Του Ιωάννη Φίλιππα,
Πολλοί από εμάς γνωρίζουμε, ήδη, αρκετά για την ελληνική κρίση, τι την προκάλεσε, πώς αντιμετωπίστηκε και ποιες ήταν οι συνέπειες. Ωστόσο, λίγοι γνωρίζουν το αποκαλούμενο «θαύμα» της Ιρλανδίας. Όμως, ας πάρουμε κάποια πράγματα από την αρχή.
Η Ιρλανδία είναι μία χώρα με περίπου 6.5 εκατομμύρια κατοίκους και βρίσκεται βορειοδυτικά της Ευρώπης. Είναι άμεσα προσανατολισμένη εμπορικά και παραγωγικά προς τον αγγλοσαξονικό κόσμο. Όπως η Ελλάδα, έτσι και η Ιρλανδία ήταν από τις πρώτες χώρες που επηρεάστηκαν από την αμερικανική κρίση και την κατάρρευση της Lehman Brothers.
Οι κύριοι λόγοι που επηρεάστηκε η ιρλανδική οικονομία είναι 4:
- Η κρίση στη στεγαστική αγορά.
- Η κρίση στην αγορά εργασίας.
- Η κρίση στα δημόσια οικονομικά.
- Η κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Αρχικά, η πρόσβαση της ιρλανδικής οικονομίας σε εύκολο δανεισμό, μετά την είσοδο στο ευρώ, τροφοδότησε τη φούσκα στον κτηματομεσιτικό τομέα. Παράλληλα, το μεγαλύτερο ποσοστό εργαζομένων (περίπου το 70%) απασχολούνταν στον τομέα των υπηρεσιών. Η Ιρλανδία με τους πολύ χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές αποτέλεσε χώρα επιλογής των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών υψηλής τεχνολογίας (Google). Επίσης, η ιρλανδική κυβέρνηση αποφάσισε να καλύψει τις υποχρεώσεις όχι μόνο των ιρλανδικών τραπεζών αλλά και των νοικοκυριών. Έτσι, το χρέος της εκτινάχθηκε από το 25% στο 96%.
Η μόνη επιλογή, πλέον, ήταν το κράτος να ακολουθήσει το πρόγραμμα λιτότητας που επέβαλλε το ΔΝΤ και οι ευρωπαίοι εταίροι.
Η επιτυχία του προγράμματος οφείλεται στο συνδυασμό 2 παραγόντων:
- Νέα κυβέρνηση με φρέσκια λαϊκή εντολή.
- Η πλειοψηφία του κόσμου αναγνώρισε την κατάσταση που είχε περιέλθει η χώρα και αποδέχτηκε την εφαρμογή του προγράμματος.
Επιπροσθέτως, αυτή η αντιμετώπιση από τον κόσμο λειτούργησε ευεργετικά για τους ξένους επενδυτές οι οποίοι αντιλήφθηκαν ότι οι επενδύσεις τους δεν κινδυνεύουν. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ο φόρος στις επιχειρήσεις παρέμεινε στο 12.5%. Ακόμα και κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, η Ιρλανδία προσέλκυσε περισσότερες θέσεις εργασίας ανά κάτοικο μέσω των άμεσων ξένων επενδύσεων πέρα από οποιαδήποτε άλλη χώρα.
Φυσικά, δεν είναι όλα ρόδινα. Η ανεργία εκτινάχθηκε, αυξήθηκε θεαματικά η μετανάστευση, περικόπηκε η χρηματοδότηση για τον πολιτισμό και τις τέχνες και μειώθηκε το κατά κεφαλήν εισόδημα κατά 16%.
Εδώ, αξίζει να αναφερθεί ότι κάθε πολιτισμός είναι ιδιαίτερος και δεν μπορούν να γίνουν άμεσες συγκρίσεις. Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να γίνει μνεία για την αντίστοιχη αντιμετώπιση του ελληνικού λαού στην διεκπεραίωση του προγράμματος που εφάρμοσε το ΔΝΤ.
- Η προσπάθεια αντιμετώπισης της κρίσης υποβιβαζόταν από την εκάστοτε πολιτική παράταξη η οποία κυβερνούσε. Υπήρχε ένα ντόμινο ευθυνών που έβρισκε ζημιωμένους την ελληνική οικονομία και τον ελληνικό λαό.
- Η απουσία διαφάνειας και διαφθοράς στον δημόσιο τομέα επέκτεινε την δυσκολία της ομαλής εφαρμογής του προγράμματος. Αναρωτιέμαι αν ακόμα και σήμερα έχει βελτιωθεί η κατάσταση.
- Τέλος, η συνεργασία με τους δανειστές και τους εταίρους ποτέ δεν υπήρξε ομαλή, με άμεσο αντίκτυπο στην διεθνή εικόνα της χώρας μας, απέναντι στους ξένους ιδιώτες και θεσμικούς επενδυτές.
Η επιτυχία κάποιων άλλων χωρών με συγκεκριμένα μέτρα δεν αποτελεί εγγύηση για την πιστή αποτελεσματικότητά τους και σε άλλες χώρες. Μας διδάσκει, όμως, ότι πρέπει να δεχόμαστε τη λαϊκή εντολή και να ενεργούμε ως σύνολο για το καλύτερο της χώρας μας. Εξάλλου, η ψήφος είναι η υπέρτατη νίκη όλων των δημοκρατικών χωρών.
Αναφορές
- Καθημερινή, Οικονομία, Διεθνή.
- Huffington Post, Οικονομία.
- Power Politics.
- Human Act, Διεθνείς κρίσεις.
