Της Σοφίας Ζαφειροπούλου,
Η εκπαίδευση και η φτώχεια είναι αλληλεξαρτώμενες. Η εκπαίδευση είναι το ισχυρότερο εργαλείο για την καταπολέμηση της φτώχειας, των κοινωνικών ανισοτήτων και του κοινωνικού αποκλεισμού. Όπως είχε δηλώσει ο Νέλσον Μαντέλα: «H εκπαίδευση είναι το πιο ισχυρό μέσο που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να αλλάξεις τον κόσμο». Αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα ανάπτυξης ανθρώπινου κεφαλαίου και ευημερίας των πολιτών σε μία κοινωνία και η έλλειψη της γεννά φτώχεια. Τα άτοµα που πλήττονται έντονα από τη φτώχεια, συνήθως, διαθέτουν χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο. Η βελτίωση της ποιότητας της σχολικής εκπαίδευσης και η πρόσβαση των μαθητών σε αυτή δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη γνωστικής ικανότητας.
Η παιδική φτώχεια, αλλά και η φτώχεια των ηλικιωμένων βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα. Ειδικά, σχετικά µε την παιδική φτώχεια, η κατάσταση είναι ανησυχητική δεδομένου ότι βρίσκεται σε φάση διεύρυνσης. Τα παιδιά είναι ίσως η πιο ευάλωτη κοινωνική ομάδα, καθώς όσα γεννήθηκαν φτωχά, περνούν χρόνια σε αυτή την κατάσταση και οι πιθανότητες να παγιδευτούν σε αυτήν και να μην μπορούν να ξεφύγουν είναι μεγάλες, σε σχέση με τα παιδιά που γεννήθηκαν σε οικονομικά ευκατάστατες οικογένειες.
Η παιδική φτώχεια στις δυτικές χώρες κυμαίνεται κατά μέσο όρο από 10% έως και 33%. Στην Ελλάδα βρίσκεται περίπου στο 27%, και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά στην ΕΕ.
Παρατηρείται ότι τα άτομα που διαθέτουν χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο πλήττονται περισσότερο από τη φτώχεια, σε σχέση µε άτομα υψηλού εκπαιδευτικού επιπέδου. Ο ρόλος της εκπαίδευσης είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τη μείωση της φτώχειας. Βάση στοιχείων που έχει δημοσιοποιήσει η ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει ότι το 63,3% του συνόλου των οικονομικά ασθενών έχει ολοκληρώσει μόνο την υποχρεωτική εκπαίδευση, ενώ για τους µη φτωχούς, το ποσοστό είναι εμφανώς χαμηλότερο και εκτιμάται στο 38,9%, σε συνάρτηση με το προηγούμενο, η έρευνα αποκαλύπτει ότι το 47,3% των ατόμων που είναι αναλφάβητοι και στερούνται της βασικής εκπαίδευσης, απειλείται άμεσα από τη φτώχεια, το αντίστοιχο ποσοστό μεταξύ των ατόμων που έχουν τελειώσει ανώτατη βαθμίδα μειώνεται δραστικά στο 5,6%.
Από τα παραπάνω γίνεται σαφείς ότι ο ρόλος της εκπαίδευσης είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τη μείωση της φτώχειας, καθώς η έλλειψη της είναι συνυφασμένη με τη φτώχεια και με το γεγονός ότι τα παιδία κινδυνεύουν περισσότερο από τη φτώχεια από ότι οι μεγάλοι και είναι πιθανόν να εξελιχθούν σε φτωχούς και κοινωνικά αποκλεισμένους ενήλικες. Σε αυτό σημείο, αξίζει να διευκρινιστεί ότι ένας ενήλικας μπορεί να κατέληξε φτωχός όχι μόνο επειδή γεννήθηκε, αλλά και λόγω των πράξεων του, των επιλογών του ή και των δυνατοτήτων του.
Η εκπαίδευση μπορεί να διαδραματίσει προστατευτικό ρόλο έναντι της φτώχειας, να την τερματίσει οδηγώντας σε ελάφρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, μείωση της επισιτιστικής ανασφάλειας, προώθηση της ειρήνης αντί των συγκρούσεων, μείωση της εκτεταμένης μετάδοσης των ασθενειών και ενίσχυση των τοπικών οικονομιών.
