Του Νικόλαου Τσελέντη,
Ο Πρόεδρος της Βραζιλίας, Jair Bolsonaro, ανέλαβε τα καθήκοντά του την 1η Ιανουαρίου του 2019. Μέσα σε ένα διάστημα μεγαλύτερο των δύο ετών έχει κατορθώσει να συγκεντρώσει τα βλέμματα της διεθνούς κοινότητας πάνω του. Ο ακροδεξιός αυτός πολιτικός έχει υποστηρίξει απροκάλυπτα την στρατιωτική δικτατορία που διήρκησε κάτι περισσότερο από μία εικοσαετία στη χώρα του, από το 1964 μέχρι το 1985, έχει ταχθεί υπέρ της επαναφοράς της θανατικής ποινής ως μέσο σωφρονισμού και τέλος έχει εκφράσει το μισογυνισμό του με την πρώτη ευκαιρία που του έχει δοθεί, τόσο στα θέματα των αμβλώσεων όσο και στα ζητήματα ίσης μεταχείρισης των δύο φύλων. Στη μακρά προαναφερθείσα λίστα, όμως, έρχεται πλέον να προστεθεί και η αδιαφορία του για την προστασία του περιβάλλοντος, γεγονός που σταδιακά συμβάλλει στην επιδείνωση του κλίματος.
Η Βραζιλία αποτελεί ένα ζωτικής σημασίας κράτος από άποψη γεωπολιτικής, καθώς φιλοξενεί τον «πνεύμονα» του πλανήτη, που δεν είναι άλλος από το τροπικό δάσος του Αμαζονίου. Στο εν λόγω δάσος εντοπίζονται τουλάχιστον 43.800 είδη φυτών και περίπου 2,5 εκατομμύρια είδη εντόμων, και σε συνδυασμό με την παρουσία του δεύτερου μεγαλύτερου ποταμού του κόσμου, ο οποίος φέρει την ίδια ονομασία με αυτό, δικαιωματικά χαρακτηρίζεται ο Αμαζόνιος ως το στολίδι της ηπείρου. Ωστόσο, για τον ηγέτη της Βραζιλίας τα ανωτέρω δεδομένα δεν χρήζουν σεβασμού και για το λόγο αυτό έχει προβεί σε μία πολιτική εξόντωσης του οικοσυστήματος.
Χαρακτηριστικά, από το 2019 μέχρι και σήμερα έχουν καταστραφεί τεράστια τμήματα του τροπικού δάσους, με το ποσοστό αποψίλωσης να έχει σημειώσει αύξηση της τάξεως του 50%. Ορώμενη αυτές τις ενέργειες, η κυβέρνηση όχι μόνον δεν επέβαλε αυστηρότερα πρόστιμα για την τέλεση περιβαλλοντικών εγκλημάτων, αλλά παρατηρήθηκε μείωση των χρηματικών επιβαρύνσεων κατά 42% στην περιοχή της λεκάνης του Αμαζονίου. Επιπλέον, οι εισβολές στις αυτόχθονες περιοχές διπλασιάστηκαν και κατ’ επέκταση σημειώθηκαν αρκετές δολοφονίες των γηγενών, 18 σε αριθμό, κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων για την προστασία των πατρογονικών τους εδαφών. Όλα αυτά τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι δεν πρόκειται απλώς για απερισκεψία των πολιτών στα περιβαλλοντικά θέματα, δεδομένου ότι η καταστροφή του Αμαζονίου παρακινείται από την κυβέρνηση με τα μέτρα που θεσπίζει η ίδια.
Η κυβέρνηση του Bolsonaro έχει δηλώσει πολλάκις πως, από τη στιγμή που η περιοχή του Αμαζονίου κείται εντός των συνόρων της χώρας, αρμόδια για την προστασία της και την αξιοποίησή της είναι αποκλειστικά και μόνο εκείνη. Βέβαια, ο Βραζιλιάνος Πρόεδρος αγνοεί τις οικολογικές επιπτώσεις και εστιάζει στην οικονομική εξασφάλιση μίας μεγάλης μερίδας των πολιτών, παρακινώντας την έναρξη κατασκευής έργων υποδομής, δραστηριοτήτων υλοτομίας και εξορύξεων. Η στάση του αυτή παρακώλυσε και την εξέλιξη του Συνεδρίου των Ηνωμένων Εθνών για τη βιοποικιλότητα, το οποίο έλαβε χώρα στα τέλη Νοεμβρίου, καθώς προφασιζόταν διαδικτυακή αστάθεια στις αναπτυσσόμενες χώρες, προκειμένου να καθυστερήσει ο ορισμός του προϋπολογισμού για κάθε κράτος. Αξίζει να επισημανθεί ότι η Βραζιλία επωμίζεται ένα μεγάλο χρηματικό κόστος στα περιβαλλοντικά ζητήματα, λόγω του Αμαζονίου.
Ήδη από τα μέσα του 2019, αυτόχθονες πληθυσμοί, Βραζιλιάνοι ακτιβιστές, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, όπως επίσης μία ομάδα δικηγόρων από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία και τη Βραζιλία εργάστηκαν συλλογικά για τη σύνταξη μίας έκθεσης 68 σελίδων, στην οποία περιγράφονται αναλυτικά οι ειδεχθείς πράξεις του Bolsonaro. Στόχος τους ήταν η αποστολή της έκθεσης στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (International Criminal Court-ICC), όπου εξετάζονται υποθέσεις γενοκτονίας και εγκλημάτων πολέμου. Το ICC, ένα χρόνο μετά, απεφάνθη ότι θα αναλυθεί η συγκεκριμένη υπόθεση σε βάθος, ούτως ώστε να προσδιορίσει το εάν θα κινηθεί εναντίον του Προέδρου της Βραζιλίας.
Προ ολίγων ημερών, ο William Bourdon, δικηγόρος με έδρα το Παρίσι, υπέβαλε αίτηση για προκαταρκτική εξέταση στο Δικαστήριο της Χάγης. Οι κατηγορίες εναντίον του Bolsonaro αφορούν στις περιβαλλοντικές του πολιτικές και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ιθαγενών πληθυσμών, των οποίων απειλείται η ζωή τους. Μάλιστα, ο Bourdon πιστεύει ότι αυτή η υπόθεση μπορεί να οδηγήσει σε δίκη τον Bolsonaro για οικοκτονία, έναν σχετικά πρόσφατο όρο που αναφέρεται ως «πρόκληση σοβαρής και διαρκούς βλάβης στο περιβάλλον και τους ανθρώπους». Ο Γάλλος δικηγόρος κατέθεσε την υπόθεση εκ μέρους των αυτόχθονων αρχηγών, Almir Surui και Raoni Metuktire.
Ο 91χρονος Raoni Metuktire είναι αρχηγός του λαού Kayapo και εν μέσω πανδημίας βρίσκεται απομονωμένος στο χωριό του Xingu. Φημίζεται για τον αγώνα του για τη διατήρηση του τροπικού δάσους του Αμαζονίου και της ιθαγενούς κουλτούρας του. Σε συνέντευξη που παραχώρησε σε γνωστό ειδησεογραφικό site, κατονόμασε τον Bolsonaro ως τον χειρότερο Πρόεδρο στην ιστορία της χώρας του, διότι ωθεί τους πολίτες στη διάπραξη εγκλημάτων, θυσιάζοντας το περιβάλλον στο βωμό της κερδοσκοπίας. Η απόφασή του να κινηθεί νομικά εναντίον του ισχυρότατου αυτού άνδρα, έγκειται στο γεγονός ότι η μεμονωμένη δράση των κατοίκων, που διαβιούν στις εγγύς περιοχές του Αμαζονίου, δεν καθίσταται ικανή να αποτρέψει τις βλέψεις του. Ως απάντηση, ο Bolsonaro συνέκρινε τους αυτόχθονες με ζώα σε ζωολογικούς κήπους, ενώ δε δίστασε να τους χαρακτηρίσει ως προϊστορικά πλάσματα.
Οι κυβερνητικές προσπάθειες εκμετάλλευσης του Αμαζονίου έχουν οδηγήσει σε ανησυχητικά αποτελέσματα, σύμφωνα με μία μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications. Αναλυτικότερα, ήδη το 40% του υπάρχοντος τροπικού δάσους έχει αρχίσει να μεταβάλλεται σε σαβάνα. Παρόλο που μία τέτοια μετατροπή αποτελεί ιδιαίτερα χρονοβόρα διαδικασία, εντούτοις ο τερματισμός της είναι σχεδόν ανέφικτος. Αυτό σημαίνει πως η απουσία των δένδρων συνεπάγεται μείωσης των βροχοπτώσεων, οι οποίες με τη σειρά τους δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για περισσότερες πυρκαγιές. Μάλιστα, το φαινόμενο των πυρκαγιών έχει αυξηθεί κατά 60% μέσα σε ένα ημερολογιακό έτος. Έτσι, η κλιματική αλλαγή φαίνεται να είναι προ των πυλών.
Καταληκτικά, ο Πρόεδρος Bolsonaro πρέπει να οδηγηθεί στο εδώλιο και να κατηγορηθεί για τις αποτρόπαιες ενέργειες ενάντια στον πληθυσμό της χώρας του και στο περιβάλλον. Η παραδειγματική του τιμωρία θα κρούσει τον κώδωνα σε όλους όσους επιθυμούν να πατήσουν επί πτωμάτων για την ικανοποίηση των ιδίων συμφερόντων τους. Η δικαιοσύνη οφείλει να μείνει αδέκαστη, συνεισφέροντας έμπρακτα στην προστασία του πλανήτη μας. Εξάλλου, μία τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή δεν περιορίζεται σε σύνορα και ηπείρους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Amazonian chief Raoni Metuktire: ‘Bolsonaro has been the worst for us’, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
-
Jair Bolsonaro could face charges in The Hague over Amazon rainforest, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
-
Jair Bolsonaro Could Face Charges In ICC Over Environmental Policies On Amazon Rainforest, Republic World, διαθέσιμο εδώ
-
Jair Bolsonaro Could Face Charges In The Hague Over Amazon Rainforest, Climate Change Resources, διαθέσιμο εδώ
-
Brazil President Jair Bolsonaro could face Hague court over Amazon rainforest destruction, New York Post, διαθέσιμο εδώ
