Της Σοφίας Μηλιοπούλου,
Η νησιωτική χώρα του Παλάου, στα δυτικά του Ειρηνικού Ωκεανού, απαρτίζεται από 340 νησιά περίπου και εν συναρτήσει με τα Ομόσπονδα Κράτη της Μικρονησίας, δημιουργούν μια αλυσίδα στα δυτικά των νήσων Καρολίνα. Κατόπιν μακρόχρονων περιόδων μεταβίβασης εξουσίας, ως πολίτευμα του Παλάου εγκαθιδρύθηκε η προεδρική δημοκρατία σε ελεύθερη συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, οι οποίες οφείλουν να παρέχουν ελεύθερη πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες, στρατιωτική συνεργασία και οικονομική βοήθεια, σε περίπτωση ανάδυσης κάποιου προβλήματος. Αυτή η αλληλένδετη σχέση με τις Η.Π.Α. και η έντονη εξάρτηση από αυτές, προκαλεί την αντίδραση της Κίνας, η οποία εδώ και χρόνια, επιθυμεί τον έλεγχο στην περιοχή.
Ωστόσο, το πρόβλημα δεν έγκειται τόσο στον καθ’ αυτό έλεγχο της περιοχής, όσο στην ακλόνητη συμμαχία της δημοκρατίας του Παλάου με την Ταϊβάν. Στην προσπάθεια του Κινέζου Προέδρου, Xi Jinping, να αποδυναμώσει τη δεύτερη, στέκεται τροχοπέδη η νησιωτική χώρα, που μαζί με 17 κράτη ακόμα, αρνείται να διακόψει κάθε διπλωματική σχέση με την Ταϊβάν και να ορκιστεί πίστη στην Κίνα. Σε μια περίοδο που η Κίνα στοχεύει στο μηδενισμό των συμμάχων της Ταϊβάν, την οποία θεωρεί κινεζικό έδαφος, μέσω πίεσης σε αυτούς, είναι αξιομνημόνευτη η αντίσταση του Παλάου. Η ανένδοτη στάση της χώρας, δεν επηρεάστηκε ακόμα και με το τουριστικό «βέτο», που επέβαλλε η Κίνα σε αυτήν, γεγονός που κλόνισε σημαντικά τον τουρισμό της, την κύρια δηλαδή πηγή εσόδων για τα ταμεία της. Εντούτοις, τέτοιου τύπου πρακτικές από την πλευρά του ασιατικού γίγαντα δεν είναι πρωτότυπες, με παρόμοιες απαγορεύσεις να τίθενται και σε άλλες χώρες, που συνεργάζονται με τις Η.Π.Α. Γνωστό παράδειγμα αποτελεί η Νότιος Κορέα, που συνέδραμε στην ανάπτυξη πυραυλικού αμυντικού συστήματος για χάρη του κυριότερου ανταγωνιστή της Κίνας. Οι Η.Π.Α. πάντως δεν πτοούνται με τα σχέδια της Κίνας για ανάδειξή της σε εξέχουσα δύναμη του Ειρηνικού.
Ισχυρό μήνυμα μάλιστα, έδωσε το καλοκαίρι του 2020 ο Αμερικανός Υπουργός Αμύνης, Mark Esper, ο οποίος με την άφιξή του στο Παλάου εφησύχασε τους πολίτες για τυχόν στρατιωτική σύγκρουση και επαίνεσε την αντίσταση της χώρας απέναντι στην παγκόσμια επιρροή, που θέλει να εδραιώσει η Κίνα. Στις δηλώσεις του, δεν παρέλειψε να αναφέρει την επιθυμία ενίσχυσης των σχέσεων με το Παλάου, μιας χώρας μέσα στα πυρά της γεωπολιτικής μάχης των δύο ανταγωνιστών, η οποία εκτείνεται και σε πιο «βαθιά» νερά, αυτά της Νότιας Σινικής Θάλασσας. Η Κίνα φυσικά δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια, επιτρέποντας την παράνομη επέκταση της αλιευτικής της ζώνης, η οποία συνεπάγεται της καταπάτησης των χωρικών υδάτων άλλων χωρών. Ειδικότερα, στα μέσα του Δεκέμβρη του 2020, οι αρχές του Παλάου αναχαίτισαν κινεζικό αλιευτικό σκάφος και το πλήρωμά του, που συνέλεγε παράνομα αγγούρι, μιας συγκομιδής ιδιαίτερα προσοδοφόρας στις ασιατικές αγορές. Η νησιωτική χώρα λοιπόν, πρωτοπόρος στην εποπτεία των θαλάσσιων συνόρων της, για να αποτρέψει τυχόν επικείμενες εισβολές, απαγόρευσε ξένα αλιευτικά σκάφη να πλέουν στα ύδατά της. Εντύπωση, τέλος, εγείρει η έλλειψη δηλώσεων της κινεζικής κυβέρνησης και η απροθυμία διπλωματικών συζητήσεων για την επιστροφή των κρατουμένων της.
Ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος του Παλάου, Surangel Whipps Jr, στην πιο πρόσφατη συνέντευξή του, υποσχέθηκε εντονότερη αντίσταση στους «νταήδες» κινέζους και ενδυνάμωση των ήδη υπαρχουσών σχέσεων με τους «πραγματικούς» Αμερικανούς και Ταϊβανέζους φίλους τους. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά τις Η.Π.Α., εξύμνησε την αξιοπιστία τους και την επί δεκαετίες αρωγή τους, με τελευταία πράξη καλής πίστεως την παράδοση 6.000 εμβολίων της Moderna κατά του ιού Covid-19. Εν αντιθέσει, καταδίκασε την απάθεια της Κίνας για την υγεία των κρατουμένων της και τις τιμωρίες που θέτει στους συμμάχους τις Ταϊβάν, χώρες που δημοκρατικά επιλέγουν ποιους εκλαμβάνουν ως συμμάχους. Τόνισε επίσης, πως καθόλη τη διάρκεια της θητείας του θα προσπαθήσει να αναζωογονήσει την οικονομία και να λάβει μέτρα, που θα αντισταθμίσουν τις απώλειες, φερόμενες από την απαγόρευση του κινεζικού τουρισμού στη χώρα. Συνέχισε με μία αναφορά σε ένα μείζον θέμα, που πρέπει να κατέχει σειρά προτεραιότητας ως προς τη διευθέτησή του από την παγκόσμια κοινότητα, αυτό της κλιματικής αλλαγής, ενώ έκλεισε με μια καθολική παράκληση για διεθνή συμμόρφωση απέναντι στο περιβάλλον.
Εν κατακλείδι, ο κόσμος διαρκώς εξελίσσεται. Τίποτα δε μένει στάσιμο, συμπεριλαμβανομένων και των σχέσεων των δύο υπερδυνάμεων. Το μέλλον τους καθίσταται προς το παρόν αβέβαιο. Τα μάτια της διεθνούς σκηνής είναι στραμμένα στον 46ο Πρόεδρο των Η.Π.Α., Joe Biden, ο οποίος είναι καθολικά διαφορετικός από τον προκάτοχό του, Donald Trump, και τις βλέψεις που είχε για τη χώρα του. Οι δηλώσεις για συμφιλίωση και συνεργασία από τη νέα αμερικανική κυβέρνηση καλλιεργούν έφορο έδαφος για διαπραγματεύσεις, οι οποίες πιθανόν να φέρουν και επίλυση των διαφορών Η.Π.Α.-Κίνας
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
‘Palau against China!’: the tiny island standing up to a giant, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- US–China rivalry ramps up pressure on the Pacific islands, East Asia Forum, διαθέσιμο εδώ
-
Esper visit to tiny Palau highlights US-China competition, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ
-
Palau’s new president vows to stand up to ‘bully’ China, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
-
Tiny Pacific nation of Palau detains ‘illegal’ Chinese fishing vessel, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
