Της Μαρίας Ζωγοπούλου,
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Η μόδα είναι ένα δημοφιλές στυλ ή μία δημοφιλής πρακτική, που αποτελείται από τα επικρατέστερα στυλ συμπεριφοράς. Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της μόδας παίζουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Αυτός είναι ένας ορισμός που αναγράφεται στο διαδίκτυο. Αν, λοιπόν, θεωρείται μόδα η έκφραση συναισθημάτων, επειδή περιγράφονται έντονα δημοσίως τις τελευταίες μέρες, τότε ναι, συνειδητά ας μετονομάσουμε την καταγγελία «μόδα».
Λαμβάνοντας αφορμή από το συμβάν που περιέγραψε η ηθοποιός Ζέτα Δούκα στο πανελλήνιο, έχοντας πάρει δύναμη από τη γενναία πράξη της Σοφίας Μπεκατώρου, η οποία μίλησε ανοιχτά για την απάνθρωπη συμπεριφορά που βίωσε, έρχονται στο φως πολλές ανισότητες. Ανισότητες, που προϋπήρχαν, αλλά επιλέγαμε να κλείσουμε τα μάτια, τα στόματα, ακόμα και τις σκέψεις μας απέναντι σε σκοτεινά μονοπάτια και δεν έμενε τίποτα άλλο, παρά να είμαστε παθητικοί δέκτες. Η ανισότητα των δύο φύλων προβάλλεται πλέον καθημερινά στις οθόνες μας με σκληρά λεγόμενα σωματικής και λεκτικής βίας που έχει υποστεί το γυναικείο φύλο. Μπορεί να ακούγεται αρκετά «κλισέ», αλλά απ’ ότι φαίνεται έχει παραμείνει ένα άλυτο ζήτημα στο πέρασμα των χρόνων, παρά τις προσπάθειες που έχουν λάβει χώρα στο παρελθόν.
Γιατί τώρα;
Ερωτήσεις του τύπου «γιατί το θυμήθηκε τώρα», «γιατί δεν μίλησε νωρίτερα» είναι η απόδειξη ότι σαν λαός αρκούμαστε σε υποδουλωμένα μυαλά, γιατί μας φοβίζει κάθε είδους αλλαγή. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι η διεκδίκηση δικαιωμάτων είναι κάτι δύσκολο αφού απαιτεί θάρρος, θέληση, τόλμη και δύναμη. Αναφέρομαι στη δύναμη της ψυχής, και όχι τη σωματική, στην πνευματική δύναμη του νου, να αναγνωρίζει το άτομο τι αξίζει και έπειτα να μάχεται γι’ αυτό. Στην προκειμένη περίπτωση, το γυναικείο φύλο άργησε πολύ να κατανοήσει την αξία του με αποτέλεσμα να παραχωρήσει προσωπικό χώρο στις αυταρχικές αντιλήψεις του ανδρικού πληθυσμού. Με λίγα λόγια, επέτρεψε να αποκτήσουν δύναμη οι άνδρες, οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν την εξουσία τους εις βάρος των γυναικών.
Συγκεκριμένα, εστίασαν στη σωματική διάπλαση που υπερείχαν, όσον αφορά τα βιολογικά χαρακτηριστικά των φύλων και παραμέρισαν τα κοινωνικά χαρακτηριστικά, τα οποία αναφέρονται σε κοινωνικές διαφορές. Αντιλαμβάνεστε πως είναι ξεκάθαρος ο λόγος αν αναρωτηθείτε «γιατί». Ήταν, είναι και θα είναι ένα στατικό χαρακτηριστικό τους, η παραπάνω δύναμη, λόγω σωματικής διάπλασης, το οποίο μπορούν να χρησιμοποιούν πάντα σαν αιτία για πολλές, πολλές πράξεις τους. Άλλωστε, πολύ συχνά ακούμε φράσεις «εσύ είσαι κορίτσι ενώ εκείνος είναι άνδρας», «άλλο το αγόρι και άλλο το κορίτσι», «δεν είναι το ίδιο, δεν έχει σημασία, εκείνος είναι ο άνδρας» σε ερωτήσεις που από ότι φαίνεται δεν λαμβάνουν ποτέ σωστή τεκμηρίωση.
Πόσο ακόμα;
Για πόσο ακόμα, όμως, θα είναι αποδεκτή αυτή η αντιμετώπιση απέναντι στις γυναίκες; Πόσα ακόμα θα χρειαστεί να υποστεί το θηλυκό γένος για να γίνει αντιληπτό ότι είναι αυθύπαρκτη οντότητα; Και πόσο ακόμα θα μένουν σιωπηλές δικαιολογώντας τους άνδρες για τις πράξεις τους με υπαίτιους τις γυναίκες; Ο ανδρικός πληθυσμός θεωρεί υπεύθυνες τις γυναίκες για τη προκλητική στάση που προβάλλουν με την ένδυση τους. Για πόσο ακόμα θα είναι αποδεκτή αυτή η πρόφαση; Πότε θα καταφέρουν οι άνδρες να συγκρατούν τις ορμόνες και να σκέφτονται με λογική και σεβασμό προς το αντίθετο φύλο; Πότε θα καταλάβουν ότι οι γυναίκες δεν έχουν καμία ανάγκη από εκείνους για την επαγγελματική τους εξέλιξη; Πότε θα πάψει η γυναικεία ύπαρξη να θεωρείται ταμπού σε θέσεις εξουσίας; Πότε θα γίνει αντιληπτό ότι είμαστε ίσοι; Είναι πολλά τα ερωτήματα που πηγάζουν από αυτό το θέμα και κάποια στιγμή θα πρέπει να μπει μία τελεία, αντί για ένα ερωτηματικό.
Καταγγελίες «τύπου» Μπεκατώρου
Σύμφωνα, με την σοκαριστική αποκάλυψη της Σοφίας Μπεκατώρου, έλαβαν χώρα και άλλες μαρτυρίες με θέμα την κακοποίηση από γνωστές κυρίες της ελληνικής τηλεόρασης. Πιο αναλυτικά, η Ζέτα Δούκα, όπως προαναφέραμε, κατήγγειλε το γνωστό ηθοποιό και θιασάρχη Γιώργο Κιμούλη για σωματική και λεκτική βία, που υπέστη κατά τη διάρκεια επαγγελματικής τους συνεργασίας. Το θάρρος της κυρίας Δούκα ήταν παράδειγμα προς μίμηση για άλλες γνωστές κυρίες, όπως οι ηθοποιοί Πηνελόπη Αναστασοπούλου, Κατερίνα Γερονικολού, Κατερίνα Παπουτσάκη, Ευδοκία Ρουμελιώτη και Αλεξάνδρα Ταβουλάρη που κατήγγειλαν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης τον Γιώργο Κιμούλη για εκφοβισμό, χωρίς δεύτερες σκέψεις πλέον. Στη συνέχεια, ακολούθησαν και άλλα διάσημα πρόσωπα, τα οποία εκφράζουν με πονεμένη οργή την ψυχοφθόρα κατάσταση που έχουν αντιμετωπίσει πίσω από την αυλαία των παραστάσεων, όπως η Άριελ Κωνσταντινίδη, η Φιλίτσα Καλογεράκου και η Δήμητρα Παπαδήμα.
Θέση πήρε και η Μιμή Ντενίση, η οποία με τα λεγόμενα της εξήγησε πως δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο αυτό που ακούγεται από τις δηλώσεις των παραπάνω γυναικών, επιβεβαιώνοντας πως τέτοιες συμπεριφορές είναι πράγματι βάσιμες. Επίσης, ο γνωστός ηθοποιός Γιάννης Μπέζος, θέλησε να μιλήσει για τα συμβάντα των τελευταίων ημερών γνωρίζοντας ότι ακούγονται πολλά στο χώρο του θεάτρου, αλλά μένοντας έκπληκτος με τις καταγγελίες όλων των κυριών, χωρίς να αμφισβητεί καμία, δηλώνοντας πως «όσοι έχουμε μία πιο ισχυρή θέση θα πρέπει να χαρακτηρίζει -αν είμαστε γνήσια πολιτισμένοι- η συμπεριφορά μας προς υφιστάμενους και όχι προς προϊσταμένους, απλώς αυτό θέλει διπλό κόπο.».
Αφορά όλες
Αξιοσημείωτο είναι να τονιστεί ότι η κακοποίηση δεν βρίσκει δίοδο μόνο στο θέατρο και στον κόσμο της υποκριτικής. Όπως γνωρίζουμε, αυτό ξεκίνησε, από το χώρο της άθλησης και μετέπειτα ήρθαν στην επιφάνεια οι καταγγελίες των ηθοποιών. Οι ηθοποιοί που κατήγγειλαν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης τον Γιώργο Κιμούλη ανέφεραν παραδείγματα βίας που είχαν βιώσει από τον ίδιο στον επαγγελματικό τους κλάδο και τόνισαν πως τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για τον κόσμο να ακούσει και να ενεργήσει ενάντια τέτοιων γεγονότων. Επιπλέον, η Ευδοκία Ρουμελιώτη σημείωσε ότι είχε ενημερώσει τον περίγυρο της για τις συμπεριφορές που δέχτηκε, διότι –όπως πρόσθεσε- μάλλον ο κόσμος δεν ήταν ακόμα έτοιμος να αντιδράσει.
Σπουδαία είναι, στις μαρτυρίες των παραπάνω γυναικών, τα αίτια της σιωπής τους, αναφέροντας πως, λόγω της θέσης-δύναμη που είχε ο Γιώργος Κιμούλης, σαν ανώτερος στο θίασο, θα ήταν πιο πιθανό να επηρεαστεί αρνητικά η καριέρα τους αν δημοσίευαν τα συμβάντα, παρά να τιμωρηθεί ο θύτης. Υπάρχουν αρκετά επισκιασμένα παραδείγματα με ηθοποιούς που επέλεξαν να μιλήσουν, αλλά έμειναν εσκεμμένα στο περιθώριο, με αποτέλεσμα να μην εξελιχθούν επαγγελματικά. Αν αυτό δεν αξίζει την προσοχή όλων μας, τότε τι περιμένουμε από αυτή την κοινωνία; Οι παραπάνω καταγγελίες θα κινηθούν νομικά και από τις δύο πλευρές, θύτη-θύματος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι λειτουργούν αποθαρρυντικά για τα θύματα. Το σημαντικό είναι ότι βρήκαν τη δύναμη να το μοιραστούν, αλλά και να δείξουν σε όλες εμάς το σωστό δρόμο και ο δρόμος αυτός δεν δέχεται φοβίες παρά μόνο την ίση μεταχείριση των γυναικών.
Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ανάλογα περιστατικά βίας μπορεί να υπάρχουν παντού, σε κάθε επάγγελμα και κυρίως σε κάθε σπίτι. Παράδειγμα αποτελεί το γνωστό διεθνές plus size μοντέλο Ειρήνη Μπουντούκη, την οποία γνωρίσαμε από το reality show GNTM και ανέφερε την ιστορία της δημόσια. Έπειτα από επικοινωνία με την ίδια, θέλησε να μοιραστεί μαζί μου την εμπειρία της. Συγκεκριμένα, η Ειρήνη περιέγραψε ένα περιστατικό σεξουαλικής παρενόχλησης από άτομο του στενού οικογενειακού της κύκλου.
Τα συναισθήματα που ένιωσε τονίζοντας τον φόβο που της είχε προκαλέσει, αποτέλεσαν σημαντικό παράγοντα για τη σιωπή της. Το μόνιμο άγχος που την κατείχε για το τι θα ακολουθήσει, για το τι θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει μόνη της, αποδομούσε τα θεμέλια εμπιστοσύνης και η πιθανή βοήθεια από τρίτους φαινόταν κάτι μακρινό. Αναγκάστηκε κάποια στιγμή να ζητήσει βοήθεια, αλλά οι προσπάθειες της δεν ευδοκίμησαν. Δεν την πίστεψαν, ίσως λόγω του νεαρού της ηλικίας ή ίσως γιατί ο κόσμος επιλέγει να μένει παθητικός και να μην ακούει. Αυτός είναι ο λόγος, που αποφάσισε τώρα να μιλήσει. Χαρακτηριστικά δήλωσε «τώρα είναι η ώρα, γιατί τώρα μπορώ, γιατί τώρα ο κόσμος δέχεται να ακούσει». Αξίζει, λοιπόν, να επισημανθεί ότι αυτές οι απαράδεκτες συμπεριφορές μπορούν να συμβούν στην κάθε μία και σε οποιοδήποτε περιβάλλον. Δεν πρέπει να νιώθει καμία μόνη της. Δεν φταίει καμία για ό,τι υπέστη, αλλά πλέον δεν πρέπει να το επιτρέπει και να διαιωνίζονται τέτοια είδη συμπεριφοράς.
Γιατί όχι νωρίτερα;
Στο σημείο αυτό, αν αναρωτιέστε γιατί δεν μίλησαν νωρίτερα, αναρωτηθείτε αν στη θέση της γυναίκας αυτής, εσείς θα τολμούσατε να το μοιραστείτε. Πώς θα το αντιμετωπίζατε για να το ξεπεράσετε και να καταφέρετε να εξομολογηθείτε δημόσια. Και αναρωτιέστε γιατί δημόσια; Γιατί, πλέον, οι γυναίκες πρέπει να ακούσουμε η μία την άλλη και να καταφέρουμε να ενώσουμε όλες μαζί τη φωνή μας. Γιατί πρέπει να δούμε ότι δεν είμαστε μόνες. Γιατί πρέπει να ενημερώσουμε τις νέες γενιές. Γιατί πρέπει να ενθαρρύνουμε τα θύματα να μιλήσουν, να εκφραστούν, καθώς αφορά την αλήθεια τους και όχι τη μόδα. Για την ακρίβεια, όπως αξιολόγησε στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του Mega Channel ο κύριος Κιμούλης, διαψεύδοντας τα λεγόμενα της κυρίας Δούκα και τονίζοντας «πως είναι της μόδας οι καταγγελίες τύπου Μπεκατώρου». Άραγε είναι μόδα η «τύπου» έκφραση των συναισθημάτων;
Εν κατακλείδι, θα ήθελα να επισημάνω πως οι γυναίκες δεν αποσκοπούν να ανταγωνιστούν τα δικαιώματα και τη θέση του άνδρα στην κοινωνία, όπως πολλοί προτρέχουν να κρίνουν. Αντίθετα, οι γυναίκες θέλουν να εδραιώσουν οι ίδιες τη δική θέση τους στην κοινωνία, χωρίς καμία σύγκριση του ρόλου άνδρας-γυναίκα, αλλά με γνώμονα τα ανθρώπινα δικαιώματα, διότι έχουν ισότητα στο νόμο, αλλά δεν είναι πλήρως εξισωμένες με τους άνδρες. Σύμφωνα με τους ειδικούς, σε ευρύ πλαίσιο, όλα τα άτομα που έχουν βιώσει βία, ανεξάρτητα το φύλο, καθυστερούν να ζητήσουν βοήθεια, γιατί χρειάζεται χρόνο να καταλαγιάσει το τραύμα ώστε να το αναφέρουν. Ας είναι αυτή η «μόδα», η απαρχή για την αντιμετώπιση κάθε είδους κακοποίησης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Undressing Cinema: Clothing and identity in the movies – Page 196, Stella Bruzzi – 2012
- “Fashion Websites like Nytime’s Men’s Style”. New York Times. Διαθέσιμο εδώ
