Της Δήμητρας Χαρέλη,
«Η τέχνη δεν είναι αυτό που βλέπεις, αλλά αυτό που κάνεις τους άλλους να δουν…» Edgar Degas
Δεν υπάρχει συμφωνία απόψεων για το εάν η τέχνη τελικά μπορεί να διδαχθεί, να «περάσει» από ένα άτομο σε ένα άλλο με μια διάλεξη, ένα βιβλίο ή μια ανάλυση. Ούτε ως προς τον ορισμό της υπάρχει συμφωνία. Η τέχνη συνοπτικά είναι η εσωτερική ανάγκη μας για έκφραση. Μία εσωτερική ανάγκη ερμητικά παγιδευμένη μέσα μας που απλώς χρειάζεται μονάχα μία μικρή αφορμή για να ξετρυπώσει και τελικά να πάρει σάρκα και οστά. Για τον καθένα, η αφορμή αυτή μπορεί να μη μεταφράζεται με το ίδιο όνομα. Για κάποιους, μπορεί να είναι ένας καλλιτέχνης που απλώς παρακολουθεί, ένα έργο ή πολλές φορές ένας απλός άνθρωπος.
Ανά καιρούς υπήρχαν διαφωνίες για το αν τελικά το μάθημα των καλλιτεχνικών αξίζει να υπάρχει στο πρόγραμμα διδασκαλίας των σχολείων. Ειδικότερα στις τάξεις Λυκείου, όπου υπάρχει φόρτος και πίεση στην πλάτη των μαθητών, πήραν θέση πολλοί και αφόρισαν τα καλλιτεχνικά. Ένα μάθημα που πιθανόν να διαδραματίσει και το σημαντικότερο ρόλο στη διάπλαση ενός χαρακτήρα. Για να συμβούν όλα αυτά, το εκπαιδευτικό σύστημα, αρχικά, πρέπει να αποφασίσει τι χαρακτήρα επιθυμεί να το διακρίνει. Το άγχος να προλάβει όλη αυτή την εξέλιξη και την ταχύτητα της τεχνολογίας, προσθέτοντας νέα μαθήματα, νέο υλικό και νέες διδακτικές μορφές έχει πλακώσει τον αρχικό στόχο της εκπαίδευσης.
Comenious: «Όλα μέσα στην εκπαίδευση πρέπει να γίνονται αυθόρμητα και χωρίς καταπίεση»
Μια σκέψη που έχει τις ρίζες της στον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό προάγει την αξία και τη σημασία της τέχνης, τονίζοντας το πόσο σημαντικό είναι να τοποθετείται εντός του εκπαιδευτικού συστήματος. Τα καλλιτεχνικά, ως μάθημα, τις περισσότερες φορές για ποικίλους λόγους δεν παίρνουν τις διαστάσεις αλλά ούτε τη διδακτική μορφή που τους αξίζει. Καλλιτεχνικά δεν είναι χειροτεχνίες, αλλά τα ερεθίσματα. Μια πνευματική καθοδήγηση για το όχι που πρέπει, αλλά που αξίζει να στρέψει κανείς το βλέμμα και το ενδιαφέρον του. Η τέχνη δεν μπορεί να διδαχθεί (παίρνοντας ως λέξη τη διάσταση της διδασκαλίας που έχουμε συνηθίσει). Η τέχνη, όμως, μπορεί να «ξυπνήσει» μέσα σου και αυτό αρκεί να συμβεί μόνο μία φορά. Η επαφή των παιδιών, ωστόσο, μαζί της πρέπει να είναι τακτική. Από τη βρεφική κιόλας ηλικία πλάθεται μία στενή σχέση του ανθρώπου με την τέχνη, η οποία μπορεί να του κρατήσει συντροφιά μέχρι τα βαθιά γεράματα.
Δεν μπορεί να αντιληφθεί ο ανθρώπινος νους όλα αυτά τα εφόδια που κουβαλά η τέχνη και που απλόχερα μπορεί να προσφέρει σε ένα παιδί από ήδη μικρή ηλικία. Η προσωπική έκφραση είναι το αρχικό και πιθανόν το σημαντικότερο βήμα μιας διαδρομής χωρίς τέλος. Σε επόμενο στάδιο, αναπτύσσεται η δημιουργικότητα και η φαντασία. Η συμβολή των τεχνών στην αυτοεκτίμηση, την αυτοπεποίθηση και την ομαδικότητα είναι επίσης, πολύ σημαντική. Πρόκειται για ένα ταξίδι που σε βοηθά να γνωρίσεις αρχικά τον εαυτό σου και στη συνέχεια ολόκληρο τον κόσμο. Ας μη το στερηθεί κανείς!
