Της Αλεξάνδρας Ιωάννου,
Λίγο πριν την αλλαγή του έτους, η Ευρώπη κατάφερε να ολοκληρώσει εν μέρει τις διαπραγματεύσεις που είχε ξεκινήσει από το 2013 με την Κίνα, αναφορικά με τις μεταξύ τους επενδυτικές δραστηριότητες. Στην τηλεδιάσκεψη στις 30 Δεκεμβρίου 2020 με τον Πρόεδρο της Κίνας, Xi Jinping, συζητήθηκε η πρόοδος των σχετικών διαπραγματεύσεων και υπήρξε συμφωνία στα βασικά σημεία των διαπραγματεύσεων. Την ευρωπαϊκή πλευρά εκπροσωπούσαν ο Charles Michel (Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου), η Ursula von der Leyen (Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής), η Γερμανίδα Καγκελάριος Angela Merkel εκ μέρους της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο Γάλλος Πρόεδρος Emmanuel Macron. Ποιο είναι, λοιπόν, το επίκεντρο των σινο-ευρωπαϊκών διαπραγματεύσεων, ποια η σημασία αυτής της επενδυτικής συμφωνίας για την Ευρώπη και ποια η αντίδραση των ΗΠΑ;
Στα τέλη του Δεκεμβρίου του 2020 έγινε το πρώτο βήμα της διαδικασίας για την συμφωνία πάνω σε ένα τελικό κείμενο που θα ορίζει τις επενδυτικές σχέσεις των κρατών-μελών της ΕΕ με την Κίνα. Με την συγκεκριμένη επενδυτική συμφωνία (Comprehensive Agreement on Investments), η Κίνα δεσμεύεται να ανοίξει ευρύτερα τις αγορές της, συμπεριλαμβανομένων και νέων σημαντικών κλάδων, στους Ευρωπαίους επενδυτές. Οι σημαντικές δεσμεύσεις της Κίνας στον κλάδο της μεταποίησης θα ωφελήσουν ιδιαίτερα τις ευρωπαϊκές επενδύσεις, καθώς αυτός είναι ο πιο σημαντικός τομέας επενδύσεων της Ευρώπης στην Κίνα. Στον κλάδο της μεταποίησης εμπεριέχεται η παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων, χημικών προϊόντων, εξοπλισμού τηλεπικοινωνιών και υγείας. Επιπροσθέτως, η Κίνα προβαίνει στο άνοιγμα διάφορων τομέων υπηρεσιών, όπως είναι οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, οι περιβαλλοντικές υπηρεσίες, η ιδιωτική υγειονομική περίθαλψη, οι διεθνείς θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές.
Παράλληλα, αποκτά αρκετά επενδυτικά κίνητρα για να δραστηριοποιηθεί στην Ευρώπη. Η Κίνα δεσμεύεται να εξασφαλίσει τη δίκαιη μεταχείριση των ευρωπαϊκών εταιριών προσφέροντας ίσους όρους ανταγωνισμού σχετικά με τους κανονισμούς για τις κρατικές επιχειρήσεις, τη διαφάνεια των επιδοτήσεων, την απαγόρευση για υποχρεωτική μεταφορά τεχνολογιών. Έτσι, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα μπορούν να διεξάγουν με ευνοϊκότερες συνθήκες τις επενδυτικές τους δραστηριότητες, κυρίως στον βιομηχανικό κλάδο, στην Κίνα που αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως.
Η ΕΕ πρωτοπορεί με το συγκεκριμένο επενδυτικό κείμενο. Η Κίνα φαίνεται, για πρώτη φορά, να συμφωνεί με τις φιλόδοξες διατάξεις όσον αφορά την βιώσιμη ανάπτυξη και την επικύρωση των θεμελιωδών συμβάσεων της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) για την καταναγκαστική εργασία, αν και έχει κατηγορηθεί για πρακτικές καταναγκαστικής εργασίας, τις οποίες έχει καταδικάσει με ψηφίσματα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ωστόσο, η επερχόμενη συμφωνία δεν βρίσκει τη σύμφωνη γνώμη των ΗΠΑ. Η αυτόνομη χάραξη ευρωπαϊκής εταιρικής στρατηγικής με τον πλέον μεγαλύτερο οικονομικό αντίπαλο των ΗΠΑ φαίνεται να προβληματίζει την αμερικανική υπερδύναμη. Τα αυξημένα κίνητρα της Κίνας για την μεταφορά επενδυτικών δραστηριοτήτων στα ευρωπαϊκά κράτη και κυρίως στην Γερμανία και την Γαλλία προκαλεί στις ΗΠΑ μεγάλη ανησυχία ως προς τον βαθμό της οικονομικής αλληλεξάρτησης μεταξύ της Κίνας και της ΕΕ. Η πολιτική του Biden δε φαίνεται να φέρνει σημαντικές αλλαγές στην προσέγγιση της Κίνας από αυτήν κατά τη διάρκεια της εποχής Trump.
Όμως, η Ευρώπη πρέπει να ενεργεί αυτόνομα και να μην είναι το θύμα οποιασδήποτε αμερικανικής στρατηγικής. Οι διαπραγματεύσεις με την Κίνα αναδεικνύουν πως όταν τα συμφέροντα της ΕΕ αποκλίνουν από αυτά των ΗΠΑ, η Ευρώπη προτιμά να δρα προς το δικό της συμφέρον. Η τελική υπογραφή της συμφωνίας θα σηματοδοτήσει μια νέα επενδυτική εποχή μεταξύ της Κίνας και της ΕΕ, καταδεικνύοντας πως μπορεί να υπάρξει συνεργασία μεταξύ δύο διαφορετικών πολιτικών καθεστώτων. Άλλωστε, η Κίνα ήδη αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό ευρωπαϊκό εταίρο, με το εμπόριο μεταξύ των δύο να υπερβαίνει τα €1 δις την ημέρα.
Η τελική υπογραφή της διμερούς συμφωνίας (CΑI) πρόκειται να αντικαταστήσει τις υπάρχουσες 26 ξεχωριστές διμερείς συμφωνίες της Κίνας με τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Η χώρα δεσμεύεται να μην προβεί σε ενέργειες που θα απαγορεύουν την πρόσβαση των Ευρωπαίων στις κινεζικές αγορές ή θα εισάγουν διακρίσεις, πλήττοντας την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα. Με αυτόν τον τρόπο, οι δεσμεύσεις της Κίνας θα παρέχουν στις ευρωπαϊκές εταιρίες μεγαλύτερη βεβαιότητα και περισσότερες δυνατότητες για να προβλέπουν την εξέλιξη των επενδυτικών τους σχεδίων. Την τωρινή περίοδο, και οι δύο πλευρές εργάζονται για την οριστικοποίηση του κειμένου της επενδυτικής συμφωνίας, το οποίο θα πρέπει να αναθεωρηθεί και να μεταφραστεί προτού υποβληθεί για έγκριση στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- China and EU poised to sign long-delayed investment deal, Capital News, διαθέσιμο εδώ
- The significance for Europe of the agreement with China, Branco C, Jornal Economico, διαθέσιμο εδώ
- Europe just made Joe Biden’s China policy a lot more difficult, Olsen H, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ
- EU and China reach agreement in principle on investment, European Commission, διαθέσιμο εδώ
