Της Τερψιχόρης Κουδούνα,
2021… Ο σύγχρονος άνθρωπος -στο πολύβουο των μεγαλουπόλεων- βιώνει στρες για τα ζητήματα της βιομέριμνας, καταιγισμό πληροφοριών, αποκλίσεις και συγκλίσεις σε όλα τα επίπεδα. Η αποδοχή, η ισχύς και η ποικιλότροπη αναγνώριση δεν συνεπάγονται απαραιτήτως ψυχική ηρεμία και δυνατότητα «φυγής» και «επιτυχημένου ταξιδιού» από τη ρυθμισμένη καθημερινότητα. Στον αντίποδα, οι «εν δυνάμει» πολίτες, συχνά ενσωματώνονται στο διδαγμένο αυτό πλαίσιο, δίχως φιλτράρισμα… Η πολυσυζητημένη διαφορά της ψυχαγωγίας και της διασκέδασης, είναι τελικά διαχρονική ως προς την ποιότητα διεξόδου, αλλά και ξεδιπλώματος της εκάστοτε προσωπικότητας.
Σε αυτό το θυελλώδες σημείο, τα πολιτιστικά κέντρα έρχονται και απαντούν με πρόσημο θετικό και δυσεύρετο. Τα «πολιτιστικά κέντρα» ή αλλιώς τα «ιδρύματα» της πόλης μας έχουν δημιουργηθεί από βαθιά οικονομικά, αρχιτεκτονικά και κοινωνικά ερείσματα. Τα ίδια διαρκώς ανανεώνονται, συμβαδίζοντας στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό με τον παλμό της εποχής, υποσχόμενα πολλές δράσεις, ανανεώσεις και «μάχες» να διατηρηθεί και να ανελιχθεί η κουλτούρα μας, οι γνώσεις μας και η αισθητική μας παιδεία.
Το ίδρυμα Ωνάση, το νεοσύστατο ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος μα και το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης αποτελούν σημεία αναφοράς στη ψυχαγωγία, στην ενημέρωση, στην ασφαλή και ποιοτική διασύνδεση με τον πολιτισμό του εξωτερικού, λειτουργώντας και ως βροντερή «φωνή» σε κοινωνικά ζητήματα, ιδίως όταν πρόκειται για την επισφάλεια του ρου της κοινωνίας…
Αρχικά, η Στέγη Ιδρύματος Ωνάση/ Onassis Cultural Centre Athens (Λεωφόρος Συγγρού) προσφέρει διαρκώς αμέτρητες δυνατότητες παρακολούθησης πολιτιστικών εκδηλώσεων, παραστάσεις, εκθέσεις, με μοναδικές ευκαιρίες καλλιέργειας και διείσδυσης στο περιεχόμενο του έργου. Την ίδια στιγμή, η μεγάλη του πολιτιστική ισχύς δημιουργεί ηχηρό αντίκτυπο στη μεγάλη και επιτυχημένη προβολή του από τα social media. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «ομορφαίνουν» σε καθημερινή βάση από τις ποικίλες αναρτήσεις του ιδρύματος, από τραγούδια, θεατρικές παραστάσεις, γκαλερί, καταξιωμένους καλλιτέχνες Έλληνες και ξένους, οι οποίοι λαμβάνουν θέση σε κινήματα, που αγωνίζονται για την κληροδότηση ενός πολιτισμού με όραμα. Την ίδια στιγμή, πραγματώνει ιδέες και δράσεις (π.χ. Together in Culture, I’ positive, Ερωτικές Καρτ Ποστάλ από την Ελλάδα κτλ.), προσφέρει κονδύλια σε κρίσιμες καταστάσεις (Εθνικό Σύστημα Υγείας εν όψει κορωνοϊού), αλλά και δημιουργεί κινήματα όπως το «Σιγά μη φοβηθώ», αποδεικνύοντας περίτρανα πως: «ALL WE HAVE IS WORDS, ALL WE HAVE IS WORLDS». Γιατί όπως έλεγε και ο Αντρέ Μαλρώ: «Ο πολιτισμός δεν δημιουργείται, κατακτάται».
Την ίδια στιγμή, η δωρεά για το πλέον σύγχρονο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, αποδείχθηκε κορυφαίας επιλογής, καθώς τόσο η λειτουργικότητά του όσο και το περιεχόμενο των παραστάσεων και εκθέσεών του τείνουν να επεκτείνουν τη δυναμική του πολιτισμού, μυώντας και τα νεότερα άτομα σε αυτόν. Ο συνδυασμός σύγχρονου και κλασσικού που εντοπίζεται και στην αρχιτεκτονική του ιδρύματος, προσελκύει πλήθος κόσμου για στιγμές χαλάρωσης, περπατήματος στο μεγάλο εξωτερικό του χώρο, μα και για την επίσκεψη σε μια από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες. Η βιβλιοθήκη του ιδρύματος τόσο αισθητικά όσο και πρακτικά αποτελεί ένα σύγχρονο αριστούργημα με πλούσιο υλικό βιβλιογραφίας αλλά και τεχνολογίας, ενώ εντύπωση δημιουργεί η ησυχία που επικρατεί και «εμπνέει» -αν μη τι άλλο- για διάβασμα. Υψίστης σημασίας αποτελεί, επίσης, η υποτροφία που παρέχεται από το ίδρυμα σε φοιτητές με ορισμένα μαθησιακά κριτήρια, μια αρωγή που εκτινάσσει το δίπολο παιδεία- εκπαίδευση, προκαλώντας θαυμασμό και δημιουργώντας πολλαπλά κίνητρα. Τέλος, επιβλητικοί χώροι με εξαιρετική ακουστική αναβιβάζουν το πολιτιστικό ίδρυμα σε χώρο διεθνούς «ανταλλαγής» καλλιτεχνικών στοιχείων, αλλά και εγχώριων συναυλιών, ωδείων, φεστιβάλ, παραστάσεων και ομιλιών με πολιτιστικό χαρακτήρα.
Παράλληλα, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), έχοντας περάσει από το Ωδείο και το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και όντας πλέον στο παλιό εργοστάσιο ζυθοποιίας στη Συγγρού Φιξ, με συγχρηματοδότηση του Γ’ ΚΠΣ και του Υπουργείου Πολιτισμού, προσφέρει εκπαιδευτικά προγράμματα, εκδηλώσεις για προβληματισμούς για τη σύγχρονη τέχνη, διαρκώς εμπλουτιζόμενη βιβλιοθήκη, αλλά και εκδοτική δραστηριότητα, δίνοντας βαθιά ώθηση στην ελληνική βιβλιογραφία σε διγλωσσία.
Σύμφωνα με τον Sigmund Freud: «Ο πολιτισμός ξεκίνησε όταν για πρώτη φορά ένα θυμωμένο άτομο πέταξε μία λέξη αντί για μία πέτρα». Έτσι, ο πολιτισμός εκτός από κουλτούρα, αποτελεί έκφραση και αντίδραση στο κατεστημένο, είναι ένδειξη αντοχής, είναι αγώνας επικράτησης αισθητικής και συναισθήματος, είναι ιστορία που ακόμη και αν επαναλαμβάνεται, πρέπει κανείς να τη σέβεται, είναι διάδραση, πάθος και κύκλος που μεγαλώνει… Ας συνδράμουμε όλοι στις δράσεις των ομάδων, που είναι άγρυπνοι φρουροί της υψηλής τέχνης και του θεάματος, ας «ζητήσουμε» κονδύλια και ας αποτελέσουμε ένα κομμάτι δράσης μέσα στην τόση μεγάλη παροχή αναψυχής…
Τα πολιτιστικά κέντρα των πόλεων, ακόμη και αν δεν έχουν την αφοπλιστική θέα και ομορφιά του Μουσείου Μπενάκη, την αναγνώριση του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, του Πλανηταρίου ή του Μεγάρου Μουσικής, έχουν απεριόριστη δύναμη παροχής ακτινών πολιτισμού, δράσεων, ενημέρωσης και βοήθειας… Όσο κρατάμε τον πολιτισμό ενεργό, η δύναμη της τέχνης και της ιστορίας δύσκολα θα μας εγκαταλείψουν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Διεθνής πρωτοβουλία δράσης COVID-19, snf.org, διαθέσιμο εδώ
- «Σιγά μην φοβηθώ»: Το μήνυμα της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για τη δίκη της Χρυσής Αυγής, ethnos.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κέντρα πολιτισμού & τέχνης, gtp.gr, διαθέσιμο εδώ
