Της Ευαγγελίας Παλαιολόγου,
Η Μεσαιωνική περίοδος ήταν μια εποχή έντονων φυλετικών διακρίσεων. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι γυναίκες στην Ευρώπη αντιμετωπίστηκαν ως εντελώς ξεχωριστή ομάδα, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους κατάσταση. Αντιμετώπιζαν πολλές νομικές, θρησκευτικές και οικονομικές προκλήσεις, καθώς και μερικές μοναδικές ευκαιρίες.
Αστικό δίκαιο και γάμος
Οι γυναίκες στη Μεσαιωνική Ευρώπη εξαρτώνταν νομικά από τους συζύγους τους. Στο πεδίο του αστικού δικαίου, οι γυναίκες δε μπορούσαν να υπογράψουν συμβόλαια, να είναι μάρτυρες στο δικαστήριο ή να δανείζονται χρήματα στο όνομά τους. Όλα αυτά έπρεπε να γίνουν υπό τη νομική εξουσία των συζύγων τους. Εν ολίγοις, οι παντρεμένες γυναίκες εξαρτώνταν σημαντικά από τους συζύγους τους. Μάλιστα, αυτοί οι περιορισμοί ίσχυαν σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες μέχρι πολύ πρόσφατα. Αυτό που προκαλεί ενδιαφέρον είναι ότι αυτοί οι νόμοι δεν ίσχυαν για ανύπαντρες ενήλικες γυναίκες, για τις οποίες ήταν επιτρεπτό να υπογράφουν συμβόλαια, να δανείζονται χρήματα και να κάνουν πράγματα που θα περίμενε κανείς από ένα νομικά υπεύθυνο ενήλικα.
Ποινικό δίκαιο και θανατική ποινή
Σε αντίθεση με το αστικό δίκαιο, η οικογενειακή κατάσταση μιας γυναίκας δεν είχε σημασία για το ποινικό δίκαιο. Με άλλα λόγια, όταν μια παντρεμένη γυναίκα διέπραττε έγκλημα, υπέστη τις ίδιες κυρώσεις με την άγαμη. Η μόνη εξαίρεση ήταν στην περίπτωση της εγκυμοσύνης: οι έγκυες γυναίκες εξαιρέθηκαν από την εκτέλεση ή άλλου βάρβαρου είδους βασανιστήρια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το δικαστικό σύστημα των Μεσαιωνικών Εποχών αντιμετώπιζε τις γυναίκες παραβάτες με μεγαλύτερη επιείκεια. Οι γυναίκες όμως, που βρέθηκαν ένοχες για αδίκημα θανάτου δεν ήταν τόσο τυχερές. Στην πραγματικότητα, έπρεπε να υποστούν τον πιο βάναυσο και οδυνηρό τύπο εκτελέσεων σε εκείνη την εποχή: το κάψιμο στην πυρά.
Οι γυναίκες στην πολιτική ζωή
Πολιτικά, οι γυναίκες μπορούσαν να αναρριχηθούν στα υψηλότερα επίπεδα κυριαρχίας. Μπορούσαν να γίνουν βασίλισσες ή αντιβασιλείς και να κυβερνήσουν στο όνομα ενός ανήλικου παιδιού. Είτε μια γυναίκα ήταν βασίλισσα ή αντιβασιλέας και κυβερνούσε είτε προσωρινά είτε μόνιμα, οι εξουσίες της δεν ήταν διαφορετικές από αυτές ενός αρσενικού κυβερνήτη. Ωστόσο, οι γυναίκες στη Μεσαιωνική Ευρώπη απουσίαζαν εντελώς από δημόσιους πολιτικούς ρόλους. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι οι μεσαιωνικές πόλεις ακολούθησαν μια πιο δημοκρατική μορφή κυβέρνησης, στην οποία οι αξιωματούχοι εκλέχτηκαν και υπηρετούσαν για μια καθορισμένη θητεία. Επομένως, μια γυναίκα δε μπορούσε να κληρονομήσει ένα πολιτικό αξίωμα. Η κατάσταση άλλαξε μόνο τα τελευταία χρόνια. Κατά ειρωνικό τρόπο, η δημοκρατία ήταν πολύ εχθρική για τη συμμετοχή των γυναικών σε όλη την ιστορία. Ωστόσο, οι γυναίκες στη Μεσαιωνική Ευρώπη απουσίαζαν εντελώς από δημόσιους πολιτικούς ρόλους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι μεσαιωνικές πόλεις ακολούθησαν μια πιο ρεπουμπλικανική μορφή διακυβέρνησης, στην οποία οι αξιωματούχοι εκλέγονταν και υπηρετούσαν για μια καθορισμένη θητεία. Επομένως, μια γυναίκα δεν μπορούσε να κληρονομήσει ένα πολιτικό αξίωμα.
Οικονομικές Ευκαιρίες
Στη Μεσαιωνική Ευρώπη, οι γυναίκες ήταν σχετικά δραστήριες στην αγορά. Μια έρευνα σε 100 συντεχνίες στο Παρίσι, το 1300 έδειξε ότι το 86% των συντεχνιών ήταν πρόθυμες να δεχτούν γυναίκες εργαζόμενες. Αν και ορισμένες εταιρείες χρειάζονταν άδεια από τον άντρα της γυναίκας, η εργασία των γυναικών δεν ήταν αδύνατη.
Θρησκεία και μοναχισμός
Ο μοναχισμός επικρατούσε στις γυναίκες. Η γυναίκα μπορούσε εύκολα να επιλέξει να γίνει μοναχή και να ζήσει σε ένα μοναστήρι. Μπορούσαν ακόμη και να ανέβουν στις τάξεις του μοναστηριού και να διοικούν μια μέρα ως καλόγριες. Το Μεσαίωνα, τα μοναστήρια ήταν μεγάλοι οργανισμοί και στέγαζαν δεκάδες άτομα. Έτσι, το να είσαι επικεφαλής μιας μονής επέτρεψε στις γυναίκες να ασκήσουν εξουσία έναντι των άλλων. Αυτή η εξουσία ήταν ιδιαίτερα ελκυστική για τις γενναίες γυναίκες, που δεν μπορούσαν να φθάσουν σε καθεστώς εξουσίας με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Bovey, A. (2015). Women in Medieval Society. British Library.
- Daileader, P. (2020). The Status of Women in Medieval Times. The Great Courses Daily.
- Mark, J. (2019). Women in the Middle Ages. Ancient History Encyclopedia.
