Της Μάρθας Λιάκου,
Στη σύγχρονη κοινωνία, οι άνθρωποι και τα μέσα επικοινωνίας αναλύουν αδιαλείπτως κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα, λησμονώντας σχεδόν εξόφθαλμα τα καθημερινά γεγονότα, τα οποία στην πραγματικότητα, είναι εκείνα που καθορίζουν την ποιότητα της ζωής μας. Ιδιαίτερα στις μέρες που διανύουμε, λείπει αισθητά η αισιοδοξία και η καλή διάθεση, γεγονός που εντείνεται περισσότερο με την ακατάπαυστη προβολή δυσοίωνων ειδήσεων. Διαθέτοντας λοιπόν, ελάχιστες πηγές ευχαρίστησης, είναι αναγκαίο να υπενθυμίζουμε τόσο στους εαυτούς μας όσο και στους γύρω μας, την αξία του γέλιου και τα θετικά αποτελέσματα που επιφέρει στη ζωή μας. Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν ότι ο άνθρωπος είναι «ζώον γελαστικόν», και η ιδιότητα του να γελά, τον ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα όντα. Και με τα διαφορετικά είδη γέλιου (το χαμόγελο, το μειδίαμα, το τρανταχτό, το αναιδές, το προσποιητό, το σαρκαστικό, το νευρικό, το μέχρι δακρύων, κ.α.) – άλλο ένα ανθρώπινο προνόμιο – υπάρχει αυτό που ταιριάζει στον καθένα!
Από το 1998, κάθε πρώτη Κυριακή του Μαΐου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Γέλιου, για να μας θυμίζει τον αληθινό σκοπό του γέλιου που είναι η έκφραση της ευτυχίας. Σε πολλούς πολιτισμούς, το γέλιο χρησιμοποιείται ως θεραπευτικό μέσο και έχει ως σκοπό τη διαχείριση κοινωνικών προβλημάτων και τη σύσφιξη των κοινωνικών δεσμών. Για παράδειγμα, οι Εσκιμώοι της Γροιλανδίας συνηθίζουν να λύνουν τις διαφορές τους με «μονομαχίες γέλιου», κατά τη διάρκεια των οποίων, οι αντιμαχόμενοι κάθονται αντικριστά και κερδίζει εκείνος, ο οποίος θα προκαλέσει στους άλλους περισσότερο γέλιο. Ως εκ τούτου, η παρουσία του γέλιου είναι ευεργετική σε όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής, καθώς διευκολύνει την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, ενώ συνεισφέρει, χωρίς αμφιβολία, στη δημιουργία οικειότητας με ασφαλή τρόπο.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι η επιτυχία της επικοινωνίας πραγματοποιείται εξίσου μέσω του χιούμορ, καθώς ενισχύεται η εσωτερική συνοχή μιας κοινωνικής ομάδας, ενώ το γέλιο που προκαλείται π.χ. σε μία παρέα φίλων, μπορεί να ενδυναμώσει τη μεταξύ τους σχέση, ενώ παράλληλα, αποφεύγεται το ενδεχόμενο μίας πιθανής επιθετικότητας ή σύγκρουσης. Άλλωστε, το χιούμορ αξιοποιεί την έκφραση συναισθημάτων ή την παραδοχή αληθινών καταστάσεων μειώνοντας τον κίνδυνο της παρεξήγησης, ενώ θεωρείται σήμερα ένα από τα ελκυστικότερα χαρακτηριστικά σε έναν άνθρωπο.
Είναι απορίας άξιο, ωστόσο, το γεγονός ότι οι άνθρωποι, καθώς μεγαλώνουν, γελούν ολοένα και λιγότερο και αμφισβητούν τη δύναμη των θεραπευτικών ιδιοτήτων του γέλιου. Σύμφωνα με έρευνες, ένα παιδί μπορεί να γελάσει μέσα σε μία μέρα έως και 300 φορές, εν αντιθέσει με έναν ενήλικα, ο οποίος γελάει το πολύ 20 φορές. Η πιθανότερη εξήγηση είναι ότι με το πέρασμα του χρόνου, οι άνθρωποι ταυτίζουν το γέλιο με τη «μη-σοβαρή» συμπεριφορά, καθώς επικρατεί η άποψη ότι ένας σοβαρός άνθρωπος οφείλει να έχει ταυτόχρονα και τον έλεγχο των συναισθηματικών εκδηλώσεών του. Έτσι, στα πλαίσια της κοινωνικής ζωής, το γέλιο είναι συχνότερα προσποιητό παρά πηγαίο, διότι με αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνεται η κοινωνική ένταξη και αποφεύγεται η περιθωριοποίηση.
Πέρα όμως από τα κοινωνικά στερεότυπα που επικρατούν, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν πάψει να γελούν, καθώς ο αιώνιος εχθρός που ονομάζεται άγχος συνεχώς πολλαπλασιάζεται. Οι ταχύτατοι ρυθμοί ζωής και η υπέρμετρη ανταγωνιστικότητα μεταξύ των ανθρώπων, δεν επιτρέπουν την ύπαρξη ενός χρονικού κενού για να απολαύσουν τις μικρές χαρές της καθημερινότητας. Το πιο επιβλαβές αποτέλεσμα, είναι ότι η συνολική αυτή πίεση δεν εκφράζεται και κατά συνέπεια, οι άνθρωποι καταλήγουν απομονωμένοι με έναν υπερφορτισμένο ψυχικό κόσμο.
Μοναδική λύση λοιπόν, αποτελεί η ενσωμάτωση του γέλιου στη ζωή μας ακόμη κι αν γνωρίζουμε ότι δεν πρόκειται να λυθούν όλα τα προβλήματά μας ούτε να εξαφανιστούν οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε. Ωστόσο, θα κατορθώσουμε να αποτρέψουμε την κυριαρχία τους, ενώ παράλληλα, παραμένουμε συνδεδεμένοι με την παιδικότητα που ο καθένας κρύβει μέσα του. «Αυτό που σε κάνει να γελάς, σε βοηθάει να ζεις», μας δίδασκε ο Μένανδρος, και αποδεικνύεται ότι όταν είμαστε σε θέση να γελάμε με πράγματα που μας προβληματίζουν, τότε αυτά ξαφνικά μοιάζουν πιο «μικρά». Και τελικά, όταν χαμογελάμε «φωτίζεται» το πρόσωπο μας και αυτό από μόνο του είναι μία μικρή δόση ευτυχίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το γέλιο στη ζωή μας, exelixi-psychotherapy.gr, διαθέσιμο εδώ
- 18 αλήθειες για γέλια, in2life.gr, διαθέσιμο εδώ
