Της Ευφροσύνης Κουκουφιλίππου,
Την προσοχή της παγκόσμιας σκηνής έχει συγκεντρώσει η δήλωση της πανίσχυρης εταιρίας Google, ότι πιθανότατα θα αποσύρει τη μηχανή αναζήτησής της από την Αυστραλία, ενώ οι υπόλοιπες χώρες παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις.
Γιατί να προβεί, όμως, ο κολοσσός του διαδικτύου σε μία τέτοια ενέργεια;
Πρόσφατα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε σχέδιο νόμου, το οποίο στοχεύει κατευθείαν την Google (ιδιαίτερα την καρτέλα με την επιγραφή «ειδήσεις») και το news feed του Facebook. Αν περάσει ο νόμος από το Κοινοβούλιο της Αυστραλίας, οι δύο εταιρείες θα είναι υποχρεωμένες να πληρώνουν προμήθεια άδειας για κάθε υπερσύνδεσμο (link) που χρησιμοποιούν και οδηγεί σε άρθρο είδησης και για τα αποκόμματα περιγραφής που εμφανίζονται. Πράγματι, εξαιτίας της πανδημίας πολλοί άνθρωποι έχουν πληγεί και στο δημοσιογραφικό χώρο και η αυστραλιανή κυβέρνηση προσπαθεί να ισοσταθμίσει τα κέρδη μεταξύ του χώρου αυτού και του διαδικτύου, στον οποίο ανθίζουν οι δουλειές των τεράστιων ομίλων χάρη στις διαφημίσεις. Το νομοσχέδιο είναι παρά ταύτα εξαιρετικά αυστηρό και προβλέπει βαριά πρόστιμα εκατομμυρίων για τις εταιρίες που θα τολμήσουν να το παραβιάσουν, αν τελικά ψηφιστεί.
Επιπροσθέτως, για το διακανονισμό του αναγκαίου προς καταβολή ποσού, ο κώδικας προβλέπει διαπραγματεύσεις, σε πρώτο στάδιο, με το ειδησεογραφικό κατάστημα, κι αν δεν επιτευχθεί συμφωνία, η διαφορά θα παραπέμπεται σε διαιτησία. Ο δικαστής, δηλαδή, θα ορίζει το ύψος του ποσού που θα ταιριάζει στην περίσταση.
Η πρόταση του νόμου εκ μέρους της Αυστραλίας είναι ένα ισχυρό χτύπημα που σίγουρα δεν περίμεναν δύο από τις μεγαλύτερες εταιρίες στον κόσμο. Μόλις έμαθαν τι πραγματεύεται ο νέος κώδικας συμπεριφοράς ενήργησαν ελαφρώς ανόητα. Η Google έσπευσε να απειλήσει την Αυστραλία ότι θα αποσύρει τη μηχανή αναζήτησης από τη χώρα, αν τεθεί ο νόμος σε ισχύ, και η Facebook χαρακτήρισε τον κώδικα «μη διαχειρίσιμο» υπό την παρούσα μορφή του, ενώ ταυτόχρονα εξαπέλυσε παρόμοιες απειλές. Συγκεκριμένα, ανακοίνωσε πως θα εμποδίσει όχι μόνο τη δημοσίευση υπερσυνδέσμων από τους εκδότες αλλά και από όποιον χρήστη προσπαθεί να τον διαμοιράσει. Η Google προχώρησε σε λεοντισμούς, εξαιρώντας κάποια αυστραλιανά μέσα από τη ροή των ειδήσεων ως ένδειξη δύναμης και κυριαρχίας.
Η απάντηση της Αυστραλίας ήταν αυστηρή και κάθετη. Ο Πρωθυπουργός Scott Morrison δήλωσε: «Ας είμαι ξεκάθαρος. Η Αυστραλία θεσπίζει κανόνες για πράγματα που μπορείς να κάνεις στη χώρα. Αυτό γίνεται στη Βουλή μας. Αυτό κάνει η κυβέρνησή μας. Κι έτσι λειτουργούν τα πράγματα εδώ στην Αυστραλία και άνθρωποι που είναι εντάξει με αυτό, είναι καλοδεχούμενοι στην Αυστραλία. Αλλά δεν υποκύπτουμε σε απειλές». Ας σημειωθεί κάπου εδώ ότι ακριβώς την ίδια μέρα που εξέφρασε την απειλή η Google, υπέγραψε συμφωνία με τριακόσιες γαλλικές εκδοτικές, η οποία προέβλεπε την πληρωμή τους για το κύριο περιεχόμενο που εμφανίζεται στα αποτελέσματα της αναζήτησης.
Εκ των υστέρων, αφού ανέβηκαν οι τόνοι και κλιμακώθηκε η αντιπαράθεση, η Google ανακοίνωσε πως είναι πρόθυμη να διαπραγματευτεί για την καταβολή προμηθειών σχετικά με το δημοσιογραφικό περιεχόμενο, αλλά τόνισε πως η επιθυμία της κυβέρνησης να καταβάλλεται τίμημα κι όταν διαμοιράζεται ο υπερσύνδεσμος είναι υπερβολική. Σε μία τέτοια περίπτωση, επισήμανε, γιατί τότε να μην έχουν οι υπερσύνδεσμοι δίπλα και καρτελάκι τιμής.
Για ποιον άραγε λόγο, η αντίσταση των γιγάντων του διαδικτύου να είναι τόσο σθεναρή έναντι του νομοσχεδίου, αν δεν υπάρχει κέρδος όπως οι ίδιοι ισχυρίζονται;
Η Facebook υποστήριξε ότι τα άρθρα ειδήσεων αντιστοιχούν σε λιγότερο από 5% των συνολικών πραγμάτων που παρακολουθεί ένας χρήστης στο feed του και πως η εταιρία έχει ελάχιστο όφελος από τα άρθρα που δημοσιεύονται στην εφαρμογή. Σε μία κοινωνία, η οποία μαστίζεται από τη διάδοση ψευδών ειδήσεων (fake news) και την παραπληροφόρηση, σε σημείο που η δύναμη που παρέχεται μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να είναι αρκετή για να επηρεάζει την κοινή γνώμη στις εκλογικές διαδικασίες, οι συγκεκριμένες δηλώσεις φαντάζουν τουλάχιστον αστείες.
Πέρα από τα σημαντικά κέρδη που θα χάσουν οι GAFAM (Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft) στο μέλλον από τέτοιου είδους νομοσχέδια, η περίπτωση της Αυστραλίας -εννοείται αν περάσει εν τέλει το νομοσχέδιο- θα δημιουργήσει προηγούμενο επί του θέματος. Ο κυριότερος χώρος δραστηριοποίησης αυτών των εταιριών είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όπου βρίσκονται κι άλλωστε οι έδρες τους. Γι’ αυτό και οι Η.Π.Α. ενθάρρυναν την Αυστραλία να μην περάσει τέτοιο νόμο, διότι θα προκαλούνταν «δυσμενείς συνέπειες». Αυτό τεκμαίρεται από το γεγονός ότι ορισμένες χώρες, ιδίως εκείνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρχίζουν να υιοθετούν σταδιακά παρόμοιους νόμους με της Αυστραλίας. Φυσικά, μοιάζει απίθανο να αποσυρθεί η Google από όλες τις αγορές, οπότε και θα αναγκαστεί να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα.
Η ΕΕ την άνοιξη του 2019 ψήφισε μια νέα επικουρική οδηγία για τα πνευματικά δικαιώματα, η οποία αφορά το διαμοιρασμό υπερσυνδέσμων. Σε καμία περίπτωση δεν είναι τόσο αυστηρή όσο το αυστραλιανό σχέδιο νόμου, καθώς επιτρέπει την προβολή μικρών αποσπασμάτων χωρίς τίμημα και δεν θεμελιώνει σύστημα διαιτησίας από δικαστήριο. Η Γαλλία έχει ενσωματώσει ήδη την οδηγία στο εθνικό της δίκαιο γι’ αυτό κι έχουν αρχίσει να κλείνονται συμφωνίες, όπως προαναφέρθηκε. Τα υπόλοιπα κράτη μέλη βρίσκονται στη διαδικασία ενσωμάτωσης.
Ο κώδικας που πρότεινε η Αυστραλία είναι ένα βήμα μπροστά για την επίτευξη του περιορισμού των τρελών κερδών που έχουν οι γίγαντες της τεχνολογίας στα κοινωνικά μέσα. Λόγο στο μοίρασμα της πίτας των κερδών έχουν και οι εκδότες των ειδήσεων, αφού εξαιτίας των ειδήσεων οι χρήστες μένουν δεσμευμένοι στις πλατφόρμες των κοινωνικών μέσων. Ακόμη όμως κι αν δεν περάσει τελικά το νομοσχέδιο στη μορφή που βρίσκεται τώρα, θα αποτελέσει την οδό για μία ενδιάμεση λύση που και πάλι θα είναι επωφελής για την αυστραλιανή κυβέρνηση. Η χρυσή εποχή τελειώνει για αυτούς τους ομίλους, το ίδιο και η ασυδοσία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Google threatens to shut down search in Australia if digital news code goes ahead, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Google vs. Australia: 5 questions and answers, Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
-
Australia to debate bill to make Google and Facebook pay for news, BBC, διαθέσιμο εδώ
-
An Australia With No Google? The Bitter Fight Behind a Drastic Threat, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
