Της Άννας Γκουέν,
Η εξέλιξη της περιοχής της νοτιοανατολικής Ασίας είναι αδιαμφισβήτητη, ιδίως τα τελευταία χρόνια, καθώς έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στους τομείς της οικονομίας και της τεχνολογίας, βελτιώνοντας σε μεγάλο βαθμό το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων. Ωστόσο, παρά την ανάπτυξη αυτή, η περιοχή ταλανίζεται από ισχυρά καιρικά φαινόμενα, όπως παραδείγματος χάριν οι τυφώνες. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που καταστρέφονται ολόκληρα χωριά, τα οποία δε διαθέτουν τις υποδομές για να προστατευτούν από τέτοιου είδους φαινόμενα. Το 2020, συγκεκριμένα, έπληξε σφόδρα το Βιετνάμ και τις Φιλιππίνες, όπου σημειώθηκαν πολυάριθμα τέτοια περιστατικά, τα οποία είχαν ως απολογισμό τεράστιες υλικές ζημίες αλλά και αρκετά θύματα.
Η Ένωση Χωρών της νοτιοανατολικής Ασίας (Association of Southeast Asian Nations-ASEAN), είναι ένας περιφερειακός διακυβερνητικός οργανισμός που εδραιώθηκε το 2008, εγκαθιδρύοντας τη συνεργασία μεταξύ των μελών της. Ακολουθώντας το μοντέλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν καταφέρει, στηρίζοντας το ένα το άλλο, να διευκολύνουν κυρίως την οικονομική, πολιτική και κοινωνικο-πολιτισμική ολοκλήρωση. Ως αναγκαίο επακόλουθο, λοιπόν, προβλέπεται ένα πλαίσιο για την πρόληψη των καταστροφών που προκαλούνται από έντονα καιρικά φαινόμενα. Η Συμφωνία της ASEAN για τη Διαχείριση των Καταστροφών και την Αντιμετώπιση Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης (ASEAN Agreement on Disaster Management and Emergency Response-AADMER) τέθηκε σε εφαρμογή το Δεκέμβριο του 2009 και στόχος της -όπως δηλώνεται και στο όνομά της- είναι να μειωθούν μακροπρόθεσμα οι κίνδυνοι καταστροφών στην εν λόγω περιοχή.
Πρόκειται για μια συμφωνία, η οποία ανανεώνεται ανά πενταετία, και, προτού λήξει, γίνεται ο απολογισμός της, σχεδιάζοντας παράλληλα το επόμενο πρόγραμμα που θα τεθεί σε εφαρμογή. Μάλιστα, αξίζει να επισημανθεί ότι είναι νομικά δεσμευτική για όλα της τα μέλη. Από την αρχή του 2021 βρίσκεται σε εφαρμογή το τρίτο Πρόγραμμα Εργασίας της ASEAN για τη Διαχείριση των Καταστροφών και την Αντιμετώπιση Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης, το οποίο συμφωνήθηκε από τα κράτη-μέλη της στις 27 Νοεμβρίου 2020. Σκοπός της εν λόγω συμφωνίας είναι «να ενδυναμώσει και να υποστηρίξει την εξάλειψη των κινδύνων καταστροφών και τις δυνατότητες διαχείρισης των καταστροφών μέσω της δια-τομεακής συνεργασίας […] και του ισχυρότερου συντονισμού των μελών της ASEAN».
Όπως κάθε οργανισμός, έτσι και η ASEAN διαθέτει μια Επιτροπή για τη Διαχείριση των Καταστροφών, η οποία επιβλέπει τις εργασίες για την εφαρμογή του Προγράμματος Εργασίας. Το πρώτο πρόγραμμα αφορούσε στην περίοδο 2010-2015, το δεύτερο στην περίοδο 2016-2020 και το τελευταίο στο χρονικό διάστημα 2021-2025. Το πιο πρόσφατο πρόγραμμα διαμορφώθηκε υπό τη δήλωση του Προέδρου των Φιλιππίνων, Rodrigo Duterte, στην 37η Σύνοδο της ASEAN σχετικά με την ανάγκη συνεργασίας των κρατών για να ενισχυθούν οι δυνατότητές τους σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων.
Το τελικό πρόγραμμα της περιόδου 2021-2025 περιέχει πέντε επιμέρους προγράμματα για την εκτέλεση του τελικού σκοπού. Ονομαστικά αυτά τα πέντε είναι: 1) η αξιολόγηση και η παρακολούθηση των κινδύνων, 2) η πρόληψη και ο μετριασμός, 3) η ετοιμότητα και η ανταπόκριση, 4) η ανθεκτική ανάκαμψη και 5) η παγκόσμια ηγεσία. Αυτά τα πέντε θα καθοδηγούνται από κάποιες κατευθυντήριες αρχές μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η κοινωνική ένταξη, η προσέγγιση πολλαπλών κρίσεων, η καινοτομία και η συνέργεια. Μάλιστα, δίνεται η δυνατότητα παρέμβασης ως μέρος της εκπλήρωσης των στόχων του προγράμματος. Πρόκειται για τριών ειδών παρέμβασης: της εξοικείωσης, της λειτουργικότητας και της ωρίμανσης. Με άλλα λόγια, θα παρεμβαίνουν, ώστε να ευαισθητοποιούν τους ανθρώπους, θα αναπτύσσουν στρατηγικές και πολιτικές και θα παρακολουθούν και θα ανατροφοδοτούν αντίστοιχα.
Το νεοσυσταθέν αυτό πρόγραμμα της ASEAN χαίρει της υποστήριξης -μεταξύ άλλων- του Γραφείου του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφών (United Nations Office for Disaster Risk Reduction-UNDRR) και της Ασιατικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (Asian Development Bank-ADB). Ενδιαφέρουσα είναι η δήλωση της Ειδικού Εκπροσώπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφών, Mami Mizutori, στην οποία συγχαίρει το αποτέλεσμα, αναφερόμενη ειδικότερα στην ίδια γραμμή που ακολουθεί το εν λόγω πρόγραμμα με το Πλαίσιο για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφών του Sendai 2015-2030 (Sendai Framework for Disaster Risk Reduction). Το τελευταίο στοχεύει στην εξάλειψη των κινδύνων των καταστροφών, των απωλειών ανθρώπινων ζωών και των επιπτώσεων στο οικονομικό, κοινωνικό, πολιτισμικό και περιβαλλοντικό τομέα των ανθρώπων, των επιχειρήσεων και τελικώς των χωρών αυτά τα 15 χρόνια. Η ASEAN με αυτό το Γραφείο του ΟΗΕ συνεργάστηκαν για τη σύνταξη του νέου κειμένου για το χρονικό διάστημα 2021-2025, που παράλληλα σηματοδότησε την ανανέωση της συνεργασίας μεταξύ των δύο οργανισμών. Το Πρόγραμμα της ASEAN είναι σύμφωνο και με την Ατζέντα της Αειφόρου Ανάπτυξης 2030, συγκεκριμένα με τους στόχους 1, 11 και 13, δηλαδή την εξάλειψη της φτώχειας, της δημιουργίας των βιώσιμων πόλεων και κοινοτήτων και της δράσης για την κλιματική αλλαγή.
Η ASEAN αποτελεί έναν οργανισμό, ο οποίος σταδιακά αποκτά δύναμη και επιρροή, καθώς αποτελείται από ανερχόμενες οικονομικές δυνάμεις. Η Συμφωνία για τη Διαχείριση των Καταστροφών και την Αντιμετώπιση Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης είναι ένα από τα ποικίλα προγράμματά του, που συμβάλλουν στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του πληθυσμού του. Μια περιοχή, όπως αυτή της νοτιοανατολικής Ασίας, επιτάσσει την ανάγκη ύπαρξης ενός επικαιροποιημένου πλαισίου δράσης και αντιμετώπισης των έντονων καιρικών φαινομένων και των αποτελεσμάτων τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- AADMER Work Programme 2021-2025, διαθέσιμο εδώ
-
Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015-2030, United Nations Office for Disaster Risk Reduction, διαθέσιμο εδώ
-
ASEAN achieves a milestone towards regional disaster risk reduction, Reliefweb, διαθέσιμο εδώ
