Της Άννας Βαρβαρέζου,
Η τηλεόραση, παρά τα πολλά ευτράπελα που, ειδικά τον τελευταίο καιρό, συνοδεύουν το θέαμα που παρέχει, ομολογουμένως κάνει μερικές αξιοσημείωτες, θα έλεγα, προσπάθειες στην αναβάθμιση του περιεχομένου της. Αφορμή για τη σκέψη μου αυτή αποτέλεσε η προβολή μιας ταινίας που, παρά την ύπαρξή της από το μακρινό 2011, δεν είχε τύχει ποτέ μέχρι τώρα να παρακολουθήσω. Για την ταυτότητα του λόγου, η αναφορά γίνεται στην ταινία ‘’The Help’’ («Οι Υπηρέτριες»), σε σενάριο και σκηνοθεσία του Tate Taylor, η οποία είναι βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Kathryn Stockett.
Η συγκεκριμένη ταινία κατάφερε να συγκεντρώσει υψηλό αριθμό θετικών κριτικών καθώς και δυο βραβεία, αυτό της Χρυσής Σφαίρας αλλά και το Oscar δεύτερου γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της Octavia Spencer. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, μεταξύ πολλών, ξεχωρίζουν ιδίως η Emma Stone, η Viola Davis, η Bryce Dallas Howard, η Jessica Chastain και, φυσικά, η Octavia Spencer. Η πλοκή εκτυλίσσεται στην επαρχία Τζάκσον του Μισισιπή περί τη δεκαετία του 1960 και επικεντρώνεται στο ζήτημα του έντονου φυλετικού ρατσισμού που κυριαρχούσε στην Αμερική. Η Ευγενία Σκίτερ (Emma Stone), μια νέα φιλόδοξη δημοσιογράφος που δεν ακολουθεί τα ρατσιστικά στερεότυπα που έχουν φωλιάσει στη συνείδηση ολόκληρης της κοινότητας που την περιβάλλει προσπαθεί να γράψει ένα βιβλίο για τη ζωή των «Νέγρων», βασισμένο σε μαρτυρίες γυναικών που δούλευαν στα σπίτια των λευκών κυριών, όπως οι ίδιες αυτοαποκαλούνταν.
Οι γυναίκες αυτές, που επαγγέλλονταν υπηρέτριες, παρείχαν πολλά περισσότερα από τη συνηθισμένη βοήθεια στις δουλειές του νοικοκυριού. Θα ήταν σαφέστερο να ειπωθεί πως αφιέρωναν ολόκληρη τη ζωή τους, προσπαθώντας να αναθρέψουν τα μικρά παιδιά της εκάστοτε οικογένειας στην οποία βρίσκονταν, μαθαίνοντας σε αυτά τον τρόπο να διαμορφώσουν μια υγιή προσωπικότητα. Σε αντίθεση μάλιστα με τους γονείς τους, τα παιδιά είχαν τις υπηρέτριες σε υψηλή θέση μέσα στην καρδιά τους, τις θεωρούσαν ισότιμα μέλη της οικογένειάς τους. Το δυστυχές, ωστόσο, αναφορικά με τη διαπίστωση αυτή είναι πως οι γονείς, τυφλωμένοι από το αίσθημα υπεροχής που θεωρούσαν πως διακατείχε τη λευκή τους ύπαρξη, αδυνατούσαν να αντιληφθούν αυτή την ιδιαίτερη σχέση που αναπτυσσόταν μεταξύ παιδιών και υπηρετριών, δημιουργώντας έτσι πολλάκις ποικίλα προβλήματα στον ψυχισμό των ίδιων τους των παιδιών.
Ως προς τη γενική επισκόπηση της ταινίας είναι ορθό να ειπωθεί πως παρουσιάζεται με αρκετά παραστατικό τρόπο μια νοοτροπία που κυριαρχούσε και κυριαρχεί ακόμη και σήμερα στη συνείδηση πολλών ανθρώπων. Πηγή που τροφοδοτεί ανελλιπώς αυτού του είδους τις ιδεολογίες είναι η μη ανοχή της διαφορετικότητας μεταξύ των κοινωνιών τούτου του κόσμου. Κωμικοτραγικό παράδειγμα αποτελεί μια σκηνή κατά την οποία αναπαριστάται πως έγχρωμοι και λευκοί ήταν επιεικώς απαράδεκτο να χρησιμοποιούν την ίδια τουαλέτα, διότι με αυτόν τον τρόπο ετίθετο σε «σοβαρό» κίνδυνο η υγεία των τελευταίων!
Η παράτολμη για την εποχή και την κοινωνία εκείνη προσπάθεια της πρωταγωνίστριας να καταγράψει τα βιώματα των προσφιλών προς αυτήν υπηρετριών αποτέλεσε την αφορμή να ακουστεί η φωνή ενός τόσο μεγάλου μέρους του πληθυσμού που ζούσε επί δεκαετίες στο σκοτάδι του φόβου. Μετά από την έκδοση του βιβλίου ακολούθησαν πολλές αντιδράσεις, όπως άλλωστε ήταν και αναμενόμενο, ωστόσο η προσπάθεια δεν απεδείχθη απέλπιδα. Το εγχείρημα αυτό κατόρθωσε να αναζωπυρώσει συναισθήματα αλληλεγγύης και αγάπης που για χρόνια είχαν μείνει παγωμένα και καλά κρυμμένα κάτω από την ανάγκη για αποδοχή και ενσωμάτωση σε μια κοινωνία που ποτέ δεν δεχόταν την ισότητα μεταξύ λευκών και έγχρωμων πολιτών.
Η αλήθεια είναι πως οι ταινίες που βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα έχουν πάντοτε αυτό το κάτι παραπάνω που ενεργοποιεί σε υπέρτερο βαθμό το ενδιαφέρον ως προς την εξέλιξή τους. Αναμένεις να δεις μέχρι που μπορεί να φτάσει η ανθρώπινη συμπεριφορά, σκέφτεσαι πως θα έρθει η ανατροπή και ο «κακός» θα αλλάξει με κάποιον μαγικό τρόπο ολόκληρη την ιδιοσυγκρασία του και θα γίνει «καλός». Άλλοτε η αναμονή σου διαψεύδεται, άλλοτε πάλι όχι. Είναι που τελικά πολλές φορές επιβεβαιώνεις μέσω αυτών των ταινιών πως η πραγματικότητα καταφέρνει να ξεπερνά ακόμα και την ίδια την επιστημονική φαντασία.
