Της Τάνιας Βράνου,
Με αφορμή την καταγγελία της Σοφία Μπεκατώρου, αλλά και άλλων αθλητριών ή γυναικών από διάφορους χώρους, για σεξουαλική κακοποίηση και σεξουαλική παρενόχληση που έχουν υποστεί, ξεκίνησε ένας αγώνας από δεκάδες συνανθρώπους, ώστε γυναίκες, άνδρες και παιδιά που έχουν κακοποιηθεί να πάρουν το μήνυμα και να μιλήσουν για ό,τι τους συνέβη, οδηγώντας τους ενόχους στην τιμωρία και τα θύματα στη δικαίωση. Κι ενώ από τη μία πλευρά έχουμε ανθρώπους που προσπαθούν να μιλήσουν και να καταδικάσουν το αποτρόπαιο έγκλημα που έγινε εις βάρος τους ή εις βάρος άλλων ανθρώπων, από την άλλη πλευρά, ταυτόχρονα, έχουμε και τους «αρνητές» των περιστατικών. Κάποιους κακόβουλους τύπους που ψάχνουν για να βρουν ψεγάδια στις συμπεριφορές των θυμάτων, τα οποία έχουν βιώσει τέτοιες καταστάσεις, κατηγορώντας τα.
Έτσι, εδώ κάνουμε λόγο για το λεγόμενο “victim blaming”. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι ενοχοποιούν το θύμα για την εγκληματική πράξη που διαπράχθηκε εις βάρος τους είτε αυτό είναι κάποιο σεξουαλικό έγκλημα είτε οποιαδήποτε μορφή ενδοοικογενειακής βίας. Στα αγγλικά, η λέξη “victim” σημαίνει «θύμα», ενώ η λέξη “blaming” προέρχεται από το ρήμα blame που σημαίνει κατηγορώ. Πολύ συχνά, οι άνθρωποι σε καθημερινές τους συζητήσεις, σε διάφορα σχόλια που κάνουν κάτω από αναρτήσεις με την είδηση κάποιου βιασμού ή γυναικοκτονίας, ακόμη και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης προσπαθούν είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα να ελαφρύνουν τη θέση του θύτη. Οι γυναικοκτονίες πλέον μεταφράζονται ως «εγκλήματα πάθους», με φθηνές δικαιολογίες του τύπου «το έκανε από την υπερβολική του αγάπη», «την αγαπούσε και γι’ αυτό τη ζήλευε», και η σεξουαλική κακοποίηση με τη γνωστή καραμέλα «ήταν προκλητικά ντυμένη», «κυκλοφορούσε αργά το βράδυ», και φυσικά τα καινούρια αρνητικά σχόλια που ακούσαμε τώρα τελευταία με τις επώνυμες καταγγελίες «γιατί το κατήγγειλε τώρα», «έβαλε πάνω απ’ όλα τη καριέρα της», «βγήκαν όλες τώρα να μιλήσουν». Πλέον, τέτοιου είδους ανέντιμα και ανήθικα σχόλια αποτελούν καθημερινότητα.
Ωστόσο, έχετε αναρωτηθεί ποτέ μήπως κάποιοι και η σαθρή κοινωνία που δημιούργησαν είναι υπεύθυνη για το ότι βγήκαν τώρα να μιλήσουν; Πολύ καθαρά και με καθόλου υπαινιγμούς, θα σας πω ότι αυτοί είναι η αιτία που κάποιες γυναίκες δεν φτάνουν ποτέ στην καταγγελία. Που κάποιες γυναίκες δολοφονούνται και που κάποιες γυναίκες υπομένουν το μαρτύριο τους. Τα κακεντρεχή, γεμάτα υποψία και υπονοούμενα σχόλια για το προφίλ αυτών των γυναικών είναι ο λόγος που κάποιες γυναίκες θα συνεχίσουν να κακοποιούνται. Κανείς δεν είναι ο κατάλληλος για να κρίνει το πότε ένα θύμα έχει τη δύναμη να μιλήσει για το βιασμό που υπέστη. Αυτό αφορά την ψυχολογία του, αλλά και τη δυσπιστία που θα συναντήσει από τους «τέλειους», που δεν εξυπηρετούν τίποτα άλλο παρά μονάχα τους σκοπούς της πατριαρχίας, κρύβοντας τα όποια προβλήματα κάτω από το χαλάκι.
Το να υποτιμά κάποιος άλλους ανθρώπους και κυρίως γυναίκες τον κάνει να νιώθει κάπως αποδεκτός, νομίζοντας πως μ’ αυτόν τον τρόπο δείχνει το πόσο «ηθικός» είναι. Ο καθωσπρεπισμός, βλέπετε, δίνει την ψευδαίσθηση ότι η κοινωνία στην οποία ζούμε είναι «τέλεια» κι ότι τέτοιες καταστάσεις συμβαίνουν μόνο σε όσους δεν υπακούν στο πρότυπο της πατριαρχίας. Όμως, δυστυχώς, ο σεξισμός είναι πλέον στην καθημερινότητα μας, τον συναντάμε παντού και το πρόβλημα παραμένει δίπλα μας. Δεν ξεχωρίζει ανθρώπους. Μπορεί να συμβεί στον οποιοδήποτε, οποτεδήποτε. Όσο τοποθετούν τον θύτη στη θέση του θύματος και του δίνουν ελαφρυντικά τόσο το κακό διογκώνεται. Γιατί συμβαίνει αυτό; Λόγω της ατιμωρησίας αυτών των σεξιστικών επιθέσεων.
Δεν θυμήθηκε η Σοφία και όλες οι Σοφίες, τώρα ότι κακοποιήθηκε. Το θυμόντουσαν και θα το θυμούνται για πάντα. Δεν είναι το θέμα αν μίλησε μετά από τόσα χρόνια γι’ αυτό που της συνέβη, αλλά το ότι μίλησε. Μίλησε κι έδωσε δύναμη ν’ ακολουθήσουν κι άλλες γυναίκες. Θέλει γενναιότητα να μιλήσεις δημόσια στην Ελλάδα για τον βιασμό σου, τη κακοποίηση σου, την παρενόχληση σου. Θέλει θάρρος να αντιμετωπίσεις όλη αυτή την αμφισβήτηση. Ευχαριστούμε τη Σοφία για την ψυχική της δύναμη, ευχαριστούμε τη Σοφία που άνοιξε τον δρόμο και για άλλες γυναίκες. Να θυμάστε ότι το να ασκείς σεξιστική συμπεριφορά είναι πολύ κοντά στο να σου ασκήσουν σεξιστική συμπεριφορά. Η Σοφία τώρα είναι έτοιμη να μιλήσει, εσύ, γιατί δεν είσαι ακόμη έτοιμος να ακούσεις;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Victim blaming, wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
