Της Κατερίνας Σφυράκη,
Η μουσική και το τραγούδι ήταν, είναι και θα είναι πάντοτε πολύτιμοι λίθοι στο όλο οικοδόμημα της πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε λαού. Η μελωδία, οι στίχοι και η ενορχήστρωση ενός τραγουδιού αποτελούν την έκφραση των βαθύτερων συναισθημάτων τόσο των στιχουργών και των μουσικών που το συνθέτουν όσο και του τραγουδιστή που καλείται να ερμηνεύσει το εκάστοτε κομμάτι. Εντούτοις, ένα τραγούδι δεν εκφράζει μονάχα μια ψυχική κατάσταση, αλλά πολύ συχνά καθίσταται μέσο ειρηνικής, δημιουργικής και καλλιτεχνικής έκφρασης της τωρινής πραγματικότητας, των επίκαιρων κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων και των προβληματισμών διαφόρων ομάδων ανθρώπων.
Ένα τραγούδι που σίγουρα εμπίπτει στη συγκεκριμένη κατηγορία είναι το μουσικό κομμάτι «Το νερό των Σταγιατών», σε στίχους και μουσική του Αλκίνοου Ιωαννίδη και ενορχήστρωση του Ανδρέα Κατσιγιάννη. Ακούγοντας κανείς για πρώτη φορά το τραγούδι του έντεχνου καλλιτέχνη, αισθάνεται ότι αναδύεται χαρά κι ανεμελιά. Το αίσθημα αυτό γίνεται ακόμη πιο έντονο, αν παρακολουθήσουμε το βίντεο του τραγουδιού, το οποίο εκτυλίσσεται στην πλατεία των Σταγιατών και στο οποίο συμμετέχουν ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, η ορχήστρα παραδοσιακής μουσικής «Εστουδιαντίνα» Νέας Ιωνίας Βόλου και τα παιδιά της περιοχής. Μικροί και μεγάλοι συντελεστές της παραγωγής αυτής συναντήθηκαν στην πλατεία των Σταγιατών όπου ηχογράφησαν και βιντεοσκόπησαν το τραγούδι. Παρατηρώντας τα χαρούμενα πρόσωπα των μικρών παιδιών, των παθιασμένων χαμογελαστών μουσικών και το γεμάτο ελπίδα και ζωντάνια βλέμμα του Αλκίνοου Ιωαννίδη, μεταφερόμαστε αυτόματα στην κοινότητα του χωριού, στο καλοκαιρινό σκηνικό της πλατείας ανάμεσα στα πλατάνια και την πηγή με το τρεχούμενο νερό.
Η σύνθεση και η ερμηνεία του τραγουδιού διαδραματίζει, ωστόσο, έναν ακόμη ρόλο πέρα από το να αναδειχθεί η ομορφιά του τοπίου και το νερό των Σταγιατών. Εύκολα ανάγεται το συμπέρασμα ότι η ύπαρξη του τραγουδιού και η δημοσίευσή του στο YouTube εξυπηρετεί έναν διττό σκοπό. Το τραγούδι δεν υπάρχει μονάχα για να τέρψει το κοινό αλλά και για να ευαισθητοποιήσει τόσο τους κατοίκους της Μαγνησίας όσο και όλης της υπόλοιπης Ελλάδας για τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η κοινότητα του χωριού προκειμένου να διασώσει το νερό των Σταγιατών. Αξίζει όλοι να μάθουμε την ιστορία πίσω από τον «πόλεμο» που υφίσταται η τοπική κοινωνία από τον δήμαρχο του Δήμου Βόλου, Αχιλλέα Μπέο, αλλά και της ΔΕΥΑΜΒ (Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης – Αποχέτευσης Μείζονος Περιοχής Βόλου) που συγκρούεται με τους κατοίκους της περιοχής σχετικά με το θέμα της διαχείρισης του νερού. Ας δούμε λοιπόν ποιο είναι το χωριό των Σταγιατών και τι διεκδικούν οι κάτοικοί του;
Οι Σταγιάτες ανήκουν στον νομό Μαγνησίας και βρίσκονται σε υψόμετρο 340 μέτρων, απέχοντας μόλις 11 χιλιόμετρα από την πόλη του Βόλου. Πρόκειται για ένα μικρό χωριό, χτισμένο σε πλαγιά του Πηλίου και συγκεκριμένα βορειοδυτικά της Πορταριάς, της οποίας αποτελούν το τέταρτο δημοτικό διαμέρισμα. Το παραδοσιακό γραφικό χωριό των Σταγιατών, με θέα τον Παγασητικό Κόλπο, διαθέτει πλούσιο φυσικό περιβάλλον. Φημίζεται ιδίως για τα γάργαρα τρεχούμενα νερά της πηγής του, της Κρύας Βρύσης, η οποία αποτελεί την πηγή υδροδότησης του χωριού για περισσότερο από 350 χρόνια. Οι κάτοικοι επιθυμούν να χρησιμοποιούν τις πηγές της Κρύας Βρύσης για την υδροδότησή τους. Όπως συνηθίζεται συχνά στην ελληνική κοινωνία, ήταν απαραίτητη η ισότιμη συνεργασία μεταξύ των κατοίκων προκειμένου να μπορεί το νερό να υδροδοτεί όλα τα σπίτια του χωριού, καθώς οι δημοτικές αρχές ήταν απούσες. Οι κάτοικοι ανέλαβαν να καθαρίζουν μόνοι τους τη δεξαμενή συγκέντρωσης του νερού, δίνοντας μια αποτελεσματική λύση βασισμένη στη συλλογικότητα και το ομαδικό πνεύμα, απέναντι στην πάγια αδιαφορία των δημοτικών και κρατικών αρχών, που άφηναν το πρόβλημα ως έχει. Σε ανάρτηση του 2017, στο blog της Ανεξάρτητης Πηλιορείτικης Ομάδας Δράσης στις Σταγιάτες, διαβάζουμε για διάφορα περιστατικά στέρησης πόσιμου νερού τις ημέρες χιονιού και παγωνιάς, προβλήματα τα οποία κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν μόνοι τους οι ίδιοι οι κάτοικοι, διότι δυστυχώς δεν υπήρχε συνεισφορά της ΔΕΥΑΜΒ, παρά την έκκληση των κατοίκων.
Όταν η ΔΕΥΑΜΒ αντιλήφθηκε την αρνητική έκθεσή της από τις αναμενόμενες κατηγορίες που τις προσήψαν όσοι καθάριζαν και ξεπάγωναν μόνοι τους την δεξαμενή, αποφάσισε να παρέμβει. Η αναμενόμενη, εύλογη κίνηση θα ήταν ο καθαρισμός της πηγής. Αντ’ αυτού, εγκαταστάθηκε χλωριωτής, ο οποίος, σύμφωνα με όσα καταγγέλλουν οι κάτοικοι του χωριού, έτρεχε μόνιμα στη δεξαμενή, με αποτέλεσμα τα όρια του χλωρίου να υπερβούν τα επιτρεπτά. Η συγκεκριμένη κίνηση ερμηνεύθηκε ως βήμα μιας χρόνιας τακτικής που ακολουθούν οι δημοτικές αρχές προκειμένου να υποβαθμίσουν το νερό, μιας τακτικής που θυσιάζει τα πάντα μπροστά στο κέρδος. Την άκρως αδιάφορη στάση της ΔΕΥΑΜΒ συμπληρώνει η ολοκληρωτική απαξίωση των κατοίκων από τον εν ενεργεία δήμαρχο Βόλου, Αχιλλέα Μπέο. Ο δήμαρχος μίλησε πολλάκις με προσβλητικό τρόπο για τις κινήσεις των κατοίκων, αποκαλώντας τους «ντροπή της πόλης, που για πολλά χρόνια τους ανέχεται η κοινωνία και οι δημοτικές αρχές», κατηγορώντας επίσης τους κατοίκους για καλλιέργεια ναρκωτικών ουσιών και μηνύοντάς τους για δολιοφθορά. Με τη συνοδεία αστυνομικών, επισκέφθηκε το χωριό, καταστρέφοντας τη δημόσια περιουσία του χωριού. Χαρακτηριστικά παραδείγματα της ασεβούς συμπεριφοράς αποτελούν η επίσκεψη του δημάρχου στο δημοτικό σχολείο των Σταγιατών, από όπου απομάκρυνε στρώματα που χρησιμοποιούνταν για εκγύμναση, αλλά και τα υβριστικά σχόλια απέναντι στον Αλκίνοο Ιωαννίδη. Φυσικά, το πρόβλημα υπήρχε πολύ καιρό πριν από την υβριστική επίθεση του δημάρχου· η επίθεση αποτέλεσε όμως την αφορμή για να αποκτήσει το θέμα μεγαλύτερη έκταση και να προβούν πολλές ομάδες ατόμων σε διαμαρτυρίες.
Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης έχει ερμηνεύσει το τραγούδι σε διάφορες συναυλίες του ανά την Ελλάδα, προξενώντας μεγάλη συγκίνηση και εγείροντας προβληματισμό σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα. Πέρα από τη δράση του Αλκίνοου, το τραγούδι έχει διασκευαστεί από 26 συνολικά καταξιωμένους τραγουδιστές και μουσικούς, ως μια «Συλλογική Ερμηνεία Φίλων», που αποτελεί ένδειξη συμπαράστασης στον αγώνα κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού των Σταγιατών. Σύμφωνα με την περιγραφή από το αναρτημένο βίντεο στο YouTube, «τα όποια έσοδα από την κυκλοφορία του τραγουδιού θα ενισχύσουν το ταμείο της αυτοδιαχείρισης του χωριού Σταγιάτες για τα δικαστικά έξοδα της υπόθεσης». Ακόμη, η ιστορία του προβλήματος και των τοπικών πρωτοβουλιών αποτυπώνεται ολοκληρωμένα στην επιμορφωτική ταινία με τίτλο «Οι Κοπρίτες (των Σταγιατών)/Ελεύθεροι Άνθρωποι-Ελεύθερα νερά» σε σκηνοθεσία του Βασίλη Βήττα και παραγωγή του ίδιου και του Κωνσταντίνου Γεωργακόπουλου, ενώ υπάρχει και συναφής σελίδα σχετικά με τις κινήσεις των κατοίκων, «Σταγιάτες-Ελεύθερα νερά», στο Facebook. Ένθερμη είναι και η υποστήριξη από την τοπική κοινωνία του Βόλου, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει και η εμπλοκή της ακαδημαϊκής κοινότητας. Συγκεκριμένα, το Εργαστήριο Οικονομικής Πολιτικής και Στρατηγικού Σχεδιασμού του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας διεξάγει έρευνα με σκοπό να εξετάσει τις απόψεις των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής αναφορικά με τη διαχείριση της ύδρευσης των οικισμών.
Πέρα λοιπόν από τη μελωδικότητα, την ευθυμία και την αισιοδοξία που αδιαμφισβήτητα αποπνέει, το τραγούδι αυτό είναι ταυτόχρονα και ο απόηχος των ατέρμονων προσπαθειών που καταβάλλει η τοπική κοινότητα των Σταγιατών προκειμένου να διαφυλαχθεί η πρόσβασή τους στο νερό της πηγής της Κρύας Βρύσης, να παρεμποδιστεί η κερδοσκοπική διαχείριση του νερού και να λάβει τέλος η επίθεση απέναντι στους κατοίκους. Το τραγούδι «Το νερό των Σταγιατών» συνιστά μια δημιουργική διαμαρτυρία απέναντι στον εξευτελισμό που ο καλλιτέχνης και οι συνάνθρωποί του βίωσαν και εξακολουθούν να βιώνουν. Ας παραδειγματιστούμε απ’ το φωτεινό παράδειγμα του Αλκίνοου Ιωαννίδη κι ας απαντάμε κι εμείς με πολιτισμό απέναντι στον σκοταδισμό!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Και όμως αληθινό: οι Σταγιάτες, το χωριό του νερού, χωρίς νερό!, Α.Π.Ο.ΔΡΑΣΗΣ, διαθέσιμο εδώ
- Ο δήμαρχος Χαρχούδας, ο «τσαμπουκάς» του Μπέου και το νερό των Σταγιατών, ΤΑ ΝΕΑ, διαθέσιμο εδώ
- Ντοκιμαντέρ: Οι Κοπρίτες (των Σταγιατών) / Ελεύθεροι Άνθρωποι – Ελεύθερα νερά, The Press Project (στο youtube), διαθέσιμο εδώ
- Συλλογική Ερμηνεία Φίλων – Το Νερό Των Σταγιατών (Official Video Clip HD), Ogdoo Music (στο youtube), διαθέσιμο εδώ
- Αλκίνοος Ιωαννίδης- Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας Βόλου – Tο νερό των Σταγιατών, Alkinoos Ioannidis στο youtube, διαθέσιμο εδώ
