Της Ιωάννας Μήτση,
Συνεχίζοντας την εξιστόρηση γεγονότων, που διαδραμάτισαν καίριο ρόλο στην Επανάσταση των Ελλήνων έναντι του τουρκικού ζυγού, στην οποία συγκρούστηκαν εθνικές επιδιώξεις και τάξεις, περνάμε σε ένα άλλο κομβικό κίνημα της εποχής, αυτό του Τούντορ Βλαντιμηρέσκου. Λίγα λόγια πρώτα, όμως, για τον ηγέτη του. Ο Τούντορ Βλαντιμιρέσκου γεννήθηκε το 1780 στο χωριό Βλαντιμίρι, στη περιοχή της Ρουμανίας (τότε Μολδοβλαχία). Η οικογένειά του δεν ήταν ιδιαίτερα εύπορη, ενώ ασχολούνταν με κτηνοτροφικές και γεωργικές δραστηριότητες. Ωστόσο, ο Τούντορ έλαβε αρκετά καλή μόρφωση. Στα 12 του χρόνια, διατέλεσε στην υπηρεσία του Βογιάρου Ιοάν Γκλογκοβέανου, που διδασκόταν ρητορική, γραμματική, ελληνικά, εξοικειώνοντάς τον ταυτόχρονα και με τα ήθη και έθιμα, τις συνήθειες και τους σκοπούς των γαιοκτημόνων.
Παράλληλα, διεκπεραίωνε τη θέση του αρχηγού ενός αγροτικού κινήματος, προσπαθώντας να διατηρήσει τις ισορροπίες μεταξύ της ελίτ και των αγροτών, να τιμωρήσει οποιαδήποτε καταστροφή ιδιοκτησίας και να καταργήσει το φεουδαρχισμό. Αργότερα, κατατάσσεται στον Ρωσικό στρατό, ενώ έλαβε μέρος στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1806-1812. Του απονεμήθηκε ο 3ος βαθμός του τάγματος του Αγίου Βλαδίμηρου, του παραχώρησαν ρωσική προστασία και ασυλία και ο ίδιος προχωρούσε με την πεποίθηση ότι η Ρωσία ήταν υπέρμαχος όλων του των αποφάσεων. Το 1814 ταξιδεύει για λίγο στη Βιέννη και το 1815 ενημερώνεται ότι η οθωμανική φρουρά του Άντα Καλέ είχε ρημάξει το σπίτι του. Την περίοδο 1812-1821, ο Τούντορ οργανώνει μια ομάδα οπαδών του. Οι Πανδούροι (πολιτοφυλακή) εκτιμούσαν σε μεγάλο βαθμό τις στρατιωτικές, ηγετικές, διαπραγματευτικές του ικανότητες, καθώς και τον χαρισματικό του χαρακτήρα.
Από το 1819, λοιπόν, θα έρθει σε επαφή με τη Φιλική Εταιρεία και μάλιστα με μέλη της, όπως ο Γεωργάκης Ολύμπιος και ο Ιωάννης Φαρμάκης. Ο Τούντορ Βλαδιμηρέσκου μαζί με τον Γιωργάκη Ολύμπιο εργάστηκαν, προκειμένου να φέρουν εις πέρας το σχέδιο της εξέγερσης, ενώ, στις 27 Δεκεμβρίου 1820, υπογράφουν συμφωνία, βάσει της οποίας ο αρχηγός των Πανδούρων θα μπορούσε να εξεγερθεί εναντίον των γαιοκτημόνων και του καθεστώτος των Ελλήνων ηγεμόνων. Στόχος τους ήταν η απομάκρυνση των Τούρκων, που βρίσκονταν στα σύνορα. Ο Υψηλάντης θα κέρδιζε χρόνο και οι Ρουμάνοι κάτοικοι θα έμπαιναν στο Βουκουρέστι και θα λάμβαναν την εξουσία. Πάντως και οι προθέσεις του Αλέξανδρου Υψηλάντη με τους στόχους του κινήματος του Τούντορ παρέμεναν αποκλίνουσες. Ο πρώτος επιθυμούσε να διασπάσει τον τουρκικό στρατό, έτσι ώστε να φθάσει στην Ελλάδα με όσο λιγότερες δυνάμεις γινόταν, ενώ ο δεύτερος έβλεπε τον εαυτό του ως κοινωνικό επαναστάτη, που προσπαθούσε να μεταβάλει το καθεστώς από δουλοκτητικό σε ένα καθεστώς που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα των πενιχρών ανθρώπων, που είχαν ισχνή έσοδα.
Το 1821, στο Πάντες, εκδίδει διακήρυξη αναφερόμενος σε βασικές αρχές του Διαφωτισμού. Στις 21 Φεβρουαρίου, ο Δημήτρης Αργυρόπουλος, επικεφαλής του ρωσικού προξενείου, κήρυξε την έναρξη της Επανάστασης. Στις 22 Φεβρουαρίου, ο Υψηλάντης, περνώντας τον ποταμό Προύθο, αποβιβάστηκε και κήρυξε την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, ευελπιστώντας να ξεσηκώσει αρκετούς πληθυσμούς εναντίον του σουλτάνου. Οι δυσκολίες, όμως, και τα προβλήματα δεν φαίνεται να είχαν μείνει πίσω τους. Ο στρατός του Βλαδιμηρέσκου πραγματοποιεί κατάληψη στο Βουκουρέστι, με τον ίδιο να συντάσσει επίσημο έγγραφο, το οποίο αποσκοπούσε στον περιορισμό του φεουδαρχικού καθεστώτος, αλλά και στη δημιουργία ενός καθεστώτος κοινωνικής πρόνοιας υπέρ των φτωχών και σε βάρος των πλούσιων γαιοκτημόνων.
Με αυτόν τον τρόπο, θα επιβεβαίωνε τη συμμετοχή των Ρουμάνων κατοίκων στην επανάσταση. Εν αντιθέσει, οι Ρουμάνοι Βογιάροι ήταν αυτοί που δεν ήταν ικανοποιημένοι με τη διακήρυξη του Βλαδιμηρέσκου. Επιπρόσθετα, και αρκετά μέλη της Φιλικής Εταιρείας είχαν δυσαρεστηθεί με αυτή τη διακήρυξη, η οποία αντικρουόταν με την ιδεολογία των Φιλικών, δηλαδή η συμμετοχή σε μια καθαρά ελληνική χριστιανική επανάσταση, που θα ερχόταν αντιμέτωπη με τον Οθωμανό δυνάστη και μόνο. Μια βδομάδα αργότερα από την κατάληψη του Βουκουρεστίου και έχοντας φθάσει και ο Υψηλάντης εκεί, η αντιπαράθεση θα είναι εμφανής. Ο Τούντορ Βλαδιμηρέσκου δεν θα πάρει μέρος στις εξελίξεις, θα κρατήσει μια στάση απάθειας παραμένοντας ένας απλός θεατής σε αυτά που διαδραματίζονται. Διατήρησε τον χαρακτήρα του κινήματός του, αποκόπτοντας οποιουδήποτε τύπου λεηλασίες ή ακόμη και φαινόμενα ληστείας.
Αν και υπήρξαν διάφορες φημολογίες για τη συμμετοχή του Ρουμάνου ηγέτη σε δολοφονίες οπλαρχηγών, ο ίδιος ζητά να επισκεφθεί τον Υψηλάντη, στον οποίο και αρνείται κατηγορηματικά αυτές τις κατηγορίες. Το τραγικό τέλος του Τούντορ Βλαδιμηρέσκου ήταν να βασανιστεί σκληρά και να εκτελεσθεί στο Τιργκόβιστε, ενώ το ακρωτηριασμένο σώμα του ρίχτηκε σε έναν βόθρο. Το τέλος του τραγικό, η φρικαλέα του δολοφονία, το ρίξιμό του στον βόθρο, καθώς και η σιωπή της επίσημης ιστορίας της Ελλάδας τουλάχιστον ανεξήγητη. Ας θυμόμαστε, λοιπόν, εμείς το όνομά του, έχοντας πάντα στο μυαλό μας την κοινωνική αλλαγή, που επιχείρησε να επιφέρει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Α. Ε. Βακαλόπουλος (1980) Ιστορία του Νέου Ελληνισμού Η μεγάλη Ελληνική Επανάσταση Τόμος Ε΄ Οι Προϋποθέσεις και οι Βάσεις της (1813 – 1822) Θεσσαλονίκη
- Γ. Φίνλεϊ (2009) Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως Τόμος Πρώτος (Μτφρ. Αλ. Παπαδιαμάντης, Επιμ. Α. Γ. Μαντάς) Αθήνα: Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων
- Τάσος Βουρνάς (2011), Σύντομη Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης. Αθήνα: Εκδ. Πατάκης
