κατάσταση δεν άλλαξε πολύ. Με την προσάρτηση της πεδινής Θεσσαλίας και της εύφορης Μακεδονίας η κατάσταση επιδεινώθηκε, με τα τσιφλίκια και τις άθλιες εργασιακές συνθήκες αυτών, να θυμίζουν έντονα την καταδυνάστευση των ραγιάδων από τους Τούρκους. Η λύση του αγροτικού ζητήματος και οι βελτιώσεις στον τομέα της γεωργίας θεράπευσαν ένα τμήμα της πληγής, όμως, οι αδικίες απέναντι στους αδύνατους και η εκμετάλλευσή τους, είτε στον αγροτικό είτε σε συναφείς τομείς εξακολουθούν να ταλανίζουν την οικονομία και την κοινωνική συνοχή.
Τα σύνορα, πίσω από τα οποία δημιουργήθηκε και ανδρώθηκε το Ελληνικό Κράτος, ορίζονταν στη γραμμή Αχελώου – Σπερχειού. Από τότε μέχρι σήμερα διεξήχθησαν πολλοί πόλεμοι, οι οποίοι είχαν ως στόχο την απελευθέρωση των «αλύτρωτων αδελφών». Οι περισσότεροι εντάσσονταν στην ιδεολογική ομπρέλα του Μεγαλοϊδεατισμού, ο οποίος έκανε την εμφάνισή του στα τέλη του 19ου αιώνα και αφαίμαξε, τόσο από άποψη πόρων και πρώτων υλών όσο και από άποψη παραγωγικού πληθυσμού, το σύνολο του πληθυσμού, κυρίως της μεσαίας και κατώτερης τάξης. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, πως το 1921, έτος κατά το οποίο συμπληρώνονταν 100 έτη από την έναρξη της Επανάστασης, οι εορτασμοί αναβλήθηκαν λόγω της Μικρασιατικής Εκστρατείας και της απουσίας του στρατού από τα πατρογονικά εδάφη. Μια ακόμη απόπειρα πραγμάτωσης της Μεγάλης Ιδέας, η οποία κατέληξε σε μια τραγωδία, τόσο λόγω της φρενίτιδας βίας και καταστροφής όσο και λόγω του τεράστιου κύματος προσφύγων, οι οποίοι αναζήτησαν στη χώρα μας ένα καλύτερο αύριο. Αν και με σκληρή δουλειά και πραγματική αφοσίωση στους στόχους τους κατάφεραν να το βρουν και να μεταλαμπαδεύσουν τον πολιτισμό τους, εμπόδιο στην υλοποίησή των στόχων τους στάθηκε ο κοινωνικός ρατσισμός και η περιθωριοποίηση, απόρροια των κοινωνικών στερεοτύπων και της αέναης αντιπαλότητας που κυριαρχεί, μεταξύ αυτοχθόνων και ετεροχθόνων. Ίδιες αντιλήψεις είχαν οι κάτοικοι της «Παλαιάς Ελλάδας», του πρώτου ελληνικού κράτους, απέναντι στους κατοίκους των εδαφών που προσαρτούνταν, στη «Νέα Ελλάδα». Ακόμη και σήμερα, φαινόμενα κοινωνικού ρατσισμού υπάρχουν σε αφθονία, φέρνοντας στο νου τους στίχους: «Ελλάς του ‘22 πως τολμάς να λες πως άλλοι είναι ξένοι».
Οι αγωνιστές του 1821, παλεύοντας έναντι σε κάθε λογική και με όλα τα δεδομένα κατά τους, έθεσαν στόχους υψηλούς, οι οποίοι δυστυχώς, δε μπόρεσαν να εκπληρωθούν ως τις μέρες μας. Εντούτοις, οι θυσίες τους και οι ποταμοί αίματος που έχυσαν, άνοιξαν το δρόμο για τη δημιουργία του Νεοελληνικού Κράτους. Το Offline Post, με σεβασμό στην ιστορική γνώση και μνήμη, επιχειρεί να προσεγγίσει το σπουδαίο γεγονός της ενάρξεως του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα και όσων γεγονότων προηγούνται και έπονται αυτού τόσο μέσα από τα βλέμματα αξιόλογων συντακτών όσο και μέσα από την έμπειρη ματιά καταξιωμένων ακαδημαϊκών, οι οποίοι με τις απόψεις τους θα φωτίσουν γνωστές και άγνωστες πτυχές μιας σπουδαίας περιόδου της Νεοελληνικής Ιστορίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Κ.Μ. Μπαρτόλντι (2011) Επίτομη Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης (Απόδ. Ε. Γαρίδη) Αθήνα: Εκδ. Τεγόπουλος Ειδική Έκδοση για την Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία
- Συλλογικό Έργο (s. d.) Γιατί νίκησε η Ελληνική Επανάσταση Αθήνα: Εκδ. Καραπαναγιώτης Α. Ε. Διανέμεται με τον Τύπο της Κυριακής
- Γ. Στείρης ‘Το ανολοκλήρωτο 1821: Σκέψεις για τα 200 έτη μετά την Προκήρυξη της Μεσσηνιακής Γερουσίας’ Σε Ι. Μ. Μεσσηνίας (30/01/2021) Η Προκήρυξη Της Μεσσηνιακής Γερουσίας Προς Τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς: Αποτιμώντας Την Σημασία Της Σήμερα. Διαδικτυακή Επιστημονική Ημερίδα. Διαθέσιμη εδώ
