Της Καλλιόπης Τσιπλαντώνη,
Γεννημένη στο Κίεβο τον Μάρτιο του 1921, η Τατιάνα Βαρούτη-Μαμάκη ήταν γνωστή Ελληνίδα χορεύτρια και χορογράφος. Σπούδασε χορογραφία στην Αθήνα, στη σχολή μπαλέτου της Μαρί Ρεϋμόν και στη συνέχεια μετέβη στη Βαρσοβία, όπου βρισκόταν η νονά της, ιδιοκτήτρια σχολής χορού. Αργότερα, έφυγε, για να συνεχίσει τις σπουδές της στο Λονδίνο και το Παρίσι.
Επιστρέφοντας, προσελήφθη στο μπαλέτο της νεοσύστατης Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ήταν το 1939, όταν έκανε την έναρξή της, με τη Νυχτερίδα του Στράους. Συνεργάστηκε σε 41 παραγωγές και αναβιώσεις παραγωγών από το 1939 μέχρι το 1963. Ως πρώτη χορεύτρια εμφανίστηκε σε αρκετά χοροδράματα, όπως και σε διάφορα λυρικά έργα. Επίσης, συνεργάστηκε ως πρώτη χορεύτρια με το Βασιλικό Θέατρο.
Μέσα στο διάστημα αυτό, η Μαμάκη πήγε στο Παρίσι με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης το 1949 και επέστρεψε ως χορογράφος πλέον. Μάλιστα, κατά την περίοδο 1948-1963, χορογράφησε τις περισσότερες τραγωδίες, αλλά και θεατρικές παραστάσεις, χοροδραματικά εμβόλιμα σε όπερες και οπερέτες, ακόμα και κινηματογραφικές ταινίες. Κατά το διάστημα 1954-1977, χορογράφησε και παραστάσεις αρχαίου δράματος για τα Επιδαύρια. Μερικά από τα εμβόλιμα που χορογράφησε είναι Η χώρα του μειδιάματος, Σαμψών και Δαλιδά (Ηρώδειο, Φεστιβάλ Αθηνών 1960), Φάουστ, Το δαχτυλίδι της μάνας, Η νυχτερίδα, Η εύθυμη χήρα κ.ά. Σημαντικότερη χορογραφία της θεωρήθηκε εκείνη της παράστασης Νόρμα με τη Μαρία Κάλλας, που έλαβε χώρα στην Επίδαυρο, στο Φεστιβάλ Αθηνών, το 1960. Επιπλέον, έκανε την εμφάνισή της σε αρκετές εκπομπές της τηλεόρασης αλλά και ραδιοφωνικών σταθμών.
Ακολούθησαν συνεργασίες με το Θέατρο Κύπρου και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, ώσπου πήρε σύνταξη. Τότε, καθώς δεν της άρεσε να είναι ανενεργή, ίδρυσε συνεταιρικά με την Έλεν Πφέφερ-Τσουκαλά σχολή χορού στο κέντρο της Αθήνας. Ακόμα, διετέλεσε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου, αντιπρόεδρος και αργότερα πρόεδρος του ομίλου «Τόντα» Αθηνών και ήταν συνιδιοκτήτρια των γκαλερί έργων τέχνης «Ροτόντα» και «Ροτόντα II». Η Γαλλία την τίμησε με ανώτερο παράσημο τέχνης.
Η Τατιάνα Βαρούτη-Μαμάκη απεβίωσε στην Αθήνα στις 23 Ιανουαρίου 2007 και κηδεύτηκε στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.
